نشست قضایی: خودداری مستأجر از تحویل مورد اجاره پس از انقضاء مدت
استان البرز/ شهر کرج
1395/11/07
پرسش:
متن نظریه هیئت عالی:
نظر به اینکه مستأجر مالک منفعت عین مستأجره در مدت اجاره می‌باشد چنانچه پس از مضی مهلت اجاره صرفاً خودداری نماید مرتکب تخلف از قرارداد شده و ملازمه‌ای با خیانت در امانت ندارد اما چنانچه پس از انقضاء مدت اقدام به انتقال منافع نماید به عنوان انتقال مال غیر، قابل تعقیب خواهد بود.
نظر اکثریت:
چون مستاجر مبنای تصرفاتش قانونی و مبتنی بر حق بوده است و تا زمانی که موجر تخلیه را نخواسته یا اینکه استرداد مال غیرمنقول را مطالبه ننموده باشد، قانونگذار ادامه تصرفات را به مستاجر اجازه داده و ادامه تصرف مستاجر بدون مطالبه از طرف مالک دنباله تصرف قانونی او است لذا تا زمانی که موجر تخلیه را نخواهد یا اینکه استرداد مال غیرمنقول را مطالبه نکند مستاجر غاصب نیست و بر اساس ماده 501 قانون مدنی مستاجر در این حالت مأذون به حساب می‌آید. زیرا قانون مدنی سکوت موجر را دلیل بر رضای او بر ادامه انتفاع شمرده است و ماده 631 قانون مدنی نیز در مورد امانت مؤید همین نظر است. ماده 631 امین را از تاریخ مطالبه مالک و امتناع متصرف در حکم غاصب شناخته است و قبل از آن مستاجر را امین مالک می‌داند لذا از زمانی که مالک مال را مطالبه می‌کند و مستاجر از استرداد آن خودداری می‌کند می‌توان گفت مستاجر غاصب است و عمل او مصداق جرم خیانت در امانت می‌باشد و در صورتی که مستاجر پس از مطالبه تخلیه از سوی موجر، مورد اجاره را به دیگری اجاره دهد، این انتقال مصداق بارز تصاحب بوده و عمل مستاجر فعل واحدی است که مشمول عناوین مجرمانه متعدد گردیده و می‌توان وی را تحت عناوین مجرمانه انتقال مال غیر و خیانت در امانت تحت تعقیب قرار داد.
نظر اقلیت:
هر چند که پس از انقضای مدت اجاره، از زمانی که مالک مال را مطالبه می‌کند و مستاجر از استرداد آن خودداری می‌کند یا پس از مطالبه، مورد اجاره را به دیگری اجاره می‌دهد می‌توان گفت مستاجر غاصب است ولی نمی‌توان عمل او را خیانت در امانت دانست چراکه برای تحقق بزه خیانت در امانت لازم است مستاجر اقدام به تصاحب یا تلف یا استعمال نماید در حالی که صرف عدم تخلیه حتی با فرض ادامه استفاده، از مصادیق استعمال و خیانت در امانت نیست. چراکه در استعمال لازم است امین بر خلاف نحوه استفاده‌ای که در خصوص آن با مستاجر توافق نموده، از مال امانی استفاده کند و در فرض سوال این‌گونه نبوده است. و اگر مستاجر پس از انقضاء مدت اجاره اقدام به انتقال منافع به غیر نماید، نمی‌توانیم بگوییم انتقال منافع به غیر محقق شده است. در این حالت حتی اگر اختیار انتقال مورد اجاره به غیر از مستاجر سلب شده باشد، عمل مستاجر صرفاً یک تخلف قراردادی بوده و معامله انجام یافته فضولی می‌باشد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران