نظریه مشورتی شماره 7/1403/992 مورخ 1404/03/21
7/1403/992
1403-127-992ح
1404/03/21
استعلام:
1- چنانچه بدهکار و یا وارد‌کننده خسارت فردی صغیر باشد، خواهان باید به طرف چه شخصی طرح دعوا کند؟ چه شخصی باید محکوم به پرداخت شود و قرار تامین خواسته باید در خصوص اموال چه شخصی صادر شود؟ 2- چنانچه با محاسبه خسارت دادرسی؛ اعم از هزینه دادرسی، حق‌الوکاله وکیل و کارشناسی، میزان خواسته از یک میلیارد ریال تجاوز کند، دعوا در صلاحیت دادگاه حقوقی است و یا دادگاه صلح؟ چنانچه میزان خواسته دقیقاً مبلغ یک میلیارد ریال باشد، دعوا در صلاحیت چه دادگاهی است؟ 3- با توجه به اینکه در ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402 عبارت «حوزه‌های قضایی» ذکر شده است، چنانچه دادگاه حقوقی در یک حوزه قضایی قرار عدم صلاحیت به صلاحیت دادگاه صلح صادر کند، آیا دادگاه صلح مکلف به تبعیت است و یا آنکه باید برای حل اختلاف پرونده را نزد دادگاه تجدیدنظر ارسال کند؟ 4- چنانچه دادگاه پس از تشکیل جلسه رسیدگی، قرار عدم صلاحیت محلی صادر کند، آیا دادگاه بعدی می‌تواند با توجه به جلسه رسیدگی سابق رای صادر کند و یا آنکه باید وقت رسیدگی تعیین کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- اولاً، در فرض سؤال که بدهکار و یا وارد‌کننده خسارت فردی صغیر است، چنانچه مقصود آن است که در دعوای مربوط به مطالبه طلب یا خسارت و یا صدور قرار تأمین خواسته، در ستون مربوط به درج مشخصات خوانده نام چه کسی باید درج شود، با توجه به ماده 52 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379، باید علاوه بر نام محجور حسب مورد نام ولی یا قیم او نیز با تصریح به سمت وی در این ستون درج شود.
ثانیاً، از آنجا که وفق مواد 956، 958، 1212، 1214 و 1217 قانون مدنی صغار متمتع از حقوق مدنی؛ از جمله مالکیت بر اموال‌اند و شخصیت آنها مستقل از شخصیت ولی قهری است و صرفاً به لحاظ حجر ممنوع از تصرف در اموال خود هستند و با توجه به اینکه وفق ماده 1216 همین قانون در صورت ورود ضرر از ناحیه صغیر، مجنون و یا غیر رشید خود این اشخاص ضامن هستند، در فرض سؤال حکم به محکومیت صغیر باید صادر شود؛ اما با لحاظ رای وحدت رویه شماره 30 مورخ 1364/10/03 هیأت عمومی دیوان عالی کشور و تبصره 2 ماده 1210 قانون مدنی، محکوم‌به باید توسط نماینده قانونی محکوم‌علیه از محل اموال وی پرداخت شود.
2- مناط صلاحیت محاکم صلح اصل خواسته است و چنانچه با لحاظ نصاب این محاکم موضوع بند یک ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402 اصل خواسته در صلاحیت محاکم صلح باشد؛ اما با لحاظ خسارات دادرسی مورد مطالبه، زاید بر صلاحیت محاکم صلح باشد، خسارات دادرسی ادعایی در صلاحیت محاکم صلح تأثیری ندارد.
3- با توجه به اینکه به موجب بند یک ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402، دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال در صلاحیت دادگاه‌های صلح می‌باشد و نظر به اینکه غایت داخل در مغیا محسوب می‌شود، رسیدگی به دعوای با خواسته یک میلیارد ریال یا تقویم شده به این مبلغ نیز در صلاحیت دادگاه صلح قرار دارد.
4- با توجه به حکم مقرر در بند «الف» تبصره 4 ماده 12 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1402 مبنی بر اینکه: «در مورد دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضایی شهرستان‌های یک استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضایی یک استان، حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است»، در فرض حدوث اختلاف بین دادگاه صلح و دادگاه حقوقی واقع در یک حوزه قضایی، دادگاه صلح الزامی به تبعیت از دادگاه حقوقی ندارد و حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر همان استان است.
5- اقدامات و تحقیقات صورت گرفته توسط دادگاهی که قرار عدم صلاحیت محلی صادر کرده است، علی‌الاصول دارای اعتبار است؛ مگر آنکه به تشخیص دادگاه صالح بعدی، اقدامات و تحقیقات دیگری برای رسیدگی ضرورت داشته باشد که در این‌صورت تشکیل جلسه رسیدگی از سوی دادگاه اخیر برای اتخاذ تصمیم بعدی ضروری است.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران