نشست قضایی: منشا جرم پولشویی

برگزار کننده
استان تهران/ شهر ورامین

تاریخ برگزاری
1401/10/04

پرسش:

با عنایت به مفهوم بزه پولشویی در مقررات جاری و قانون پولشویی با اصلاحات 1397، آیا ضرورتاً بزه منشاء در جهت تحقق پولشویی بایستی از جرائم مالی و اقتصادی باشد؛ به‌عبارتی در صورتی که بزه منشاء از جرائم مالی نباشد، امکان تحقق ارکان پولشویی فراهم می‌گردد؟ همکاران محترم مستدلاً و مستنداً عقیده خود را بیان فرمایند.

متن نظریه هیئت عالی:

با توجه به اطلاق بند «پ» ماده یک قانون مبارزه با پولشویی هر مال که به طور مستقیم یا غیرمستقیم از جرم منشأ بدست آید را مشمول تحقق بزه پولشویی دانسته است. بنابراین ضرورتی به مالی بودن جرم منشأ وجود ندارد.

نظر اکثریت:

            اهمیت جرم‌انگاری بزه پولشویی بلحاظ این بوده که پول‌های کثیف و حاصل از جرائم ارتکابی از چرخه اجتماع و اقتصاد یک جامعه خارج شود و عدم حذف و برخورد با آن مشکلات اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ... را در یک جامعه مهیا می‌نماید و از آنجا که در بند الف ماده 1 قانون پولشویی 1397 در تعریف جرم منشاء گفته شده که «هر رفتاری مطابق با  ماده 2 قانون مجازات اسلامی 1399 جرم محسوب شود.»، این عبارت به‌صورت کلی و مطلق بیان گردیده و دو دسته جرایم  با منشاء مالی و غیر مالی را  در حیطه خود  قرار می‌دهد و در بند پ ماده 1 قانون پولشویی 1397 در تبیین مال حاصل از جرم، گفته شده «هر مالی که به‌طور مستقیم  یا غیر مستقیم از جرم منشأ بدست آید.» و در ادامه گفته شده «همچنین مال موضوع جرم یا مالی که برای ارتکاب جرم اختصاص داده شده در حکم مال به‌دست آمده از جرم است.»، بنابراین با امعان نظر به مستندات مذکور و فلسفه جرم‌انگاری پولشویی و تأثیرگذاری منفی در پیشبرد اهداف یک جامعه و نامشروع بودن هرگونه وجوه حاصل از رفتار مجرمانه و منطبق بر تفسیر منطقی قانون؛ لذا در پاسخ به سوال مطروحه می‌توان گفت ضرورتاً نیازی نیست در بزه پولشویی، جرم منشأ از جرایم مالی باشد، بلکه اگر وجوهی کنار گذاشته شود که در اثر ضرب و جرح عمدی بزه دیده به مرتکب جرم اعطا گردد، این وجه نیز ناشی از جرم بوده و می‌تواند در اثر اقدامات بعدی مشمول مقررات پولشویی قرار گیرد.
        

نظر اقلیت:

            بر خلاف دیدگاه اکثریت، محور جرم‌انگاری بزه پولشویی ردیابی یا شناسایی و کنترل مسیر انتقال  و سوء استفاده‌ای است که در اموال یا وجوه حاصل از جرم منشاء صورت‌گرفته می‌باشد. بنابراین عموماً و غالباً بزه منشاء بایستی مالی و دارای منافع مالی و عواید باشد تا بتوان ارکان بزه پولشویی را محقق دانست و این موضوع در مفاهیم قانونی پولشویی 1397 ملاحظه می‌گردد و ایضاً در مقام ایجاد شک و شبهه نسبت به اینکه جرم منشاء غیر مالی در تحقق پولشویی، نقش دارد یا خیر، بایستی قانون را مضیق تفسیر نمود.
        

مستندات قانونی:

ماده 1 قانون مبارزه با پولشویی ماده 2مبارزه با پولشویی

واژگان کلیدی:

پولشویی جرم منشاء جرم مالی جرم غیر مالی

21 آذر 1404 6