- عدالت سرا

نشست قضایی: تکلیف دادگاه در موردی که دعوا و موضوع دستور موقت در دو مرجع مختلف واقع شده باشد

برگزار کننده
استان مازندران/ شهر ساری

تاریخ برگزاری
1381/08/10

پرسش:

مطابق ماده 311 و 312 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتیکه دعوا در دادگاهی مطـرح و موضوع دستور موقت در مکان دیگری واقع شده باشد و درخواست کننده دستور به دادگاهی که دعوای اصلی در آنجا مطرح است درخواست صدور دستور موقت دهد آیا دادگاه میتواند ضمن رسیدگی قرار عدم صلاحیت صادر کند؟

متن نظریه هیئت عالی:

با توجه به مدلول ماده 318 قانون آیین دادرسی دادگاه ها در امور مدنی و مواد 311 و 312 همان قانون چنین استنباط میشود که صـلاحیت دادگاه در رسیدگی به اصل دعوا مانع از آن نیست که هرگاه موضـوع درخواسـت دسـتور موقت در مقر دادگاهی غیر از دادگاهی باشد که به اصل دعوا رسیدگی بکند، پرونده جهـت رسیدگی به درخواست دستور موقت به آن دادگاه ارسال نشود.

نظر اتفاقی (اتفاق آرا):

                            نظر اول: دادگاه به استناد ماده 312 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت صادر میکنـد زیرا به موجب این ماده نه تنها دادگاه میتواند قرار عدم صـلاحیت بدهـد بلکـه بـا توجـه بـه عبارت قانون که صراحتاً بیان میدارد.«گاه موضوع درخواست دستور موقت مقر دادگاهی غیـر از دادگاه های یاد شده در ماده قبل باشد (یعنی به جز ماده 311 ) درخواست دستور موقت از آن دادگاه به عمل میآید» و با بکار بردن کلمه «می آید» از عبارت تکلیفی اسـتفاده کـرده اسـت کـه
دادگاه باید قرار عدم صلاحیت صادر کند به علاوه مقنن در انتهای همین ماده اشاره مـینمایـد اگرچه صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را نداشته باشد. به علاوه اصولاً دستور موقت یک امر فوری است که با اعطای نیابت سازگار نیست لذا باید درخواست و اجـراء در محلـی صـورت گیرد که موضوع دستور موقت در آن محل قـرار دارد تأییـد رئـیس حـوزه قضـایی در اجـرای مستند به تبصره 1 ماده 325 قانون آیین دادرسی مـدنی نیـز مؤیـد همـین امـر اسـت. زیـرا در صورتیکه در یک محل دستور صادر و در محل دیگر بخواهد اجرا شود این توهم پیش می آید که رئیس حوزه قضایی کدام مرجع باید دستور موقت را تأیید کند در حالیکه بـا پـذیرش ایـن نظر و درخواست صدور دستور از دادگاهی که موضوع دستور در آنجا قرار دارد با این اشـکال مواجه نخواهد شد.
نظر دوم: دادگاه حق صدور قرار عدم صلاحیت را ندارد؛ زیرا در چنـین فرضـی هـر دو دادگـاه صالح به رسیدگی هستند و خواهان اختیار دارد به هر یک از مراجـع مراجعـه کنـد بـه عـلاوه، درخواست دستور موقت یک دعوا به معنای واقعی نیست بلکه یک درخواست است که صدور قرار عدم صلاحیت با فوریت آن منافات دارد و نیز به موجب ماده 311 قـانون آیـین دادرسـی مدنی با سبق طرح دعوا در یک دادگاه درخواست دستور موقت نیـز بایـد از همـان دادگـاه بـه عمل آید. به علاوه ذیل همین ماده نیز بیان میکند که در صورتیکه هنـوز دعـوا مطـرح نشـده باشد درخواست باید در دادگاهی مطرح شود که صلاحیت رسیدگی به اصل دعـوا را دارد، نـه در دادگـاهی کــه موضـوع دستور موقت در آنجا وجود دارد و نیـز اصـولاً در بعضـی از درخواستها از جمله درخواست تأمین خواسته و دستور موقت و تأمین دلیل صدور قرار عدم صلاحیت مفهوم ندارد.
                        

مستندات قانونی:

* قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

دستور موقت عدم صلاحیت دعوای توامان

05 خرداد 1404 3