پس از اعلام ختم دادرسی در صورت امکان، دادگاه در همان جلسه انشاء رای نموده و به اصحاب دعوا اعلام می‌نماید. در غیر این‌صورت حداکثر ظرف یک هفته انشاء و اعلام رای می‌کند.
تفسیر ماده 295 قانون آیین دادرسی مدنی:
1- چنانچه دادگاه ختم دادرسی را اعلام نماید، در همان جلسه رای را می‌نویسد (انشاء رای) و به طرفین اعلام می‌کند (اعلام می‌کند نه ابلاغ).
2- اگر قاضی پس از اعلام ختم دادرسی، در همان جلسه اقدام به انشای رای ننمود، حداکثر طرف مدت یک هفته باید اقدام به صدور رای نماید و آن را بنویسد (کتابت رای).
3- رای دادگاه به محض صدور، قابل اعلام به اصحاب دعوی است. (اعلام به اصحاب دعوی نه ابلاغ به آنها)
4- مستند به بخش نخست ماده 295 قانون آیین دادرسی مدنی، صدور رای بدون اعلام ختم دادرسی مجاز نیست. ضمانت اجرای صدور رای بدون اعلام ختم دادرسی، تخلف انتظامی قاضی صادرکننده رای موضوع بند 2 ماده 14 قانون نظارت بر رفتار قضات مصوب 17-07-1390 است و نه نقض رای.
رای دادگاه پس از انشاء لفظی باید نوشته شده و به امضای دادرس یا دادرسان برسد و نکات زیر در آن رعایت گردد:
۱- تاریخ صدور رای.
۲- مشخصات اصحاب دعوا یا وکیل یا نمایندگان قانونی آنان با قید اقامتگاه.
۳- موضوع دعوا و درخواست طرفین.
۴- جهات، دلایل، مستندات، اصول و مواد قانونی که رای بر اساس آنها صادر شده است.
۵- مشخصات و سمت دادرس یا دادرسان دادگاه.
رای دادگاه باید ظرف پنج روز از تاریخ صدور پاکنویس شده و به امضای دادرس یا دادرسان صادرکننده رای برسد.
تفسیر ماده 297 قانون آیین دادرسی مدنی:
رای دادگاه پس از انشاء در مدت یک هفته مندرج در ماده 295 قانون آیین دادرسی مدنی، می‌بایست ظرف مدت 5 روز از تاریخ صدور، پاکنویس شده و توسط قاضی امضاء گردد.
در صورتی که دعوا قابل تجزیه بوده و فقط قسمتی از آن مقتضی صدور رای باشد با درخواست خواهان، دادگاه مکلف به انشای رای نسبت به همان قسمت می‌باشد و نسبت به قسمت دیگر، رسیدگی را ادامه می‌دهد.
چنانچه رای دادگاه راجع به ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزیی یا کلی باشد، حکم، و در غیر این‌صورت قرار نامیده می‌شود.
تفسیر ماده 299 قانون آیین دادرسی مدنی:
1- تصمیم قضایی دادگاه که در قالب حکم یا قرار باشد را رای می‌گویند. حکم به رایی گفته می‌شود که همزمان دارای دو ویژگی الف- قاطع دعوا باشد (پرونده بسته شود چه قطعی باشد چه قابل تجدیدنظر باشد.). ب- در ماهیت دعوی باشد یعنی دادگاه معین کند که خواهان محق است یا خوانده! (دادگاه با صدور حکم فصل خصومت می‌کند.)
چنانچه رای دادگاه یکی از دو ویژگی قاطع دعوی بودن و در ماهیت دعوی بودن یا هر دو را نداشته باشد قرار نامیده می‌شود. قرارهای قاطع دعوی عبارتند از: قرار رد دعوی، قرار ابطال دادخواست، قرار رد دادخواست، قرار سقوط دعوی و قرار عدم استماع دعوی. (قرارهای قاطع دعوی، فصل خصومت نمی‌کنند.)
2- رای نهایی با رای قطعی متفاوت است. رای قطعی به رایی گفته می‌شود که قابلیت واخواهی و تجدیدنظر خواهی (طرق عادی شکایت از رای) ندارد. اما ممکن است قابل فرجام‌خواهی باشد.
اما رای نهایی به رایی گفته می‌شود که نه قابل واخواهی باشد، نه تجدیدنظر خواهی و نه فرجام‌خواهی.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران