نشست قضایی: تخفیف مجازات تکرار جرم در حوزه مواد مخدر قبل از لازم الاجرا شدن ماده ۴۵ الحاقی (عطف ماسبق شدن)

برگزار کننده
استان تهران/ شهر تهران

تاریخ برگزاری
1397/11/09

پرسش:

شخصی دارای دو محکومیت حبس بالای 15 سال و دیگری اعدام می باشد که قبل از لازم الاجرا شدن ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 96/7/12 محکوم گردیده است ، محکوم علیه براساس ماده 45 الحاقی درخواست تخفیف مجازات اعدام را نموده است ، آیا مجازات اعدام باید اجرا شود یا خیر ؟ توضیح دهید ؟

متن نظریه هیئت عالی:

با این توضیح که قانون‌گذار در بند ت ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر به این جهت متذکر موضوع ماده 5 نشده زیرا رفتار موضوع ماده 5 صرفاً در صورت تکرار مستوجب مجازات اعدام است و بحث تکرار را قانون گذار در بند پ نموده است. نتیجتاً با استنتاج مرقوم، نظریه اقلیت در نتیجه مقتضی اعلام تأیید می باشد.

نظر اکثریت:

            حکم اعدام باید اجراشود و مشمول ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مبنی بر تخفیف مجازات نمی شود . چون در بند ت ماده 45 الحاقی به ماده 5 اشاره نشده در نتیجه باید به خود قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاحیه 89 مراجعه کرد و در بند 6 ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر صراحت دارد که در صورت تکرار در همان بند باید مجازات اعدام صادر شود.
        

نظر اقلیت:

            حکم اعدام نباید اجرا شود و مشمول ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر و ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 مبنی بر تخفیف مجازات می شود و مجازات اعدام باید به حبس درجه یک بالای 25 سال تا 30سال و جزای نقدی بیش از یک میلیارد ریال تا دو برابر آن تبدیل شود.

دلایل و مستندات:
1-	بر اساس ماده 4 قانون مدنی اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد مگر اینکه در خود قانون مقررات خاصی نسبت به این موضوع اتخاذ شده باشد. که قاعده فقهی" قبح عقاب بلا بیان " و اصل عطف بماسبق نشدن قوانین جزایی و ماده 10 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 مؤید همین امر است.
2-	بکارگیری کلمه مرتکب یا مرتکبان در ماده 45 الحاقی و بندهای آن ناظر به آینده است یعنی کسانی که بعد از لازم الاجرا شدن ماده 45 (23/08/1396) مرتکب چنین جرایمی شوند با احراز یکی از شرایط ذیل در حکم مفسد فی الارض هستند. (ناظر به آینده است.)
3-	بند ت ماده 45 الحاقی به جرائم موضوع ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر ( حمل، نگهداری ، خرید تریاک و .....) اشاره نکرده و فقط جرایم موضوع ماده 4 و 8 را بیان کرده که با داشتن دو شرط یعنی شرط سقف مواد و یکی از شرایط بند های الف، ب و پ عطف بماسبق شده و مجازات اعدام اجرا می شود.
4-	نظر به اینکه بند ت ماده 45 الحاقی در مورد ماده 5 قانون مبارزه با مواد مخدر ساکت است با توجه به اصل و قاعده تفسیر قوانین جزایی به نفع متهم ، باید به نفع متهم تفسیر کرد ، یعنی نباید مشمول مجازات اعدام شود.
5-	با توجه به جلساتی که قبل از تصویب این قانون (ماده 45 الحاقی) تشکیل شده هدف این بوده که اعدام های قبلی تخفیف یابد و دنبال راهکار قانونی بودند.
6-	با توجه به قاعده فقهی " الحدود تدرء بالشبهات " و ماده 120 قانون مجازات اسلامی مصوب 92، در مواردی که شبه و تردید وجود داشته باشد حکم اعدام نباید اجرا شود.
        

مستندات قانونی:

ماده 4 قانون مدنی ماده45 الحاقی به قانون مبارزه با موادمخدر

واژگان کلیدی:

حبس اعدام ماده 45 الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر ماده 4 قانون مدنی

16 شهریور 1404 24