نشست قضایی: نحوه طرح دعوای مطالبه خسارت ناشی از اقدامات واحدهای دولتی و ماموران واحدهای مزبور

برگزار کننده
استان آذربایجان شرقی/ شهر تبریز

تاریخ برگزاری
1384/03/05

پرسش:

خواهان دعوایی به خواسته مطالبه خسارت ناشی از اقدامات یک اداره دولتی علیـه آن اداره طرح کرده است. اولاً: آیا دعوا با توجه به تبصره یک ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری بـه درستی طرح شده است؟ ثانیاً: خسارات ناشی از کدام اقدام دولـت یـا مـأمورین آن قابـل مطالبه است؟ ثالثاً: در صورت ضرورت اثبات تقصیر خوانده در دیوان عـدالت اداری قبـل از اقامه دعوا در دادگاه، تصمیم دادگاه در دعوای مطروحه چه خواهد بود؟

متن نظریه هیئت عالی:

در فرض سؤال مطابق تبصره 1 ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری تعیین میزان خسارت وارده از ناحیه مؤسسات و اشخاص مـذکور در بندهای (1 (و (2 (ماده مرقوم پس از تصدیق دیوان، به عهده دادگاه عمومی اسـت، لـذا طرح دعوا ابتداء در محاکم مبنی بر مطالبه خسارات ناشی از اقـدامات اداره دولتـی قابلیـت استماع ندارد و خواهان باید بدواً با طرح شـکایت در دیـوان عـدالت اداری، تحصـیل رأی دیوان دایر بر ورود شکایت و تصدیق آن را کسـب کنـد و سـپس اقـدام بـه طـرح دعـوای مطالبه خسارت وارده در دادگاه نماید. بنابراین، در فرض سؤال دعوای خواهان بـه کیفیـت مطروحه قایل استماع نبوده و مردود است. مطابق بندهای مندرج در ذیـل مـاده موصـوف، خسارات حاصل از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی و مأمورین واحدهای مذکور، در امور راجع به وظایف آنها یا تجاوز و سوء استفاده از اختیارات یا تخلف از اجـرای قـوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص مـیشـود، قابـل مطالبه است

نظر اتفاقی (اتفاق آرا):

                            اولاً خسارات ناشی از اقدامات یک اداره دولتی نیز همانند سایر اشخاص حقوقی، بایـد توسـط
عامل ورود خسارت جبران شود فلذا منعی در اقامه دعوا علیه یک اداره دولتـی در دادگسـتری
وجود ندارد. در صورتی که عامل زیان، از کارکنان اداره دولتی باشد که تقصیر شخصی نـامبرده
موجب ورود خسارت شده باشد، خود شخص نامبرده مسؤول جبـران خسـارت خواهـد بـود.
مضافاً اینکه آن چه در صلاحیت دیوان عدالت اداری قرار دارد عبـارت از اقـداماتی اسـت کـه
دولت یا کارکنان آن در حیطه وظایف اداری خود انجام میدهند و موجـب ورود خسـارت بـه
مردم میشوند. بنابراین، به شرط اینکه خواهان از اشخاص عمومی و دولتی نباشد و دعـوا هـم
علیه دولت نباشد به درستی طرح شده است. ثانیاً، خسارات ناشی از اقدامات اداری و عمـومی
دولت و کارکنان آن قابل مطالبه در دادگاهها نیست بلکه در این موارد، شاکی یـا خواهـان بایـد
ابتدا به دیوان عدالت اداری شکایت کرده و پس از اثبات تقصیر اداره خوانده، در دیوان عـدالت
اداری وفق تبصره ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری در مورد تعیین میزان خسارت و دریافـت
آن به دادگاهها مراجعه کند. به عبارت دیگر در مورد اعمال حاکمت دولت، خواهان بایـد ابتـدا
تقصیر اداره خوانده را در دیوان عدالت اداری اثبات کند در غیر این صورت، دادگاه قـرار عـدم
استماع دعوا را صادر خواهد کرد. در صورتی که خسارات مورد مطالبه ناشی از اعمال تصـدی
دولت و یا ناشی از روابط حقوقی خواهان با خوانده باشد دعوا بدواً قابل طرح در دادگـاههـای
دادگستری است.
                        

مستندات قانونی:

* قانون آیین دادرسی مدنی

واژگان کلیدی:

طرح دعوای خسارت واحدهای دولتی اشخاص حقوقی

07 خرداد 1404 3