موارد دیه کامل همان است که در مقررات شرع تعیین شده است و میزان آن در ابتدای هر سال توسط رئیس قوه قضاییه به تفصیل بر اساس نظر مقام رهبری تعیین و اعلام می‌‌شود.
تفسیر ماده 549 قانون مجازات اسلامی:
مقنن این اختیار را به رئیس قوه قضاییه اعطا نموده است تا هر ساله بنا به شرایط موجود، میزان دیه را تعیین نماید. نکته مهم آن است که میزان دیه نفس، همیشه به یک اندازه نبوده و بر حسب جنسیت بزه‌دیده و یا زمان و مکان ارتکاب جرم و ... این مقدار متفاوت خواهد بود.
دیه قتل زن، نصف دیه مرد است.
تفسیر ماده 550 قانون مجازات اسلامی:
1- مقنن در ماده 550 قانون مجازات اسلامی، میزان دیه بانوان را نصف دیه آقایان تعیین نموده است. در این خصوص ذکر این نکته حائز اهمیت است که مستنبط از ماده 560 قانون مجازات اسلامی، اگر در جنایات، میزان دیه، ثلث دیه کامل یا بیشتر باشد، دیه زن نصف دیه مرد خواهد بود در غیر این‌صورت، دیه زن و مرد در اعضاء و منافع کمتر از ثلث دیه کامل، با دیه مرد یکسان است.
2- اشخاص خنثی، اگر ملحق به مرد باشند، دیه آنها مانند دیه مردان و اگر ملحق به زن باشند، دیه آنان مانند دیه زنان خواهد بود حال اگر این تشخیص ممکن نباشد، دیه آنها سه‌چهارم دیه کامل خواهد بود.
دیه خنثای ملحق به مرد، دیه مرد و دیه خنثای ملحق به زن، دیه زن و دیه خنثای مشکل، نصف دیه مرد به علاوه نصف دیه زن است.
تبصره- در کلیه جنایاتی که مجنی‌علیه مرد نیست، معادل تفاوت دیه تا سقف دیه مرد از صندوق تامین خسارتهای بدنی پرداخت می‌‌شود.
تفسیر ماده 551 قانون مجازات اسلامی:
1- دریافت خسارت بیش از دیه از صندوق تامین خسارتهای بدنی، فقط معطوف به جنایت بر نفس نبوده و شامل جنایت مادون نفس نیز خواهد شد. این امر بدان معناست که حکم به نصف شدن دیه در جنایت‌هایی که میزان دیه آنها به ثلث دیه کامل یا بیشتر است، مازاد بر آن را می‌توان در صندوق تامین خسارتهای بدنی دریافت نمود.
2- دریافت خسارت مازاد بر دیه، مستلزم تقدیم دادخواست و رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی نبوده و دادگاه کیفری مکلف است که علاوه بر صدور حکم به محکومیت به پرداخت دیه، حکم به پرداخت خسارات مازاد بر آن را نیز صادر نماید.
3- ماده 551 قانون مجازات اسلامی و تبصره آن، شامل دیه تمامی جنایات اعم از عمدی و غیرعمدی می‌باشد.
4- گرچه دیه زن، نصف دیه مرد است اما مطابق با تبصره ماده 551 قانون مجازات اسلامی، در جایی که مجنی‌علیه (قربانی جنایت) مرد نیست (چه زن باشد چه خنثی)، مابه التفاوت دیه وی تا سقف دیه مقرر برای مرد را صندوق تامین خسارتهای بدنی پرداخت می‌نماید (به بیانی دیگر جانی، ضامن نصف دیه زن یا خنثی است و نصف دیگر را صندوق تامین خسارتهای بدنی می‌پردازد.). لازم به توضیح است که مستند به رای وحدت رویه شماره 766 مورخه 17-11-1396 دیوان عالی کشور، حکم مذکور در تبصره ماده 551 قانون مجازات اسلامی در خصوص پرداخت نصف دیه زن از صندوق تامین خسارتهای بدنی عطف به ماسبق نمی‌شوند و ناظر به جنایت‌هایی است که پس از سال 1392 واقع شده است.
شخص متولد از زنا در صورتی که هر دو یا یکی از طرفین زنا مسلمان باشند، در احکام دیه مانند مسلمان است.
وارث دیه شخص متولد از زنا در صورتی که فرزند و همسر نداشته باشد و زنا از هر دو طرف با رضایت صورت گرفته باشد، مقام رهبری است و چنانچه یکی از طرفین شبهه داشته یا اکراه شده باشد، همان طرف یا اقوام او، وارث دیه می باشند.
بر اساس نظر حکومتی مقام رهبری، دیه جنایت بر اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به اندازه دیه مسلمان تعیین می گردد.
هرگاه رفتار مرتکب و فوت مجنی علیه هر دو در ماه های حرام «محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه» یا در محدوده حرم مکه، واقع شود خواه جنایت عمدی خواه غیرعمدی باشد، علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز افزوده می گردد. سایر مکان ها و زمان های مقدس و متبرک مشمول حکم تغلیظ دیه نیست.
تبصره- معیار شروع و پایان ماه های حرام، مغرب شرعی است مانند ماه رجب که از مغرب شرعی آخرین روز ماه جمادی الثانی، شروع و با مغرب شرعی آخرین روز ماه رجب به پایان می رسد.
در حکم تغلیظ دیه فرقی میان بالغ و غیربالغ، زن و مرد و مسلمان و غیرمسلمان نیست. سقط جنین نیز پس از پیدایش روح، مشمول حکم تغلیظ است. تغلیظ دیه، در مواردی که عاقله یا بیت المال پرداخت کننده دیه باشد نیز جاری است. در قتل عمدی که به علت عدم امکان قصاص یا عدم جواز آن دیه پرداخت می شود نیز این حکم جاری است.
تغلیظ دیه مخصوص قتل نفس است و در جنایت بر اعضاء و منافع جاری نیست.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران