دادگاه‌های نظامی به جرائم مربوط به وظائف خاص نظامی و انتظامی‌ کلیه ‌افراد زیر که در این قانون به اختصار «‌نظامی» خوانده می‌شوند رسیدگی می‌کنند:

‌الف- کارکنان ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و سازمان‌های وابسته.

ب- کارکنان ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان‌های وابسته.

ج- کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و سازمان‌های وابسته و اعضای بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

‌د- کارکنان وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و سازمان‌های وابسته.

‌ه- کارکنان مشمول قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.

‌و- کارکنان وظیفه از تاریخ شروع خدمت تا پایان آن.

‌ز- محصلان - موضوع قوانین استخدامی نیروهای مسلح - مراکز آموزش نظامی و‌ انتظامی در داخل و خارج از کشور و نیز مراکز آموزش وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

ح- کسانی که به طور موقت در خدمت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران هستند و طبق قوانین استخدامی نیروهای مسلح در مدت مزبور از اعضاء نیروهای مسلح ‌محسوب می‌شوند.

تبصره 1- جرائم نظامی و انتظامی کارکنان مذکور که در سازمان‌های دیگر خدمت می‌کنند ‌در دادگاه‌های نظامی رسیدگی می‌شود.

تبصره 2- رهائی از خدمت مانع رسیدگی به جرائم زمان اشتغال نمی‌شود.

دادگاه نظامی مکلف است در مواردی که مجازات جرمی در این قانون ذکر ‌شده‌ است به استناد این قانون حکم صادر نماید. اعمال تخفیف و تبدیل نیز به موجب همین قانون خواهد بود.

تبصره- در مواردی که مجازات جرمی در این قانون ذکر نشده ‌باشد چنانچه ‌رسیدگی به آن جرم در صلاحیت دادگاه نظامی باشد، دادگاه نظامی طبق قانون مربوط به آن جرم، تعیین کیفر می‌نماید و اعمال تخفیف و تبدیل نیز به موجب همان قانون خواهد‌ بود.

در کلیه مواردی که حداکثر مجازات حبس در این قانون «‌تا دو سال» است دادگاه می‌تواند در صورت وجود جهات مخففه مجازات حبس را تا یک سوم حداقل مجازات قانونی جرم تخفیف داده و یا به یکی از مجازات‌های ذیل متناسب با مجازات اصلی تبدیل نماید:

الف (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان پایور:

1- کسر حقوق و مزایا به میزان یک چهارم از شش ماه تا یک سال.

2- جزای نقدی از ‌50,000,000 تا 330,000,000 ریال

3- محرومیت از ترفیع از سه ماه تا یک سال.

4- انفصال موقت از خدمت از سه ماه تا شش ماه.

5- منع اشتغال به خدمت در یک نقطه یا نقاط معین از شش ماه تا یک سال.

ب (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان وظیفه:

1- اضافه خدمت از دو ماه تا چهار ماه.

2- جزای نقدی از 33,000,000 تا 215,000,000 ریال.

3- منع اشتغال به خدمت در یک نقطه یا نقاط معین حداقل به مدت شش ماه و‌ حداکثر تا پایان خدمت وظیفه و در صورتی که باقیمانده خدمت دوره ضرورت کمتر از‌ شش ماه باشد دادگاه می‌تواند مدت باقیمانده را مورد حکم قرار دهد.

تبصره 1- در صورت محکومیت به منع اشتغال به خدمت در یک نقطه یا نقاط ‌معین، تعیین محل خدمت جدید به عهده یگان یا سازمان مربوط می‌باشد.

تبصره 2- در کلیه جرائمی که مجازات قانونی حبس تا سه ماه می‌باشد، قاضی ‌مکلف به تبدیل مجازات حبس به جزای نقدی می‌باشد.

در کلیه مواردی که حداکثر مجازات حبس در این قانون «‌بیش از دو سال تا ‌پنج سال» است دادگاه می‌تواند در صورت وجود جهات مخففه، مجازات حبس را تا یک‌ سوم حداقل مجازات قانونی جرم تخفیف دهد و یا به یکی از مجازات‌های ذیل متناسب با‌ مجازات اصلی تبدیل نماید:

الف (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان پایور:

1- جزای نقدی از 200,000,000 تا 825,000,000 ریال

2- محرومیت از ترفیع از شش ماه تا دو سال.

3- تنزیل یک درجه و یا رتبه.

4- انفصال موقت از شش ماه تا یک سال.

ب (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان وظیفه:

1- جزای نقدی از 100,000,000 تا 500,000,000 ریال

2- اضافه خدمت از سه ماه تا شش ماه.

در تمام مواردی که حداکثر مجازات حبس در این قانون «‌بیش از پنج سال» ‌است دادگاه می‌تواند در صورت وجود جهات مخففه، مجازات حبس را تا یک سوم ‌حداقل مجازات قانونی جرم تخفیف و یا به یکی از مجازات‌های ذیل متناسب با مجازات اصلی تبدیل نماید:

الف (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان پایور:

1- جزای نقدی از 500,000,000 تا 1,485,000,000 ریال

2- محرومیت از ترفیع از دو سال تا چهار سال.

3- تنزیل یک تا دو درجه و یا رتبه.

4- انفصال موقت به مدت یک سال.

ب (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- در مورد کارکنان وظیفه:

1- جزای نقدی از 400,000,000 تا 825,000,000 ریال

2- اضافه خدمت از شش ماه تا یک سال.

در هر مورد که کارکنان وظیفه به اضافه خدمت محکوم می‌شوند، کلیه‌ مقررات مربوط به خدمت از جمله مقررات کیفری و انضباطی نیروهای مسلح در زمان‌ تحمل اضافه خدمت درباره آنان جاری است.

(اصلاحی 08-11-1399)- در مواردی که در این قانون، مجازات‌های دیگری غیر از حبس به عنوان ‌مجازات اصلی پیش‌بینی شده در صورت وجود جهات مخففه، به شرح زیر قابل تبدیل و‌ تخفیف می‌باشد:

‌الف- مجازات اخراج از خدمت یا انفصال دائم از خدمت و یا خدمات دولتی به تنزیل دو درجه و یا رتبه.

ب- مجازات تنزیل دو درجه یا رتبه به تنزیل یک درجه یا رتبه.

ج- مجازات تنزیل یک درجه یا رتبه به شش ماه تا دو سال محرومیت از ترفیع.

‌د- مجازات جزای نقدی یا انفصال موقت یا محرومیت از ترفیع یا اضافه خدمت تا‌نصف حداقل مجازات قانونی آن.

‌ه (اصلاحی جزای نقدی 30-03-1403)- مجازات شلاق تعزیری به 33,000,000 تا 100,000,000 ریال جزای نقدی.

در مواردی که تخفیف‌های مقرر در مواد (3)، (4) و (5) این قانون ‌در خصوص مجازات حبس اعمال می‌شود، دادگاه نمی‌تواند آن را به استناد ماده (7) این قانون مجدداً تخفیف دهد.

جهات مخففه مندرج در این قانون همان جهات مخففه قانون مجازات اسلامی مصوب 1370/09/07 است.

ملاک تعیین صلاحیت دادگاه‌های نظامی، مجازات اصلی جرم است و‌ توأم بودن حبس با مجازات‌های دیگر و همچنین تبدیلی تاثیری در صلاحیت ندارد.

دادگاه‌های نظامی می‌توانند به درخواست محکوم‌علیه و پیشنهاد ‌دادستان و رعایت مقررات مربوط به زندان باز و نیمه‌باز مدت حبس وی را که بیش از یک سال نباشد به حبس با خدمت تبدیل نمایند. در این‌صورت محکومان مذکور به یگان‌ مربوط یا مراکزی که نیروهای مسلح برای خدمت تعیین می‌کنند معرفی شده و پس از پایان‌ خدمت روزانه در بازداشتگاه یگان یا مرکزی که تعیین شده نگهداری می‌شوند.

تبصره- مقررات اجرائی حبس با خدمت، نحوه هماهنگی با فرمانده مربوط و‌ وضعیت خدمتی این‌گونه افراد به موجب دستورالعملی خواهد بود که ظرف مدت سه ماه‌ پس از تصویب این قانون توسط سازمان قضائی نیروهای مسلح با همکاری ستاد کل ‌نیروهای مسلح تهیه و به تصویب رئیس قوه قضائیه خواهد رسید.

اعضای ثابت نیروهای مسلح که به موجب احکام قطعی دادگاه‌ها در‌ جرائم عمدی به مجازات‌‌های زیر محکوم می‌شوند از زمان قطعیت حکم از خدمت اخراج می‌گردند:

‌الف- محکومیت یا محکومیت‌های (‌در صورت تعدد) به حبس غیرتعلیقی زائد بر‌ پنج سال.

ب- محکومیت به حدود.

ج- محکومیت به سبب ارتکاب جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور.

‌د- محکومیت به قصاص نفس یا قطع عضو.

تبصره 1- در صورت وجود شرایط خاص خدمتی و عدم مصلحت اخراج از‌خدمت با تقاضای فرمانده مربوط یا دادستان، دادگاه می‌تواند با ذکر دلائل و تصریح در‌ متن حکم، اجرای اثر تبعی حکم را طبق مقررات مربوط به تعلیق در قانون مجازات اسلامی مصوب 1375/03/02 معلق نماید.

تبصره 2- به خدمت اعضای پیمانی یا قراردادی نیروهای مسلح به محض قطعی شدن محکومیت‌های فوق پایان داده خواهد شد.

تبصره 3- در صورتی که کارکنان پایور نیروهای مسلح به حبس از دو سال تا پنج سال محکوم شوند، اخراج از خدمت (‌انفصال، بازخریدی و یا بازنشستگی) با توجه به نوع‌ جرم و با رعایت مقررات استخدامی نیروهای مسلح با رای کمیسیون‌های انصباطی ‌نیروهای مسلح خواهد بود.

عفو محکومان نظامی شامل آثار تبعی آن نمی‌گردد مگر اینکه تصریح شده باشد.

افسران و درجه‌داران وظیفه و کارکنان پیمانی که خدمت وظیفه خود را ‌به اتمام نرسانده‌اند چنانچه به علت ارتکاب جرائم عمدی به یکی از مجازات‌های مذکور در‌ماده (12) این قانون محکوم شوند بقیه خدمت وظیفه خود را پس از اجرای مجازات با دو ‌درجه یا رتبه پایین‌تر به صورت خدمت وظیفه انجام خواهند داد.

دادگاه‌های نظامی می‌توانند در جرائم تعزیری و بازدارنده علاوه بر تعیین مجازات، به عنوان تتمیم حکم، متهم را به یکی از مجازات‌های ذیل محکوم نمایند:

الف- در مورد کارکنان پایور:

1- منع اشتغال به خدمت در نقطه یا نقاط معین از سه ماه تا دو سال.

2- محرومیت از ترفیع از سه ماه تا یک سال.

ب- در مورد کارکنان وظیفه:

1- اضافه خدمت حداکثر به مدت سه ماه.

2- تنزیل یک درجه افسران و درجه‌داران وظیفه.

3- منع اشتغال به خدمت در نقطه یا نقاط معین حداقل به مدت سه ماه و حداکثر‌ تا پایان مدت خدمت وظیفه و در صورتی که باقیمانده خدمت دوره ضرورت کمتر از سه ماه باشد دادگاه می‌تواند مدت باقیمانده را مورد حکم قرار دهد.

تبصره- در هر مورد که دادگاه از مجازات‌های فوق به عنوان مجازات اصلی استفاده ‌نموده یا مجازات حبس را به یکی از موارد فوق تبدیل کرده ‌باشد نمی‌تواند همان مجازات ‌را به عنوان مجازات تتمیمی مورد حکم قرار دهد.

حداکثر محکومیت به انفصال موقت در مورد کارکنان پایور نیروهای‌ مسلح یک سال است و محکومان به این مجازات از حقوق بدون ‌کاری مطابق مقررات‌ استخدامی مربوط استفاده خواهند کرد.