نظریه مشورتی شماره 7/1403/185 مورخ 1403/06/25
شماره نظریه
7/1403/185
7/1403/185
شماره پرونده
1403-186/1-185ک
1403-186/1-185ک
تاریخ نظریه
1403/06/25
1403/06/25
استعلام:
عمده پرونده‌های مربوط به اجرای احکام دادسرای امور جنایی، پرونده‌های قصاص نفس می‌باشد که بخشی از این پرونده‌ها به لحاظ عدم اقدام اولیای دم در راستای ماده 429 قانون مجازات اسلامی به حبس تعزیری (اعمال ماده 612 قانون مجازات اسلامی کتاب تعزیرات) محکوم می‌گردند و پرونده تا پایان حبس به اجرای احکام اعاده تا پس از پایان حبس، جهت فراز پایانی ماده 429 قانون مجازات اسلامی (تعیین وثیقه) مجدد به دادگاه ارسال شود. در این بازه زمانی (که عمدتاً دادگاه‌های کیفری یک محکوم‌علیه را به تحمل حداکثر یعنی ده سال حبس محکوم می‌نمایند) محکوم‌علیه تقاضای اعمال ماده 58 قانون مجازات اسلامی (پس از سپری شدن مدت معلوم مندرج در قانون) و اعطای مرخصی را می‌نماید.
اولاً، آیا اساساً در این مدت استفاده از آزادی مشروط یا مرخصی برای محکومان امکان‌پذیر است؟
ثانیاً، در برخی موارد (پس از صدور حکم در راستای اعمال ماده 612 قانون مجازات اسلامی) دادگاه اعمال مقررات ماده 510 قانون آیین دادرسی کیفری و حتی احتساب ایام بازداشت قبلی را با این استدلال که محکومیت به حبس در راستای ماده 429 قانون مجازات اسلامی محکومیت تعزیری صرف نمی‌باشد و همچنان محکومیت نامبرده قصاص بوده، رد می‌نماید. وظیفه اجرای احکام در این موارد چیست؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مجازات تعزیری موضوع ماده 612 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375، که در راستای اجرای ماده 429 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، توجهاً به ماده 447 این قانون تعیین می‌شود، مجازات جدا و مستقلی است که به لحاظ اخلال در نظم عمومی و صیانت و امنیت جامعه و یا بیم تجری مرتکب یا دیگران تعیین می‌شود و مشمول عمومات مقرر در قانون برای مجازات تعزیری؛ از جمله بهره‌مندی از نهاد ارفاقی آزادی مشروط موضوع ماده 58 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 است؛ یعنی با حصول شرایط مقرر در این ماده صدور حکم آزادی مشروط محکوم به حبس موضوع ماده 612 قانون پیش‌گفته و نیز اعطای مرخصی به چنین محکومی با رعایت شرایط و ضوابط اعطای مرخصی به زندانیان و با رعایت شرایط مذکور در قسمت اخیر ماده 429 قانون پیش‌گفته (اخذ وثیقه مناسب و تأیید رئیس حوزه قضایی و رئیس کل دادگستری استان) بلامانع است.
2- با توجه به اطلاق اصطلاح «تعزیر» در ماده 134 قانون مجازات اسلامی اصلاحی 1399 حکم این ماده شامل تعزیر مقرر در ماده 429 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، ناظر به ماده 612 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 نیز می‌باشد؛ بنابراین چنانچه شخصی هم‌زمان با ارتکاب قتل عمد، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش شود و متعاقباً پس از قطعیت محکومیت به قصاص نفس یا اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 به تعزیر موضوع ماده 612 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 حکم شود، تعزیر تعیین‌شده در این خصوص تابع عمومات حاکم بر محکومیت‌های تعزیری است و در صورت فراهم بودن شرایط مندرج در مواد 134 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392یا 510 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، حسب مورد اجرای صرف مجازات اشد یا صدور حکم واحد بلامانع است؛ زیرا مجازات قصاص نفس با اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی ماهیت تعزیری یافته و به همین جهت قانون‌گذار برای آن تعزیر مقرر کرده است؛ مستفاد از ماده 27 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 این است که پس از صدور حکم قطعی لازم‌الاجرا مدتی را که فرد پیش از صدور حکم به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده مطرح بوده بازداشت بوده است در اجرای حکم وی محاسبه شود؛ لذا در فرض سؤال نیز در محکومیت به حبس موضوع ماده 612 قانون یاد‌شده باید مدتی را که محکوم در بازداشت بوده است، مورد محاسبه قرار گیرد و دلیلی بر عدم محاسبه مدت بازداشت قبلی وجود ندارد و اجرای احکام نیز در هر مورد باید به وظیفه خود عمل کند.
29 اردیبهشت 1404
6
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران