(اصلاحی 08-04-1390)- اتحادیه ‌ها و اتاق‌های اصناف شهرستان می ‌توانند برای خدمات اعضای هیأت‌ مدیره یا هیأت ‌رئیسه خود، بر حسب آیین‌ نامه ‌ای که به پیشنهاد اتاق اصناف ایران و توسط دبیرخانه هیأت ‌عالی نظارت تهیه می‌ شود و حداکثر ظرف شش‌ ماه از تاریخ لازم ‌الاجراء شدن این قانون به ‌تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌رسد، مبالغی را از محل درآمدهای خود ‌در بودجه سالانه پیش‌ بینی و پرداخت ‌نمایند.

تبصره (اصلاحی 12-06-1392)- اعضای موضوع این ماده تا زمانی که عضو هیأت ‌مدیره اتحادیه یا هیأت ‌رئیسه اتاق اصناف شهرستان باشند، مشمول قانون تأمین اجتماعی می ‌شوند.

(اصلاحی 12-06-1392)- هر یک از اعضای هیأت مدیره اتحادیه‌‌ها و هیأت رئیسه اتاق های اصناف شهرستان و اتاق اصناف ایران نسبت به وجوه و اموال اتحادیه، اتاق اصناف شهرستان و‌ اتاق اصناف ایران و وجوهی که در اجرای این قانون و سایر قوانین و مقررات در اختیار ‌آنان قرار می ‌گیرد، امین محسوب می ‌شوند.

(اصلاحی 12-06-1392)- به ‌منظور حمایت از بافندگان فرش دستباف و حِرَف مشابه، به کمیسیون‌‌های نظارت اجازه داده می ‌شود، حسب مورد، نسبت به تشکیل اتحادیه استانی و شهرستانی، جهت بافندگان و حرف مشابه مزبور اقدام کنند. این‌ اتحادیه‌‌ها تحت نظارت کمیسیون نظارت مرکز استان و شهرستان‌های خود می‌‌باشند.

(اصلاحی 08-04-1390)- به منظور تقویت صنوف تولیدی و توسعه صادرات غیرنفتی کشور، به‌ پیشنهاد کمیسیون نظارت و تصویب هیأت عالی نظارت، اتحادیه‌ های صادراتی در ‌شهرهای مرکز استان یا تهران، به صورت استانی یا کشوری، تشکیل خواهد شد. فعالیت‌ این اتحادیه ‌ها تابع آئین‌ نامه ‌ای خواهد بود که توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت تهیه و ‌به ‌تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت خواهد رسید.

(اصلاحی 08-04-1390)- وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است با رعایت بند (‌هـ) ماده (55) این قانون نسبت به صدور پروانه کسب برای افرادی که نام برده می ‌شوند، در صورتی که دارای محل ‌کسب ملکی یا اجاره‌ ای باشند، اقدام کند:

الف- جانباز، همسر جانباز، یکی از فرزندان جانباز متوفی و یکی از فرزندان جانباز ‌از کارافتاده.

ب- آزاده، همسر آزاده، یکی از فرزندان آزاده متوفی و یکی از فرزندان آزاده از‌ کارافتاده.

ج- کلیه اعضای خانواده شهدا اعم از همسر، فرزند، والدین، خواهر و برادر.

آئین ‌نامه اجرایی این ماده به وسیله دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری بنیاد‌ شهید، بنیاد جانبازان انقلاب اسلامی و ستاد آزادگان تهیه و به تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت خواهد رسید.

تبصره 1- صدور پروانه کسب پس از دریافت معرفی‌ نامه از نهاد ذی‌ ربط و احراز‌ شروط لازم تنها برای یک بار خواهد بود.

تبصره 2- اتحادیه‌ ها موظفند دارنده پروانه کسب را به عنوان فرد صنفی بپذیرند.‌ همچنین کلیه سازمانهای ذی‌ ربط موظفند نسبت به اعطای تسهیلات و امکانات همسان با‌ سایر افراد صنفی عضو آن اتحادیه برای دارنده پروانه کسب اقدام کنند.

تبصره 3- افراد صنفی موضوع این ماده نمی‌ توانند شغل دیگری داشته باشند، یا از وزارتخانه‌ های دیگر موافقت اصولی یا پروانه تأسیس دریافت کرده باشند، مگر آن که‌ موضوع موافقت اصولی یا پروانه تأسیس مرتبط با موضوع فعالیتی باشد که برای آن ‌درخواست پروانه کسب کرده‌ اند.

تبصره 4- افراد صنفی موضوع این ماده می‌ توانند در صورت منتقل شدن به‌ شهرستان یا استان دیگر، به شرط ابطال پروانه کسب قبلی، در محل جدید با رعایت مفاد‌ این ماده، پروانه کسب معوض دریافت دارند.

صدور پروانه کسب برای اماکن با کاربری اداری یا کارگاهی بلامانع است.

(اصلاحی 08-04-1390)- نیروی انتظامی کشور موظف است در اجرای این قانون همکاری لازم را با ‌اتحادیه ‌ها، اتاق های اصناف شهرستان و اتاق اصناف ایران معمول دارد. نحوه همکاری ‌به‌ موجب آئین‌ نامه ‌ای خواهد بود که توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت با همکاری وزارت کشور و نیروی انتظامی تهیه و به تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت خواهد رسید.

اگر یک فرد صنفی، به سبب تغییر الگوی مصرف یا نیازها، یا رویدادهای ‌پیش‌ بینی نشده تحمیلی، امکان ادامه فعالیت صنفی خود را از دست بدهد، می‌ تواند با‌ کسب نظر مالک و تأیید کمیسیون نظارت و با حفظ کاربری محل کسب به فعالیت صنفی ‌دیگری در همان محل بپردازد.

شهرداری‌ها موظفند در صورت تخریب محل‌های کسب، در اجرای‌ طرحهای مصوب، از دریافت هزینه ‌های مترتب بر صدور پروانه ساخت محل جدید‌ خودداری ورزند. اگر معوضی از طرف شهرداری‌ها پیشنهاد شود، ارزش روز آن نباید از ‌ارزش روز محل کسب تخریب شده کمتر باشد.

(اصلاحی 08-04-1390)- حراج‌ های فردی یا جمعی فصلی یا غیرفصلی واحدها یا افراد صنفی ‌طبق آئین‌ نامه ‌ای خواهد بود که توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت تهیه و به‌ تصویب وزیر‌ صنعت، معدن و تجارت می ‌رسد. برگزاری حراج بدون رعایت ضوابط مندرج در آن آئین‌ نامه، واحد ‌صنفی را مشمول مجازات مندرج در ماده (68) این قانون خواهد کرد.

(اصلاحی 08-04-1390)- برگزاری روز بازارهای جمعی واحدها یا افراد صنفی بر اساس ‌آئین ‌نامه ‌ای خواهد بود که توسط دبیرخانه هیأت عالی نظارت تهیه و به تصویب وزیر ‌صنعت، معدن و تجارت خواهد رسید.

(اصلاحی 08-04-1390)- فروشگاه‌های بزرگ چند منظوره که مجموعه ‌ای متنوع از کالاها و خدمات مورد نیاز عموم را در یک مکان مناسب عرضه می ‌نمایند و فروشگاه‌های بزرگ زنجیره ‌ای تحت مدیریت متمرکز و با نام تجاری واحد که حداقل در دو فروشگاه به عرضه کالا و خدمات مبادرت می‌ کنند، مشمول این قانون می ‌باشند و باید حداقل عضو یکی از اتحادیه ‌های صنفی ذی ‌ربط باشند و پروانه کسب دریافت نمایند.

تبصره (اصلاحی 08-04-1390)- مرجع صدور مجوز فعالیت فروشگاه‌های موضوع این ماده، وزارت ‌صنعت، معدن و تجارت است.

(اصلاحی 12-06-1392)- فعالیت افراد صنفی در فضای مجازی (سایبری) مستلزم اخذ پروانه کسب از اتحادیه مربوطه است.

تبصره (الحاقی 12-06-1392)- چگونگی صدور مجوز و نحوه نظارت بر اینگونه فعالیت ‌های صنفی به موجب آیین‌ نامه‌ اجرائی است که توسط اتاق اصناف ایران با همکاری دبیرخانه هیأت‌ عالی نظارت و وزارتخانه‌ های اطلاعات و ارتباطات و فناوری اطلاعات تهیه می‌ شود و پس از تأیید هیأت ‌عالی نظارت حداکثر ظرف سه‌ ماه از تاریخ لازم ‌الاجراء شدن این ‌قانون به ‌تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌ رسد.

(اصلاحی 08-04-1390)- دبیرخانه هیأت عالی نظارت مکلف است با همکاری دبیرخانه‌ شورای‌ عالی مناطق آزاد تجاری صنعتی، نسبت به تهیه آئین‌ نامه اجرائی حاکم بر تشکیل و ‌فعالیت تشکل‌های صنفی در مناطق آزاد کشور اقدام کند تا پس از تصویب وزیر صنعت، معدن و تجارت به ‌اجرا در آید.

کلیه واردکنندگان کالا که به صورت تجاری به واردات کالا اقدام می‌ کنند ‌و قصد توزیع یا فروش کالاهای وارداتی خود را دارند، در صورتی که به عرضه مستقیم کالا ‌به مصرف کننده مبادرت ورزند، ملزم به اخذ پروانه کسب طبق مقررات این قانون خواهند ‌بود.

وزارتخانه‌ ها، موسسات، سازمانها یا شرکتهای دولتی، سایر دستگاه‌های ‌دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است و نهادهای عمومی‌ غیردولتی، که طبق قوانین جاری ملزم یا مجاز به عرضه مستقیم کالاها یا خدمات به ‌مصرف‌ کنندگان هستند، اعم از این که از طریق اماکن و تأسیسات متعلق به خود یا دیگر‌ اشخاص به این کار مبادرت ورزند، از شمول این قانون مستثنی هستند. اما رعایت سایر‌ قوانین و مقررات جاری و نرخهای تعیین شده برای کالاها و خدمات توسط مراجع قانونی ‌ذی ‌ربط، الزامی است. دستگاه دولتی یا نهاد عمومی غیردولتی متبوع در حیطه وظایف و ‌اختیارات قانونی خود، مسئولیت نظارت و کنترل و سایر امور مربوط به اداره اماکن را بر‌ عهده دارد. در صورتی که این قبیل فعالیت‌ها به اشخاص حقیقی یا حقوقی واگذار گردد یا ‌انجام دادن آنها با مشارکت بخش خصوصی صورت پذیرد، مشمول قانون نظام صنفی و‌ مقررات آن خواهد بود.

(اصلاحی 12-06-1392)- اشخاص حقیقی یا حقوقی اعم از دولتی یا غیر‌دولتی که طبق قوانین جاری موظف به اخذ مجوز ‌فعالیت یا پروانه تأسیس، بهره ‌برداری یا اشتغال از وزارتخانه ‌ها، موسسات، سازمان‌ ها یا‌ شرکتهای دولتی و سایر دستگاههای دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است می ‌باشند و همچنین نهادهای عمومی غیردولتی چنانچه به عرضه کالاها یا خدمات به خرده‌ فروشان یا مصرف‌ کنندگان مبادرت ورزند، مکلفند علاوه بر دریافت مجوز فعالیت یا پروانه، به اخذ پروانه کسب از اتحادیه مربوط نیز اقدام کنند.

تبصره 1 (اصلاحی 12-06-1392)- اخذ پروانه کسب از اتحادیه، مانع اعمال نظارت مقرر در قوانین جاری از‌ سوی هر یک از دستگاههای دولتی یا نهادهای عمومی غیردولتی یاد شده بر آنها نخواهد ‌بود.

تبصره 2 (الحاقی 12-06-1392)- کلیه واحدهای صنفی مستقر در میادین میوه و تره‌ بار شهرداری، پایانه ‌های ورودی، خروجی، مسافربری، فرودگاهی، ایستگاه‌های راه ‌آهن و مترو، مساجد و اماکن فرهنگی و مذهبی در صورتی ‌که به عرضه کالا و خدمات به عموم بپردازند، مشمول این قانون می‌ باشند و موظفند از اتحادیه‌ های ذی ‌ربط موضوع این قانون پروانه کسب اخذ نمایند.

سازمان تأمین اجتماعی فقط در صورت شکایت هر یک از کارکنان ‌واحدهای صنفی مبنی بر عدم پرداخت حق بیمه در مدت همکاری توسط افراد صنفی ‌می‌ تواند به نظر بازرس یا مندرجات دفاتر قانونی فرد صنفی، استناد و حق بیمه را دریافت ‌کند. این مبلغ در صورت احراز تخلف فرد صنفی، معادل حق بیمه پرداخت نشده شاکی‌ شاغل و جریمه ‌ای به مبلغ دو برابر آن خواهد بود. چنانچه مبلغ جریمه کمتر از یکصد هزار (100/000) ریال باشد جریمه نقدی معادل یکصد هزار (100/000) ریال خواهد بود.

(اصلاحی 08-04-1390)- اتاق اصناف شهرستان منحل نمی‌ شود مگر در مواردی که در انجام وظایف ‌محوله تسامح ورزد، یا بر خلاف مصالح عمومی و وظایف مقرر رفتار کند. در این صورت ‌کمیسیون نظارت مراتب را با ذکر دلایل کافی به هیأت عالی نظارت اعلام می‌ دارد. اگر‌ هیأت عالی نظارت پس از رسیدگی به‌ دلایل طرفین، انحلال را لازم بداند مراتب را جهت ‌تصویب به وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام می ‌دارد.

اتحادیه ‌ها موظفند ظرف یک ماه از تاریخ انحلال مجمع، نمایندگان خود را جهت ‌تشکیل مجدد اتاق اصناف شهرستان معرفی کنند.

انحلال اتاق اصناف ایران نیز به پیشنهاد هیأت عالی نظارت و تصویب وزیر ‌صنعت، معدن و تجارت خواهد بود.

اتاق های اصناف شهرستان موظفند ظرف یک ماه از تاریخ انحلال اتاق اصناف، ‌نمایندگان خود را جهت تشکیل مجدد اتاق اصناف ایران معرفی کنند.

در صورت اعتراض هر یک از طرفین می ‌توانند به مراجع ذی ‌صلاح قضائی مراجعه ‌کنند.

(اصلاحی 08-04-1390)- آئین‌ نامه اجرائی موضوع ماده (29)، بند (ی) ماده (30) و تبصره (3)‌ ماده (37) این قانون به پیشنهاد وزارتخانه‌‌های امور اقتصادی و دارائی و صنعت، معدن و تجارت به ‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

(اصلاحی 08-04-1390)- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است گزارش عملکرد این قانون را سالیانه به‌ کمیسیون‌های اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی ارسال نماید.

(الحاقی 12-06-1392)- رسیدگی به تخلفات اعضای هیأت ‌مدیره اتحادیه‌ ها و هیأت‌ رئیسه اتاق‌های اصناف شهرستان حسب شکایات و گزارش ‌هایی که با ذکر مشخصات شاکی و گزارش ‌دهنده واصل می ‌شود بر عهده کمیسیون ‌های نظارت است.

(الحاقی 12-06-1392)- رسیدگی به تخلفات صنفی کلیه افراد صنفی به‌ موجب احکام این قانون خواهد بود و کلیه قوانین عام و خاص مغایر، لغو می‌ شود.

(اصلاحی 12-06-1392)- از تاریخ لازم ‌الاجراء شدن این قانون، قانون نظام صنفی مصوب 1359/4/13 شورای انقلاب و کلیه اصلاحات و الحاقات بعدی آن و قانون ایجاد‌ تسهیلات لازم جهت صدور پروانه کسب برای جانبازان، اسرای آزاد شده و خانواده محترم‌ شهدا مصوب 1368/12/13 مواد (14)، (15)، (17) و (22) قانون حمایت از حقوق مصرف ‌کنندگان مصوب 1388/7/15 و نیز سایر قوانین مغایر لغو و بلااثر می‌ گردد.