نشست قضایی: تبدیل حبس کمتر از سه ماه

برگزار کننده
استان گلستان/ شهر کلاله

تاریخ برگزاری
1401/10/07

پرسش:

با توجه به این که مطابق تبصره ماده 6 قانون جدید کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 22 /3 /1399 چنانچه مجازات یک جرم تخفیف یابد و حکم به حبس کمتر از نود و یک روز صادر گردد، می‌بایست به مجازات جایگزین حبس تبدیل شود، حال در جرم خیانت در امانت که مجازات آن به حبس از سه ماه تا یک و نیم سال حبس تعزیری کاهش یافته است، اگر دادگاه در مقام تعیین مجازات بخواهد سه ماه حبس صادر کند، باید لزوماً تبدیل به مجازات جایگزین حبس نماید؟

متن نظریه هیئت عالی:

اساساً در فرض سوال موضوع از جهت تخفیف و اعمال ماده 37 قانون مجازات اسلامی مطرح نشده است بلکه تعیین 3 ماه حبس حداقل مجازات قانونی است و در این مورد مقررات بند 2 ماده 3 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت حاکم خواهد بود. و موجبی برای تعیین مجازات جایگزین حبس نیست مگر اینکه بخواهد مجازات را با اعمال تخفیف کمتر از 3 ماه تعیین نماید که در این‌صورت طبق تبصره الحاقی به ماده 37 قانون مجازات اسلامی الزاماً باید مجازات حبس را به مجازات جایگزین حبس تبدیل نماید.

نظر اکثریت:

            مقررات مربوط به جایگزین حبس مخصوصاً ماده 73 قانون مجازات اسلامی در خصوص ممنوعیت مجازات جایگزین حبس در مورد جرایم عمدی که مجازات قانونی آن بالای یک سال حبس است پابرجاست چرا که قانون کاهش مجازات حبس تعزیری یک قانون اصلاحی است و بخشی از مقررات قانون مجازات را اصلاح نموده است و نمی‌توان از استدلال خاص موخر و عام مقدم در این موضوع بهره برد و قانون کاهش مجازات حبس تعزیری را ناسخ ماده 73 قانون مجازات اسلامی دانست و همچنین اگر نظر قانونگذار بر نسخ ماده 73 قانون مجازات بود آن را در ماده 15 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری به عنوان مواد منسوخ قید می‌نمود از طرفی برای جرایم با مجازات قانونی بالای یک سال در مقررات جایگزین حبس هیچ جایگزینی برایش تعیین نشده و ممنوعیت دارد لذا در تعیین جایگزین حبس نیز با مشکل مواجه خواهیم شد لذا مبنای این ماده این است که چنانچه بعد از اعمال تخفیف مجازات قانونی درجه هشت شود و زیر سه ماه حبس شود باید به جایگزین حبس محکوم نمود.
        

نظر اقلیت:

            منظور از عبارت ((مجازات جایگزین مربوط)) در تبصره ماده 37 قانون کمتر از این از سه ماه حبس صادر کند و صدور حکم به حبس مجازات اسلامی اصلاحی 1399 ، مجازات جایگزین حبس جرایمی است. 4 و 5 – تبصره ماده که مجازات قانونی آن ها حداکثر سه ماه حبس در مقام تخفیف مجازات است. در حالی که مقررات مواد 66 ، 67 و 73 قانون مذکور در مقام تعیین مجازات جایگزین حبس است. بنابراین در اعمال این دو نهاد ارفاقی تعارضی وجود ندارد و هر کدام حسب اقتضاء از سوی دادگاه صادر کننده رای مورد استناد و عمل قرار می‌گیرد لذا اگر حکم حبس صادره زیر سه ماه و یک روز باشد باید فوراً به مجازات جایگزین حبس تبدیل کنیم و این یک تکلیف قانونی به شمار می‌آید.
        

مستندات قانونی:

ماده 37 قانون مجازات اسلامی ماده 73 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392

واژگان کلیدی:

تخفیف مجازات جایگزین حبس تبدیل مجازات

20 آذر 1404 13