نشست قضایی: رعایت مهلت ۶ ماهه جهت ممنوع الخروجی محکوم علیه کیفری

برگزار کننده
استان فارس/ شهر کازرون

تاریخ برگزاری
1401/10/13

پرسش:

در خصوص ممنوع‌الخروجی محکوم‌علیه، اجرای احکام کیفری موضوع ماده 509 قانون آیین دادرسی کیفری، برخی عقیده دارند باید با رعایت مهلت 6 ماهه موضوع ماده 188 و 292 قانون آیین دادرسی کیفری باشد؛ آیا این مهلت در مرحله اجرای احکام لازم می‌باشد؟

متن نظریه هیئت عالی:

قانونگذار در دو ماده مستقل یکی درباره ممنوع‌الخروج شدن متهم و در دیگری درباره ممنوع‌الخروج شدن محکوم‌علیه حکم بیان کرده و بین آن دو قایل به تفاوت شده است. برای متهم مهلت شش ماهه قابل تمدید مقرر کرده و برای محکوم‌علیه قیدی مقرر نداشته است. در مورد متهم اگر دستور تمدید نشود رفع آن را منوط به گذشت مدت شش ماه کرده است اما در مورد محکوم‌علیه حضور یا دستگیری وی را عامل لغو دستور معرفی کرده است. با وجود این تفاوتها، تسری مهلت شش ماهه که برای متهم مقرر شده به محکوم‌علیه که حکم دیگری در ماده قانونی دیگری دارد فاقد توجیه است. لذا نظریه اکثریت قضات محترم کازرون تأیید می‌شود.

نظر اکثریت:

            قانون‌گذار در مقام بیان بوده است و زمانی که در ماده 509 قانون آیین دادرسی کیفری در مرحله اجرای حکم، نامی از موعد 6 ماه نیاورده است؛ بلکه بیان داشته تا زمان دسترسی به محکوم‌علیه وی ممنوع‌الخروج می‌شود؛ پس زمانی برای مرحله اجرا متصور نیست اما قاضی اجرای احکام باید مواعدی که پرونده مشمول مرور زمان اجرای مجازات می‌شود را رعایت نماید. در صورت مختومه شدن پرونده ممنوع‌الخروجی نیز لغو می‌گردد. نکته دوم نیز آن‌که موعد 6 ماهه در جایی هست که شخص، متهم می‌باشد که قانون‌گذار برای حال متهم موعدی را تعیین نموده؛ ولی ما در مرحله اجرا با حکم دادگاه و رأی لازم‌الاجراء مواجه هستیم و دلیلی برای دادن مهلت وجود ندارد.
        

نظر اقلیت:

            تفسیر به نفع متهم اقتضا دارد که موعد 6 ماهه رعایت شود؛ ماده 509 که بیان داشته تا زمان دستگیری؛ ناظر به قاعده کلی است که تا زمان دستگیری اقدامات تعقیبی انجام شود ولی باید هر 6 ماه این قرار بررسی و تمدید گردد؛ زیرا ممکن است شخص دستگیر شود، ولی ممنوع‌الخروجی وی رفع نشود؛ بنابراین باید یک موعدی باشد که هم پرونده در آن موعد بررسی شود و هم اینکه در صورت عدم تمدید خود به خود دستور منتفی گردد.
        

مستندات قانونی:

ماده 292 آیین دادرسی کیفری ماده188قانون آیین دادرسی کیفری ماده 509 قانون آیین دادرسی کیفری

واژگان کلیدی:

ممنوع الخروجی مهلت شش ماهه اجرای احکام کیفری

17 آذر 1404 5