نظریه مشورتی شماره 7/1403/1088 مورخ 1404/04/11
7/1403/1088
1403-3/1-1088ح
1404/04/11
استعلام:
1- چنانچه حکم قطعی بر محکومیت قرارگاه خاتم‌الاوصیاء صادر شود، آیا محکوم‌علیه مشمول ماده واحده قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تأمین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365 می‌باشد؟ 2- مبدأ محاسبه مهلت هیجده ماهه موضوع ماده واحده یاد شده از چه زمانی است؛ تاریخ قطعیت دادنامه؛ سال پس از قطعیت دادنامه و یا تاریخ تخصیص و تصویب بودجه؟ برای مثال، چنانچه تاریخ رأی قطعی اردیبهشت سال 1402 باشد، مبدأ محاسبه از چه تاریخی است؟ 3- چنانچه با استعلام از سازمان برنامه و بودجه، تخصیص بودجه در سال جاری احراز شود؛ اما مهلت هیجده ماهه سپری نشده باشد، آیا می‌توان پیش از سپری شدن مدت، محکوم‌به را از محل بودجه تخصیصی استیفا کرد؟ 4- با لحاظ اصل فوریت اجرای حکم، آیا توقیف اموال محکوم‌علیه نزد شخص ثالث (موضوع ماده 87 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356) پیش و یا پس از موعد مندرج در ماده واحده یاد شده، به‌رغم تأمین اعتبار امکان‌پذیر است؟ 5- آیا در مهلت هیجده ماهه موضوع ماده واحده صدرالذکر، خسارت تأخیر تأدیه قطع می‌شود و یا تا استیفای کامل محکوم‌به استمرار دارد؟ با توجه به این‌که عدم محاسبه خسارت تأخیر تأدیه در این مهلت حکمی استثنایی است که در موارد تردید مستلزم تصریح قانونگذار است؛ همچنان‌که در ماده واحده قانون راجع به منع توقیف اموال منقول و غیرمنقول متعلق به شهرداری‌ها مصوب 1361 این موضوع پیش‌بینی و به آن تصریح شده است و با توجه به عدم تصریح به این حکم در ماده واحده صدرالذکر، آیا اجرای احکام مکلف است خسارت تأخیر تأدیه را در این مهلت محاسبه نکند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1-از آنجا که اساسنامه قرارگاه خاتم‌الاوصیاء در روزنامه رسمی کشور منتشر نشده است؛ مستند به ماده 2 دستورالعمل نحوه استعلام حقوقی و پاسخ به آن در قوه قضاییه مصوب 1398/09/19، پاسخ به پرسش راجع به شمول یا عدم شمول قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تأمین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365 بر قرارگاه یاد شده امکان‌پذیر نمی‌باشد. 2- صرف‌نظر از بند پیش‌گفته و به طور کلی در خصوص حکم ماده واحده قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تأمین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365، مهلت هیجده ماهه مندرج در این ماده واحده پس از پایان سالی آغاز می‌شود که حکم قطعی در آن تاریخ صادر شده است؛ بنابراین در فرض سؤال، چنانچه حکم محکومیت در سال 1402 صادر شده و قطعیت یافته باشد، مدت هیجده ماهه مقرر در ماده واحده یاد شده پس از پایان سال صدور حکم، یعنی 1402 آغاز می‌شود؛ به عبارت دیگر آغاز آن 1403/01/01 خواهد بود.
3 و 4- اولاً، در مورد ادارات و مؤسسات دولتی با لحاظ ماده واحده قانون نحوه پرداخت محکوم‌به دولت و عدم تأمین و توقیف اموال دولتی مصوب 1365، شرط تمکن برای پرداخت محکوم‌به زمانی محقق می‌شود که محکوم‌به در بودجه منظور و پایدار شده و مهلت هیجده ماهه مقرر سپری شده باشد. ثانیاً، با لحاظ قسمت اخیر ماده واحده یاد شده، حتی در صورت تأمین اعتبار در بودجه، چنانچه مسئول مربوطه از پرداخت محکوم‌به استنکاف کند، در صورت اثبات تخلف، به انفصال از خدمت دولت محکوم خواهد شد و چنانچه این استنکاف سبب وارد شدن خسارت به محکوم‌له باشد، مستنکف ضامن خسارت وارده است؛ بر این اساس، از آنجا که کیفیت اجرای احکام قطعی علیه دولت و مؤسسات دولتی منوط به تأمین اعتبار در بودجه و سپری شدن مهلت هیجده ماهه مقرر در ماده واحده مذکور خواهد بود، مستلزم پرداخت خسارت تاخیر تادیه نیست و ضمان خسارت وارده بر محکوم‌له متوجه شخص مستنکف است. بدیهی است پس از گذشت مدت مندرج در ماده واحده یادشده صدور حکم به پرداخت خسارت تأخیر تأدیه بلامانع است و اجرای حکم مطابق عمومات بر اجرای احکام مدنی؛ از جمله مقررات مواد 87 به بعد قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 ناظر بر توقیف اموال نزد شخص ثالث خواهد بود و پیش از سپری شدن مهلت مذکور اقدامات اجرایی ممکن نیست.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران