احزاب، جمعیتها، انجمن‌های سیاسی و صنفی و انجمن‌های اسلامی یا اقلیت‌های دینی شناخته شده آزادند، مشروط به این‌که اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچ‌کس را نمی‌توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت.
تفسیر اصل بیست و ششم قانون اساسی:
1- محتوای اصل بیست و ششم قانون اساسی به یکی از حقوق بنیادین اشاره دارد که تحت عناوین مختلف از آن یاد شده است: آزادی تشکل، آزادی انجمن. این حق عبارت است از حق افراد برای عضویت در نهادهای جمعی غیرانتفاعی و انجام فعالیت‌های گروهی در جهت رسیدن به اهدافی خاص.
2- این گروه‌ها و تشکل‌ها اولاً با اهداف غیر منفعت‌طلبانه تشکیل می‌شوند و با شرکت‌های تجاری متفاوت هستند و ثانیاً دارای شخصیت حقوقی مستقل از اشخاص حقوق عمومی هستند.
3- اجبار به عضویت و منع افراد در عضویت در این انجمن‌ها ممنوع است.
4- اصل بیست و ششم قانون اساسی به تشکل‌های «سیاسی»، «صنفی» و «دینی» اشاره کرده است و نقص آن عدم اشاره به نهادهای «مدنی» است.
5- شرط عدم نقض «اصول استقلال، آزادی، وحدت ملی، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی» در اصل بیست و ششم قانون اساسی برای فعالیت تشکل‌ها اگرچه منطقی اما در معرض تفسیرهای گسترده و محدود کردن حق ایجاد تشکل است.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران