نشست قضایی: اصل تخییر در انتخاب یکی از حوزههای محل اقامت خواندگان متعدد

برگزار کننده
استان اصفهان/ شهر تیران
تاریخ برگزاری
1383/09/08

پرسش:

خواهان علیه دو نفر اقامه دعوای می‌کند و به لحاظ اقامت یکی از خواندگان در محل اقامـت خواهان، دادخواست را به دادگاه محل اقامت خود تقـدیم مـی‌کنـد. دادگـاه قبـل از ورود در ماهیت به لحاظ عدم توجه دعوا به خوانده ردیف دوم قرار رد دعوا صادر می‌نماید. آیا دادگاه می‌تواند به استناد مواد 11 و 27 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت به شایستگی محل اقامت خوانده ردیف اول صادر نماید؟

متن نظریه هیئت عالی:

مطابق قاعده مندرج در ماده 26 قانون آیـین دادرسـی دادگاه‌های عمومی و انقـلاب در امـور مـدنی، منـاط صـلاحیت تـاریخ تقـدیم دادخواست است، مگر در مواردی که در قانون خـلاف آن مقـرر شـده باشـد. ایـراد عـدم صلاحیت به عنوان امر حادث، از امور اتفاقی است که در جریان دادرسی صورت می‌گیـرد. بر مبنای ماده 16 قانون مذکور هرگاه یک ادعـا راجـع بـه خوانـدگان متعـدد باشـد کـه در حوزه‌های قضایی مختلف اقامت دارند، خواهان مخیـر اسـت بـه هـر یـک از دادگـاه‌هـای حوزه‌های یاد شده مراجعه کند. بنابراین، صدور قرار رد دعوا نسبت به احد از خواندگان که به تبع صلاحیت دادگاه در رسیدگی به دعوا و فرع بر آن بـوده اسـت موجـب انحـراف از قاعده مذکور نبوده و تجزیه دعوا در فرض مذکور، توجیه منطقی و قانونی ندارد. در نتیجه نظر اقلیت قضات دادگستری تیران و کرون منضم به نامه شماره 175 ـ 1383/6/19 منطبـق با قانون تشخیص و تأیید می‌شود.

نظر اکثریت:

از آنجا که مطابق ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی خواهان موظف به اقامه دعـوا در اقامتگـاه خوانده است و در مانحن فیه که دعوا متوجه نفر دوم نیسـت، اصـولاً بـه وی خوانـده اطـلاق نمی‌شود. فلذا مستند به ماده فوق‌الذکر و ماده27 همان قانون باید قـرار عـدم صـلاحیت صـادر نماید در غیر این صورت منظور مقنن تأمین نشده و راه برای سوء استفاده باز می‌شـود بـا ایـن توضیح که اگر شخصی می‌خواهد علیه فردی در حوزه قضایی غیر از محل اقامت خـود اقامـه دعوا کند به‌طور صوری یکی از اهالی محل اقامت خود را نیز طرف دوم دعوا معرفی می‌کند و لذا در اقامتگاه خود که اقامتگاه خوانده دوم است تقـدیم دادخواسـت مـی‌کنـد و حـق مسـلم خوانده ردیف اول (همان خوانده اصلی دعوا) مخدوش می‌شود چرا که با صدور قرار رد دعوا نسبت به خوانده دوم باز هم خوانده اول باید در دادگاه محل اقامت خواهان حضور یابـد و از خود دفاع کند.

نظر اقلیت:

در دعوا خوانده اصلی و غیر اصلی وجود نداشته و به صرف تقـدیم دادخواسـت از سـوی خواهـان، خوانده نیز معلوم می‌شود و این حق مسلم خواهان است که هر شخصی را طرف دعوای خود معرفی کند. ماده 16 قانون آیین دادرسی مدنی نیز اطلاق داشته خوانـدگان بـه اصـلی و غیـر اصـلی تقسـیم نمی‌شوند از طرفی چون دادگاه وارد رسیدگی شده و جلسـه اول رسـیدگی تشـکیل شـده (مـاده 87 قانون آیین دادرسی مدنی) نمی‌تواند به علت عدم توجه دعوا به یکی از خواندگان از ادامـه رسـیدگی استنکاف کند، راه سوء استفاده از قانون نیز باید با صلاحدید مقنن به نحو مقتضی مسدود شود.

مستندات قانونی:

* قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

عدم صلاحیت محل اقامت خوانده خواندگان متعدد تاریخ تقویم دادخواست


10 خرداد 1404 12

افزودن دیدگاه

امتیاز شما :

دیدگاه کاربران

دیدگاهی ثبت نشده است.