نشست قضایی: تأثیر استفاده مباشر از وسیله ارتکاب جرم ساخته شده توسط دیگری در تحقق معاونت در جرم

برگزار کننده
استان گلستان/ شهر گمیش تپه

تاریخ برگزاری
1401/11/29

پرسش:

آیا استفاده مباشر از وسیله ارتکاب جرم و تاثیر آن در تحقق جرم اصلی، در تحقق معاونت شرط است؟ مثلا اگر آقای الف کلیدی را برای سرقت بسازد و در اختیار آقای ب قرار دهد و آقای ب وقتی که برای سرقت به منزل می‌رود و درب منزل به هر دلیلی از قبل باز بوده و الف وارد منزل می‌شود و سرقت انجام می‌دهد، لذا علی‌رغم اینکه سرقت محقق شده است و کلید هم برای سرقت ساخته شده بود، اما کلید ساخته شده توسط الف اساساً در حین سرقت استفاده نشده است. حال با توجه به پرونده، معاونت محقق شده است؟

متن نظریه هیئت عالی:

بند (ب) ماده 126 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 ناظر به ساختن وسیله ارتکاب جرم برای مباشر است و لذا وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین عمل معاون و مباشر جرم شرط است در حالی که ساختن وسیله ارتکاب جرم در ماده 664 قانون تعزیرات جدای از ارتکاب جرم با وسیله مذکور می‌باشد و ممکن است از این وسیله استفاده نیز نشود و لذا در اینجا وحدت قصد یا اقتران زمانی بین عمل سازنده و استفاده کننده احتمال شرط نمی‌باشد.

نظر اکثریت:

            اگر مباشر جرم از ابتدا قصد و داعی استفاده از وسیله ارتکاب جرم را نداشت، مثلاً در مثال فوق آقای الف کلید را برای اقای ب تهیه کرده و در اختیار او قرار داده است؛ اما آقای الف از ابتدا قصد استفاده از آن را نداشته و مثلاً قصد داشته قفل درب منزل را بشکند و وارد شود و از قضا وقتی که به منزل می‌رود درب منزل از قبل باز بوده و لذا کلید هم برای سرقت استفاده نشده است، در چنین حالتی معاونت در سرقت محقق نشده و صرف ساخت یا تهیه وسیله ارتکاب جرم را داشته، اما به دلیل فقدان فاعلیت فاعل از آن وسیله استفاده نشده، درب منزل از قبل باز بوده یا اینکه به دلیل فقدان قابلیت قابل وسیله ارتکاب جرم موثر واقع نشده است، مثلاً درب قفل بود و آقای الف از کلید استفاده کرده اما کلید نتوانسته درب را باز کند و لذا الف قفل درب منزل را شکسته و وارد شده است، در چنین حالتی معاونت در جرم محقق شده و عدم استفاده از  وسیله ارتکاب جرم یا عدم تاثیر وسیله ارتکاب جرم یا عدم تأثیر وسیله ارتکاب جرم مانع از تحقق معاونت نیست.
        

نظر اقلیت:

            بند ب ماده 126  ق.م.ا ساخت یا تهیه را به صورت مطلق ذکر نموده است و لذا استفاده یا موثر بودن آن در ارتکاب جرم اصلی شرط نیست، کما اینکه ممکن است گفته شود که اساساً برای تحقق معاونت در جرم باید رفتار معاون تأثیری در ارتکاب جرم اصلی داشته باشد.
        

مستندات قانونی:

ماده 126 قانون مجازات اسلامی 1392

واژگان کلیدی:

س ب ل

09 آذر 1404 7