نشست قضایی: بازرسی و تفتیش

برگزار کننده
استان سازمان قضائی نیروهای مسلح/ شهر اصفهان

تاریخ برگزاری
1402/05/04

پرسش:

چنانچه ماموری در حین گشت زنی به شخصی مشکوک گردیده و به صرف شک و بدون اینکه اماره و قرینه ای مربوط به وقوع جرم وجود داشته باشد،بدون انجام تحقیق و بدون گزارش به دادستان اقدام به بازرسی و تفتیش شخص مورد نظر نموده و 5 گرم مواد مخدر از وی کشف می نماید.متعاقب کشف مواد مخدر به شخص مذکور توهین و وی را مورد ضرب و جرح قرار می دهد .شاکی در همین خصوص شکایتی در دادسرای نظامی مطرح و تقاضای رسیدگی نموده است.آیا اقدام مامور در راستای جرم مشهود و در مقام ضابطیت بوده است یا خیر؟آیا اقدام مامور در بازرسی از شاکی قانونی بوده است یا خیر؟صلاحیت رسیدگی به جرایم مذکور بر عهده ی چه مرجعی می باشد؟

متن نظریه هیئت عالی:

در فرض سوال؛ در مواد 28 الی 62 از قانون آیین دادرسی کیفی مصوب 1392؛ وظایف و اختیارات ضابطان برشمرده شده است لذا اولا موضوع در صلاحیت رسیدگی سازمان قضایی نیروهای مسلح است ثانیا جرم ارتکابی مشهود تلقی نمی گردد و اقدام مامور مبنی بر بازرسی و تفتیش غیر قانونی است و از شمول تبصره 4 ماده 597 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 خارج است.

نظر اکثریت:

            با توجه به صراحت ماده 43 ق آ د ک در فرض سوال مامور موصوف حق بازرسی و تفتیش شاکی را نداشته و می بایست تحقیقات لازم را انجام و از دادستان کسب تکلیف می نمود بنابراین اقدام مامور بازرسی اشخاص به صورت  غیر قانونی می باشد.با توجه به اینکه مامورین به شاکی شک داشته و امارات وقوع جرم مورد تردید بوده و پس از تفتیش مواد مخدر را کشف نمود از مصادیق وقوع جرم مشهود مذکور در ماده 45 قانون مذکور خارج می باشد.همچنین با توجه به عبارت «به موجب قانون اقدام می کنند» مذکور در ماده 28 ق آ د ک مامور زمانی ضابط محسوب می شود که در چهار چوب قانون عمل کند و در صورت خروج از حدود قانون عنوان ضابط ندارند لذا در مانحن فیه چون مامور خلاف قانون عمل کرده است در مقام ضابط نمی باشد و رسیدگی به جرایم معنونه در صلاحیت محاکم نظامی است.
        

نظر اقلیت:

            گرچه بازرسی مامور طبق ماده 43 ق آ د ک بر خلاف قانون بوده است لکن پس از کشف مواد مخدر جرم مشهود و از مصادیق ماده 45 ق آ دک بوده و اقدام مامور در راستای جرم مشهود و در مقام ضابطیت می باشد لذا رسیدگی به جرایم توهین و ضرب و جرح در صلاحیت محاکم عمومی و رسیدگی به بزه بازرسی غیر قانونی اشخاص در صلاحیت محاکم نظامی است.
        

مستندات قانونی:

ماده 45 قانون آیین دادرسی کیفری ماده واحده حقوق شهروندی اصل 37 قانون اساسی ماده 28 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال 1392 ماده 43 قانون آیین دادرسی کیفری

واژگان کلیدی:

احراز نمودن ضابط جرائم مشهود صلاحیت

25 آبان 1404 14