هرگاه شخص غیرایرانی در خارج از ایران علیه شخصی ایرانی یا علیه کشور ایران مرتکب جرمی به جز جرائم مذکور در مواد قبل شود و در ایران یافت و یا به ایران اعاده گردد، طبق قوانین جزائی جمهوری اسلامی ایران به جرم او رسیدگی می‌شود، مشروط بر اینکه:
الف- متهم در جرائم موجب تعزیر در محل وقوع جرم، محاکمه و تبرئه نشده یا در صورت محکومیت، مجازات کلاً یا بعضاً درباره او اجراء نشده باشد.
ب- رفتار ارتکابی در جرائم موجب تعزیر به موجب قانون جمهوری اسلامی ایران و قانون محل وقوع، جرم باشد.
تفسیر ماده 8 قانون مجازات اسلامی:
1- ماده 8 قانون مجازات اسلامی در خصوص صلاحیت شخصی منفعل، صلاحیت شخصی منفی یا صلاحیت شخصی بزه‌دیده محور می‌باشد.
2- ماده 8 قانون مجازات اسلامی در خصوص وقوع یک جرم در خارج از ایران، توسط یک شخص غیرایرانی (اعم از شخص حقیقی یا حقوقی)، علیه یک شخص ایرانی (اعم از شخص حقیقی یا حقوقی) یا کشور ایران در غیر از جرائم ماده 5 قانون مجازات اسلامی مانند جعل امضای نمایندگان مجلس خبرگان که جزء موارد مصرحه در بند «پ» ماده 5 قانون مجازات اسلامی نیست، می‌باشد.
در خصوص اینکه رفتار ارتکابی حتماً می‌بایست طبق قانون ایران جرم باشد یا محل وقوع جرم، باید قائل به تفکیک شد، چنانچه رفتار ارتکابی از حدود، دیات، قصاص یا تعزیرات منصوص شرعی باشد، اگر طبق قانون ایران جرم باشد کفایت می‌کند و قابل رسیدگی است. اما اگر رفتار ارتکابی از تعزیرات غیرمنصوص باشد، می‌بایست طبق قانون ایران و محل وقوع جرم، جرم باشد.
3- نحوه رسیدگی به جرائم موضوع ماده 8 قانون مجازات اسلامی (صلاحیت شخصی منفعل)، همانند نحوه رسیدگی به جرائم موضوع ماده 7 قانون مجازات اسلامی می‌باشد بدین شکل است که چنانچه مرتکب جرم در محل وقوع جرم محاکمه نشده باشد، قابل محاکمه است اما اگر در محل وقوع جرم، محاکمه و تبرئه شده باشد و یا اینکه در محل وقوع جرم محاکمه و مجازات شده باشد به یکی از طرق ذیل خواهد بود:
اگر جرم ارتکابی از دسته حدود، قصاص، دیات و تعزیرات منصوص شرعی باشد قابل محاکمه مجدد است. اما اگر جرم ارتکابی در زمره جرائم تعزیرات غیرمنصوص باشد طبق قاعده منع محاکمه مجدد، قابل محاکمه نمی‌باشد.
اما نکته مهم آن است که رسیدگی غیابی به جرم ارتکابی جایز نیست و باید مرتکب جرم در ایران یافت شود یا به ایران اعاده گردد.
4- به بیانی ساده‌تر در صلاحیت شخصی فعال (موضوع ماده 7 قانون مجازات اسلامی) و صلاحیت شخصی منفعل (موضوع ماده 8 قانون مجازات اسلامی)، در خصوص جرائم تعزیرات غیرمنصوص، شرط محاکمه مرتکب جرم، آن است که وی در محل وقوع جرم، محاکمه و تبرئه یا محاکمه و مجازات نشده باشد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران