نشست قضایی: تقاضای احلاف منکر

برگزار کننده
استان چهار محال و بختیاری/ شهر شهرکرد

تاریخ برگزاری
1380/11/09

پرسش:

همان گونه که مستحضر هستید حسب ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی «... اگـر کسـی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد باید آن را اثبات کنـد، در غیـر ایـن صـورت بـا سـوگند خوانده، حکم برائت صادر خواهد شد.» آیا با توجه به ماده 238 همین قانون این سوگند باید از طرف خواهان درخواست شود یا خود دادگاه رأساً مبادرت به اخذ سوگند از خوانده میکند؟ همچنین در سوگند موضوع ماده 287، زمانی که ورثه، خوانده باشـد آیـا الزامـاً ورثـه بایـد تقاضای سوگند خواهان را بکنند یا دادگاه رأساً اقدام میکند؟

متن نظریه هیئت عالی:

دلایل اثبات دعوا به عهده مدعی اسـت و در صـورتی کـه خواهان دلیل دیگری که کافی بر اثبـات ادعـا باشـد، ارائـه ندهـد، مـیتوانـد از خوانده مطالبه سوگند نماید و این امر به عهده دادگاه نیست و در نهایت مـیتوانـد وجـود این حق را به خواهان متذکر شود. یاد آور میشود که به موجب ماده 1333 قانون مدنی در دعاوی علیه میت که به طرفیت ورثه مطرح میشود دادگاه رأسـاً و عندالاقتضـا خواهـان را قسم میدهد و در مواردی قول مدعی مقدم بر اخذ است که توأم با قسم باشد.

نظر اتفاقی (اتفاق آرا):

                            نظرهای ابرازی
نظر اول: لازم نیست که خواهان قسم بخورد و در اینجا باید حاکم از خوانده بخواهد تا قسم بخورد.
نظر دوم: ماده 283 قانون آیین دادرسی مدنی عنوان میکند اگر بناست سوگندی در دادگاه یـاد شود باید از سوی اصحاب دعوا درخواست شود.
نظر سوم: ممکن است خواهان در جلسه رسیدگی حاضر نشود و در دادگاه حضور نیابـد پـس تکلیف چیست؟ در اینجا دادگاه مکلف است از خوانده بخواهد سوگند یاد نماید و با توجه به اتیان سوگند خوانده، حکم مقتضی را صادر نماید.
نظر چهارم: اگر خواهان برای اثبات ادعای خود دلیل و مدارک کافی داشته باشد در اینجا نیازی به اتیان سوگند از سوی خوانده و یا خواهان نیست ولی اگر مدارک و دلایل کافی نباشـد و یـا وجود نداشته باشد باید بنا به درخواست خواهان، دادگاه خوانده را ملزم به اتیان سوگند نمایـد و حاکم هم با توجه به اتیان سوگند خوانده، حکم مقتضی را صادر کند.
نظر پنجم: در دعوای بر میت، سوگند خوانده و یا خواهان لازم است و دادگاه مکلف اسـت در این دعوا با توجه به اینکه اگر خواهان فوت شده باشد از خوانده بخواهد تا جهت اثبـات ادلـه خود سوگند یاد نماید ولی اگر اصحاب دعوا (خواهان و خوانده) حی و حاضر باشند بایـد بنـا به درخواست خواهان از خوانده خواسته شود تا نسبت به اتیان سوگند اقدام نماید.
پس از اعلام نظرهای ابرازی فوق نظر زیر به عنوان نظر اتفاقی مورد تأییـد قضـات محتـرم شرکت کننده در نشست قضایی قرار گرفت. در دعوای بر میت دادگاه باید خواهان را قسم دهد و اگر از اتیان سوگند امتناع کردحـق وی سـاقط میشود ولی در ماده 297 قانون آیین دادرسی مدنی سوگند خوانده باید به درخواست خواهان باشد.
                        

مستندات قانونی:

* قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

سوگند دلایل اثبات دعوا امتناع از اتیان سوگند

06 خرداد 1404 3