تقاضای تبدیل تامین چگونه انجام می گیرد؟
تبدیل تامین چیست؟
در اصطلاح حقوق، تامین اقدامی احتیاطی جهت جلوگیری از تلف شدن حقوق خواهان دعوا می باشد و اقدامی است که با درخواست خواهان جهت توقیف اموال منقول یا غیرمنقول خوانده صورت می گیرد. قانونگذار بدین منظور تامین خواسته را پیش بینی نموده است تا در صورت صدور حکم به نفع خواهان، او بتواند با توقیف اموال خوانده به حق و حقوق قانونی خود برسد. تبدیل در لغت بمعنای جابجا کردن و یا عوض کردن چیزی با چیز دیگر می باشد. در این مقاله به بررسی عملی تبدیل تامین و راههای انجام آن می پردازیم.
بیشتر بخوانید: نحوه رفع بازداشت مال توقیف شده در اجرای احکام
تامین خواسته چیست؟
تامین خواسته عبارت است از اینکه خواهان دعوا قبل یا در حین صدور حکم، با معرفی اموال خوانده دعوا از دادگاه صالح تقاضای توقیف اموال خوانده را می نماید. گاهی اوقات بیم آن می رود که فرد بدهکار با انجام اقدامات گوناگون از قبیل انتقال اموال خود به دیگران سعی بر آن دارد که از پرداخت دین خود امتناع ورزد، لذا فرد طلبکار می تواند با معرفی اموال وی تا میزان طلب خود به دادگاه و توقیف آن حق خود را محفوظ دارد.
مطابق با ماده ١٠٨ قانون آیین دادرسی مدنی خواهان می تواند قبل از تقدیم دادخواست یا ضمن دادخواست راجع به اصل دعوا یا در جریان دادرسی تا وقتی که حکم قطعی صادر نشده است در موارد زیر از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید و دادگاه مکلف به قبول آن است (در موارد ذیل نیاز به سپردن خسارت احتمالی نیست):
- دعوا مستند به سند رسمی باشد. (میان سند رسمی لازم الاجرا و سند رسمی غیر لازم الاجرا تفاوتی از این حیث نیست ولی اسناد عادی که اعتبار اسناد رسمی را دارند و همین طور اسناد عادی لازم الاجرا مشمول این امتیاز نمی شوند)
- خواسته در معرض تضییع یا تفریط باشد.
- در مواردی از قبیل اوراق تجاری واخواست شده که بموجب قانون، دادگاه مکلف به قبول درخواست تامین باشد. (مانند سفته)
- خواهان، خساراتی را که ممکن است به طرف مقابل وارد آید، نقداً به صندوق دادگستری بپردازد.
در مواردی که پرداخت خسارت احتمالی نیاز است، الزاماً باید وجه نقد باشد که به صندوق دادگستری پرداخت می گردد و میزان آن به نظر دادگاه بستگی دارد.
تبصره: تعیین میزان خسارت احتمالی، با در نظر گرفتن میزان خواسته، بسته به نظر دادگاهی است که درخواست تامین را می پذیرد. صدور قرار تامین موکول به ایداع خسارت خواهد بود.
بیشتر بخوانید: هزینه دادرسی و اعسار از پرداخت آن
شرایط تبدیل تامین مطابق با قانون
جهت تبدیل تامین وجود شرایط ذیل لازم و ضروری است مگر اینکه خواهان شخصا با تبدیل تامین موافقت نماید. این شرایط عبارتند از:
١) مال توقیف شده، عین خواسته نباشد.
ماده ١٢٤ قانون آیین دادرسی مدنی مقرر می دارد:
“خوانده می تواند به عوض مالی که دادگاه می خواهد توقیف کند و یا توقیف کرده است، وجه نقد یا اوراق بهادار به میزان همان مال در صندوق دادگستری یا یکی از بانکها ودیعه بگذارد. همچنین می تواند درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده است به مال دیگر بنماید مشروط به اینکه مال پیشنهاد شده از نظر قیمت و سهولت فروش از مالی که قبلا توقیف شده است کمتر نباشد. در مواردی که عین خواسته توقیف شده باشد تبدیل مال منوط به رضایت خواهان است.”
مطابق با ماده فوق مشخص می گردد تقاضای تبدیل تامین در شرایطی که عین خواسته توقیف شده باشد، تنها در صورتی ممکن است که خواهان با تبدیل آن موافقت نماید. بطور مثال اگر اتومبیلی که موضوع دعوا یا همان خواسته دعواست، توقیف شود در صورتی که خوانده بخواهد تبدیل تامین انجام دهد، کسب رضایت خواهان لازم و ضروری می باشد.
در شرایطی که عین خواسته توقیف شده باشد و خواهان و خوانده توافق نمایند که مال دیگری بجای آن توقیف شود و تبدیل تامین صورت بگیرد در صورت صدور حکم به نفع خواهان می بایست مجدد عین خواسته به دادگاه تحویل داده شود اما در صورت تلف شدن عین خواسته آن مالی که بجای عین خواسته در تبدیل تامین معرفی شده است، بفروش میرسد.
تقاضای تبدیل تامین – عدالت سرا
٢) تقاضای تبدیل تامین تنها یک بار قابل انجام است.
ماده ٥٣ قانون اجرای احکام مدنی مقرر میدارد:
“هرگاه مالی از محکوم علیه در قبال خواسته یا محکوم به توقیف شده باشد محکوم علیه می‌تواند یک بار تا قبل از شروع به عملیات راجع به فروش درخواست تبدیل مالی را که توقیف شده است به مال دیگری بنماید مشروط بر اینکه مالی که پیشنهاد می‌شود از حیث قیمت و سهولت فروش از مالی که قبلاً توقیف شده است کمتر نباشد.
محکوم له نیز می‌تواند یک بار تا قبل از شروع به عملیات راجع به فروش درخواست تبدیل مال توقیف شده را بنماید. در صورتی که محکوم علیه یا محکوم له به تصمیم قسمت اجرا معترض باشند می‌توانند به دادگاه صادرکننده اجراییه مراجعه نمایند. تصمیم دادگاه در این مورد قطعی است.”
مطابق با ماده فوق مشخص می گردد که هر یک از خواهان یا خوانده می تواند تنها برای یک مرتبه تقاضای تبدیل تامین را بنمایند.
٣) سهل الفروش بودن مال معرفی شده بجای مال توقیف شده
مطابق با قوانین مدون، مالی که بجای مال معرفی شده در تبدیل تامین توقیف می گردد می بایست به اندازه همان مال توقیف شده به راحتی قابل فروش باشد تا در صورتی که رای به نفع خواهان دعوا صادر گردید دادگاه با مزایده آن مال و فروش آن خواهان را به حق قانونی خود برساند.
بیشتر بخوانید: چگونگی صدور دستور موقت
٤) ارزش مال معرفی شده کمتر از مال توقیف شده نباشد.
قانونگذار اعلام می دارد در صورتی با تقاضای تبدیل تامین موافقت می شود که ارزش مالی که معرفی شده در تبدیل تامین، کمتر از مال توقیف شده نباشد. بنابراین ارزش آن می بایست هم اندازه و یا حتی بیشتر از مال توقیف شده باشد.
نکته قابل توجه این است که اگر تقاضای تبدیل تامین به درخواست خواهان باشد، مال تبدیل شده باید هم اندازه خواسته باشد و می بایست قبل از توقیف مال جدید، از توقیف مال قبلی رفع اثر گردد.
مرجع صالح جهت تقاضای تبدیل تامین
مطابق با ماده ٥٣ قانون اجرای احکام مدنی و ماده ١٢٤ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که اجرای حکم شروع نشده باشد، مرجع صالح جهت صدور تبدیل تامین، دادگاهی است که مال را توقیف نموده است اما در شرایطی که اجرای حکم شروع شده باشد، تقاضای تبدیل تامین را باید از اجرای احکام نمود.
نکته قابل ذکر این است که در صورتیکه خواهان یا خوانده به تصمیم اجرای احکام معترض باشند، باید اعتراض خود را به دادگاه صادر کننده اجراییه تقدیم نمایند.
جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری به صفحه تماس با ما مراجعه فرمائید.