نشست قضایی: برخورداری ورثه از امتیازات طرح دعوای مهریه در صورت فوت زوجه

برگزار کننده
استان فارس/ شهر فراشبند

تاریخ برگزاری
1401/09/22

پرسش:

چنانچه در پرونده‌ای زوجه فوت کرده باشد، آیا ورثه زوجه می‌توانند در محل اقامت خود اقامه دعوی نمایند و جایگزین زوجه در برخورداری و حمایت قانونی برای طرح دعوی در محل اقامت خویش شوند؟

متن نظریه هیئت عالی:

در فرض سوال و با توجه به این که در سامانه نشست های قضایی توجهاً به نظریه مشورتی شماره 7/93/139 مورخ 93/2/1 اداره حقوقی قوه قضاییه دعوای مطالبه مهریه به طرفیت ورثه زوج را در صلاحیت دادگاه عمومی (حقوقی) اعلام نموده است؛ بنابراین در این فرض نیز دعوای مطالبه مهریه از وراث زوجه در صلاحیت دادگاه عمومی (حقوقی) و تابع عمومات و قانون آیین دادرسی مدنی است و از حمایت قانونی مندرج در ماده 12 قانون حمایت خانواده برخوردار نمی‌باشند.

نظر اکثریت:

            بر اساس ماده 12 قانون حمایت خانواده خواهان (زوجه) برای رسیدگی به دعوی مهریه می‌تواند در محل اقامت خود اقامه دعوی نماید و این استثنایی است که قانون‌گذار قائل شده است برای زوجه و نوعی حمایت از خانواده و زوجه می‌باشد و چنانچه در پرونده‌ای زوجه فوت کرده باشد لذا ماهیت مهریه عوض شده و صرفاً دینی است بر عهده زوج برای وراث زوجه؛ فلذا حمایت قانون‌گذار در بحث صلاحیت بخشیدن به محل اقامت خواهان که وراث زوجه هستند برداشته می‌شود و ایشان باید بر طبق عمومات آئین دادرسی مدنی در محل اقامت خوانده اقامه دعوی نمایند. به‌بیان‌دیگر حمایت قانون‌گذار در این موضوع از شخص زوجه به عنوان یکی از ارکان اساسی تشکیل خانواده است و ورثه زوجه نمی‌توانند جایگزینی ایشان در برخورداری از این حمایت خاص و ویژه شوند کما اینکه قانون‌گذار در ماده 12 قانون حمایت خانواده صراحتاً به اسم زوجه اشاره نموده است و تسری این اصل به ورثه ایشان با نظر به شکلی و آمره بودن قاعده مذکور وجاهت قانونی ندارد.
        

نظر اقلیت:

            ماهیت مهریه که ازجمله آثار عقد نکاح می‌باشد با فوت زوجه عوض نمی‌شود و کماکان به عنوان دین که مورد حمایت قانون حمایت خانواده است باقی می‌ماند؛ چراکه در قانون حمایت خانواده برای دینی بدون اینکه قید داشته باشد تصریح و مورد حمایت قرار گرفته است و پس از فوت زوجه همچنان باید در دادگاه خانواده مطرح شود و از حمایت‌های خاص قانون حمایت خانواده برخوردار گردد.
        

مستندات قانونی:

ماده 11 قانون آئین دادرسی مدنی ماده 27 قانون آیین دادرسی مدنی ماده 12 قانون حمایت خانواده ماده 26 قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

ورثه زوجه دعوی مطالبه مهریه محل اقامت خوانده

24 آذر 1404 3