روشهای اثبات زوجیت در دادگاه

اثبات زوجیت

زن یا مردی که مدعی رابطه زوجیت هستند، باید ادعای خود را به کمک دلایل محکم به اثبات برسانند. در این مقاله به بررسی نحوه اثبات زوجیت از طرف هر یک از زوجین می پردازیم.

مطابق با اصول قانونی و قوانین مدون، هر کسی مدعی حقی بر دیگری می باشد، ملزم است که آن را ثابت نماید.

در این راستا ماده ١٢٥٧ قانون مدنی بیان نموده است:

"هر کس مدعی حقی باشد باید آن را اثبات کند و مدعی علیه هرگاه در مقام دفاع مدعی امری شود که محتاج به دلیل باشد، اثبات امر بر عهده او است."

مستفاد از ماده فوق الذکر، میتوان اینگونه استدلال نمود که دعوای اثبات زوجیت نیز از همین قاعده پیروی می نماید و زن یا مردی که مدعی اثبات زوجیت است، می بایست با ارائه دلایل و مدارک کافی، این امر را ثابت نماید.

بیشتر بخوانید: متن وکالت در طلاق

روش های اثبات زوجیت در دادگاه

* اقرار

در میان ادله اثبات دعوا، اقرار جزء مهمترین آنان می باشد. مسلماً وقتی که زوج یا زوجه اقرار بر وقوع و اثبات زوجیت می نماید، این امر مهمترین دلیل محسوب می گردد. بنابراین اگر اقرار وی همراه با شرایط صحت اقرار باشد و حکم بر مبنای آن صادر گردد، چنین حکمی قابل تجدیدنظر خواهی و یا فرجام خواهی هم نخواهد بود.

* وجود سند کتبی

گاهی اوقات ممکن است که زوج و زوجه در اوایل رابطه زناشویی، سند کتبی اعم از عادی یا رسمی، بین خود تنظیم نموده باشند. سند رسمی مورد توافق طرفین، اگر در قالب قباله ازدواج باشد، چنانچه مورد ادعای جعل قرار نگیرد، یک دلیل کاملا محکمه پسند جهت اثبات امر زوجیت می باشد. وجود این سند در فقه نیز مورد قبول و تایید علما می باشد.

مطابق با ماده ٦٤٥ قانون مجازات اسلامی، عدم ثبت واقعه ازدواج جرم انگاری شده بود. این ماده مقرر نموده بوده است:

"به منظور حفظ کیان خانواده ثبت واقعه ازدواج دائم، طلاق و رجوع طبق مقررات الزامی است، چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی مبادرت به ازدواج دائم، طلاق و رجوع نماید به مجازات حبس تعزیری تا یکسال محکوم می‌گردد."

ماده ٤٩ قانون حمایت خانواده بیان نموده است:

"چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی اقدام به ازدواج دائم نماید و از ثبت آن خودداری کند، علاوه بر اینکه ملزم به ثبت ازدواج می شود، به پرداخت جریمه نقدی (از ٨٠ میلیون ریال تا ١٨٠ میلیون ریال) و حبس (از ٩١ روز تا ٦ ماه) محکوم خواهد شد."

با تصویب این قانون، مجازات پیش بینی شده در ماده ٦٤٥ قانون مجازات اسلامی در مورد عدم ثبت ازدواج (یک سال حبس) لغو شده است.

بیشتر بخوانید: مطالبه اجرت المثل بعد از فوت شوهر

* شهادت شهود

شهادت شهود نیز یکی از راههای اثبات زوجیت می باشد. بنابراین اگر در حین عقد ازدواج، شهود واجد شرایطی وجود داشته باشند، میتوانند با حضور در دادگاه و ادای شهادت، کمک نمایند تا رابطه زوجیت اثبات گردد.

* سوگند

سوگند در میان ادله اثبات دعوا، جزء ضعیف ترین دلایل در اثبات رابطه زوجیت می باشد.

* معاشرت و مساکنت زوجین

همزیستی زن و شوهر وار در یک محل و مکان واحد، میتواند دلیلی باشد مبنی بر اثبات رابطه زوجیت میان طرفین. در اینصورت می بایست رفتار میان آن دو نفر، کاملا یکسان با رفتار سایر زوجین تلقی گردد.

مستندات قانونی مرتبط با دعوای اثبات زوجیت

صورتجلسه نشست قضائی استان گلستان/ شهر گرگان مورخ ۱۳۹۷/۰۸/۰۹

خانمی به طرفیت وراث متوفی دادخواست اثبات زوجیت و مطالبه مهریه به تعداد 1000 سکه را تقدیم نموده و حال آنکه عقد نامه کتبی وجود نداشته و دلیل خواهان گواهی عاقد می باشد که به ایجاد عقد گواهی داده است و ضمناً یکی از دلایل خواهان گواهی بر اقرار متوفی است که متوفی در زمان حیات نزد فردی اقرار نموده که دارای همسر دوم است و ضمناً فرد دیگری هم در جلسه دادگاه گواهی داده که متوفی و خواهان گاهی اوقات که با هم حضور داشته اند را مشاهده نموده است؛ تکلیف دادگاه چه می باشد؟

نظر هیئت عالی دادگاه تکلیف به رسیدگی و صدور رای مقتضی (نفیاً یا اثباتاً) دارد؛ چه قانون مدنی ایران به تبعیت از فقه امامیه برای اثبات زوجیت بین زوج و زوجه اعتقاد به اصل آزادی دلایل اثباتی دارد و در این خصوص می توان به هر یک از دلایل اثباتی عنوان شده در ماده 1258 قانون مدنی رجوع و استناد کرد؛ در نتیجه مجموعه دلایل و اماراتی که در فرض مسئله طرح و بیان شده، می تواند مبنای ارزیابی دادگاه قرار گرفته و النهایه محکمه به استناد ماده 199 ق.آ.د.م پس از ارزیابی دلایل و مستندات ابرازی خواهان، مبادرت به انشای حکم نماید.

صورتجلسه نشست قضائی استان هرمزگان/ شهر قشم مورخ ۱۳۸۶/۱۲/۰۶

زنی که همسرش فوت شده و ازدواج او رسمی نبوده است، دادخواست الزام به ثبت واقعه ازدواج را به طرفیت چه کسی یا چه کسانی می‌تواند مطرح کند؟ آیا به طرفیت وراث متوفی می‌تواند این دعوا را طرح کند؟ (با ذکر مستندات)

نظر هیئت عالی نشست قضایی (1) مدنی: دعوی اثبات زوجیت و وراثت به طرفیت وراث متوفی، در محاکم خانواده و عمومی حقوقی کافی است و با صدور حکم قطعی بر اثبات زوجیت سابق و در عداد ورثه قرار گرفتن زوجه دایم، مراجع قانونی به شناسایی زوجه قانونی متوفی مکلف می‌شوند.