نشست قضایی: احراز رابطه سببیت بین فوت فرزند و قصور والدین در نگهداری خردسال

برگزار کننده
استان اصفهان/ شهر کاشان

تاریخ برگزاری
1401/11/03

پرسش:

اگر پدر و مادر فرد خردسال نسبت به وظیفه حضانت وی اقدامی نکنند و حاضر به نگهداری او نباشند و فرد خردسال در نزد پدربزرگ خود زندگی کرده و زمانی که در منزل بوده از جیب پدربزرگش مواد مخدری کشف و بعد از خوردن آن فوت می‌کند، قتل وی چه نوع قتلی است و چه شخصی مسئولیت دارد؟

متن نظریه هیئت عالی:

فرض مساله ممکن است شقوق مختلفی داشته باشد، در هر صورت که رابطه سببیت برقرار باشد مسئولیت هم برقرار است چه عمد یا شبه عمد باشد و اگر رابطه احراز نشود مسئولیتی هم متوجه کسی نخواهد بود. نتیجتاً ملاک، نص ماده 492 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 92 می‌باشد.

نظر اکثریت:

            نظر به اینکه برای تعیین قاتل و مسئول اصلی باید بین جنایت حاصله و رفتار متهم رابطه سببیت برقرار بوده و نتیجه حاصله استناد عرفی به فعل مرتکب داشته باشد، در فرض سوال اگرچه پدر و مادر نسبت به انجام وظیفه مراقبتی، مرتکب قصور شده‌اند و از طرفی پدربزرگ هم به جهت نگهداری مواد مخدر مرتکب قصور شده است، لکن جنایت و فوت فرد خردسال، استنادی به قصور هیچ‌ یک ندارد و رابطه سببیت محرز نیست؛ لذا هیچ‌یک از افراد ذکر شده مسئولیتی ندارند.
        

نظر اقلیت:

            برای پاسخ به سوال باید چند حالت را در نظر گرفت؛ اگر پدربزرگی که مواد همراه خود داشته است علم و اطلاع داشته که احتمال دارد فرد خردسال نسبت به برداشتن آن اقدام نماید، در این صورت تقصیر وی مقتضی جنایت است و رابطه سببیت محرز بوده و طبق بند پ ماده 291 قانون مجازات اسلامی رفتار وی قتل شبه عمدی است و اگر با وجود علم و اطلاع از اینکه فرد خردسال اقدام به برداشت مواد مخدر قصد جنایت و قتل وی را هم کرده باشد، در این حالت رفتار وی قتل عمد محسوب می‌شود و اگر مواد مخدر را در محلی قرار داده که نوعاً برای افراد خردسال خطرناک بوده و بیم آن می‌رود که وی مصرف نماید و بااین‌وجود شخص کوتاهی کرده و نسبت به مراقبت طفل از مواد مخدر اقدام نکند، اقدام وی قتل شبه عمد است و در حالت دیگر اگر همه جوانب را رعایت کرده و احتمال کشف مواد برای طفل هم وجود ندارد، ولی به صورت نادر کشف و مصرف کرده در این صورت رابطه سببیت محرز نیست، ضمن اینکه قصور پدر و مادر طفل از علل بعیده است و جنایت استنادی به قصور آنان ندارد.
        

مستندات قانونی:

ماده 290 قانون مجازات اسلامی ماده 291 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ماده 529 قانون مجازات اسلامی

واژگان کلیدی:

قتل شبه عمدی نگهداری فرزند خردسال مواد مخدر والدین

12 آذر 1404 8