نظریه مشورتی شماره 7/1404/85 مورخ 1404/04/08
7/1404/85
1404-168-85ک
1404/04/08
استعلام:
طبق ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری، دادگاه تجدیدنظر استان اجازه تشدید مجازات تعزیری و اقدامات تأمینی و تربیتی در صورت عدم تجدیدنظر خواهی شاکی یا دادستان را ندارد. با توجه به اینکه فصل اول بخش چهارم قانون آیین دادرسی کیفری (از ماده 426 تا 447) مشتمل بر کلیات مقررات مربوط به اعتراض به آرا؛ اعم از تجدیدنظر خواهی و فرجام‌خواهی، فصل دوم آن (مواد 448 تا 461) مشتمل بر مقررات اختصاصی رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان و فصل سوم (از ماده 462 تا 473) مشتمل بر مقررات اختصاصی رسیدگی در دیوان عالی کشور است و مقرره مندرج در ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری راجع به منع تشدید مجازات تعزیری در صورت عدم تجدیدنظر خواهی شاکی یا دادستان، به دادگاه تجدیدنظر استان اختصاص دارد و در مقررات مربوط به رسیدگی در دادگاه کیفری یک و دیوان عالی کشور، منعی برای تشدید مجازات در دادگاه همعرض تقنین نشده و در صورت تردید، اصاله‌الاباحه، جریان دارد. علاوه بر آن وفق نظریه مشورتی شماره 7/1402/933 مورخ 1402/12/02 آن اداره کل «نقض رای دادگاه کیفری از سوی شعبه دیوان عالی کشور و ارجاع به شعبه همعرض، وضعیت پرونده را به زمان قبل از صدور رای بر می‌گرداند و در واقع دیوان عالی کشور صرفاً رای را نقض می‌کند ...»؛ بنابر‌این با نقض رای از سوی دیوان عالی کشور، اساساً رای قبلی وجود ندارد تا در مقام قیاس و نسبت به آن تشدید مجازات مطرح شود؛ لذا خواهشمند است ارشاد فرمایید در صورتی که رای دادگاه کیفری (نظامی) در دیوان عالی کشور نقض و جهت رسیدگی به دادگاه همعرض ارجاع شود، آیا دادگاه همعرض (با فرض عدم اعتراض شاکی یا دادستان)، مکلف است در مقام تعیین مجازات تعزیری یا اقدامات تأمینی و تربیتی، مجازاتی معادل یا کمتر از مجازات مندرج در دادنامه منقوض (اولیه) تعیین نماید؟ به تعبیر دیگر آیا قاعده منع تشدید مجازات تعزیری یا اقدامات تأمینی و تربیتی در صورت عدم تجدیدنظر خواهی شاکی یا دادستان، در مرحله فرجام‌خواهی یا اعاده دادرسی نیز لازم‌الرعایه است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف- با اتخاذ ملاک از ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در منع تشدید مجازات تعزیری، در مواردی که محکوم فرجام‌خواهی کرده و در نتیجه آن، دیوان عالی کشور رای صادره را نقض و پرونده را جهت رسیدگی مجدد به دادگاه تالی ارجاع کرده است، موجب قانونی جهت تشدید مجازات وجود ندارد و اقتضای تفسیر قانون به نفع متهم نیز این امر را تأیید می‌کند. ب- با اتخاذ ملاک از ماده 458 قانون آیین دادرسی کیفری و الغاء خصوصیت از این ماده و همچنین از آنجا که اعاده دادرسی کیفری موضوع ماده 474 قانون آیین دادرسی کیفری به نفع محکوم پذیرفته می‌شود، دادگاه همعرض نمی‌تواند پس از رسیدگی، مجازات مندرج در دادنامه مورد اعاده دادرسی را تشدید کند؛ اما تغییر عنوان مجرمانه و اصلاح مواد قانونی بلا‌مانع است.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران