نشست قضایی: تقاضای صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر

برگزار کننده
استان فارس/ شهر شیراز

تاریخ برگزاری
1380/01/30

پرسش:

چنانچه خواهان بدوی در مرحله تجدیدنظر تقاضای صدور دستور موقت کنـد، آیـا دادگـاه تجدیدنظر میتواند دستور موقت صادر کند؟

متن نظریه هیئت عالی:

با توجه به ضوابط مقرر در آیین دادرسی مدنی (اطلاق ماده 311 آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب و مفاد ماده 356 همـین قـانون) رسیدگی به درخواست دستور موقت در دادگاه تجدیدنظر استان منعی ندارد.

نظر اکثریت:

                            با توجه به ماده 311 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی کـه اشـعار میدارد: «چنانچه اصل دعوا در دادگاهی مطرح باشد، مرجع درخواست دسـتور موقـت، همـان دادگاه میباشد». دادگاه تجدیدنظری که دعوا در آن مطـرح اسـت مـیتوانـد دسـتور موقـت را صادر نماید مضافاً به اینکه در ماده 356 همان قانون آمده است: «مقرّراتی که در دادرسی بـدوی رعایت میشود، در مرحله تجدیدنظر نیز جاری اسـت مگـر اینکـه بـه موجـب قـانون ترتیـب دیگری مقرر شده باشد». چون در قانون درباره صـدور دسـتور موقـت در مرحلـه تجدیـدنظر ترتیب دیگری مقرر نشده است، بنابراین صدور دستور موقت از سوی دادگاه تجدیدنظر دارای وجاهت قانونی است؛ مثل تأمین خواسته که اگر از دادگاه تجدیدنظر تقاضا شود به موجب ماده قانونی ذکر شده، در صورت وجود حقوق خواهـان صـدور آن را از ناحیـه دادگـاه تجدیـدنظر مدلل میدارد. اضافه میشود که تقدم و تأخر مباحث در آیین دادرسی مدنی نمیتواند دلیل بـر جواز یا عدم صدور دستور موقت در مرحله تجدیدنظر باشد چون مبـاحثی هسـت کـه بعـد از مرحله تجدیدنظر ذکر شده، از جمله فرجام خواهی؛ ولی این باعث نمیشـود قایـل شـویم کـه آرای دادگاههای بدوی قابل فرجام نیست. ماده 318 قانون ذکرشده هم مربوط به زمـانی اسـت
که دستور موقت قبل از اقامه دعوا صادر شود و شامل مـوردی کـه دعـوا در جریـان رسـیدگی است، نمیشود. پیام ماده قانونی مزبور این است که اگـر دسـتور موقـت صـادر شـد، خواهـان تکلیف دارد که ظرف مدت بیست روز در دادگاه صالح اقامه دعوا نماید، وگرنه به درخواسـت طرف دیگر از آن رفع اثر میشود. در موردی که دعوا در مرحله تجدیـدنظر اسـت، دیگـر ایـن موضوع مطرح نیست که خواهان ظرف چه مدت در مورد اصل دعوا دادخواسـت بدهـد. مـاده 325 قانون ذکر شده هم در موردی است که در مرحله بـدوی دسـتور موقـت صـادر شـود. در مرحله تجدیدنظر اگر دستور موقت صادر شود، قطعـی اسـت و قابـل اعتـراض نیسـت، ماننـد
دعوای اعتراض ثالث که اگر به دادگاه تجدیدنظر تقدیم شود رأی صادر شده توسط آن قطعـی است. در آنجا هم ما نمیتوانیم قائل به این شویم که اگر دعوای بـدوی مطـرح شـود. بنـابراین دادگاه تجدیدنظری که دعوا در آن مطرح اسـت، در صـورت درخواسـت خواهـان، مـیتوانـد دستور موقت صادر نماید و به استناد تبصره یک ماده 325 قانون مذکور، باید بـه تأییـد رئـیس حوزه قضایی استان (رئیس کل دادستان استان) برسد.
                        

نظر اقلیت:

                            با توجه به اینکه مبحث دادرسی فوری قبل از مبحث تجدیدنظر در آیین دادرسـی دادگـاههـای عمومی و انقلاب آمده است و در مبحث تجدیدنظر به دادرسی فوری اشاره ای نشده است و نیز در ماده 318 همان قانون آمده است که پس از صدور دستور موقت در صورتی که از قبل اقامه دعوا نشده باشد درخواست کننده ظرف بیست روز از تـاریخ صـدور دسـتور به منظـور اثبـات دعوای خود به دادگاه صالح مراجعه و دادخواست خود را تقدیم نماید. منظور از دادگاه صـالح دادگاه بدوی است، زیرا به دادگاه تجدیدنظر نمیتوان از ابتدا دادخواست داد. به علاوه در مـاده 325 قانون مذکور، دستور موقت، ضمن تجدیدنظر خواهی از اصل دعوا قابل اعتـراض اسـت.
لذا برای حفظ قابل اعتراض بودن آن دادگاه بدوی بایـد آن را صـادر کنـد کـه بنـابراین دادگـاه تجدیدنظر نمیتواند دستور موقت صادر نماید و بایـد درخواسـت صـدور دسـتور موقـت بـه دادگاه بدوی تقدیم شود.
                        

مستندات قانونی:

* قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

دستور موقت مرحله تجدیدنظر خواهان بدوی

31 اردیبهشت 1404 5