ماده 16

اعلام و امضای سند ثبت ولادت به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:(اصلاحی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

1- پدر یا جدی پدر. (اصلاحی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

2- مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.

3- وصی یا قیم یا امین.

4- اشخاصی که قانوناً عهده‌دار نگهداری طفل می‌باشند.

5- متصدی یا نماینده موسسه‌ای که طفل به آنجا سپرده شده است.

6- صاحب واقعه که سن او از ۱۸ سال تمام به بالا باشد.

‌تبصره- در صورتی که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک و طرف غائب تنظیم خواهد شد. ‌اگر مادر اعلام کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.

تفسیر ماده 16 قانون ثبت احوال:

1- گرچه مطابق با ماده 1167 قانون مدنی، طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمی شود لکن این بدان معنی نیست که پدر طبیعی طفل هیچ وظیفه و مسئولیتی در قبال طفل ندارد. بلکه به معنای آن است که از وی ارث نمی برد و بین آنها توارث نیست و یا ولایتی بر وی ندارد. اما اخذ شناسنامه برای طفل از مواردی است که با لحاظ مقررات ماده 16 قانون ثبت احوال و تبصره آن از وظایف و تکالیف پدر می باشد.

2- به موجب تبصره ذیل ماده 16 قانون ثبت احوال، چنانچه ازدواج بین پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضای اسناد متفقاً بر عهده پدر و مادر است و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با امضای یکی از ابوین که به اداره ثبت احوال مراجعه می کند با قید نام کوچک طرف غائب تنظیم می گردد. اگر مادر اعلام کننده ولادت باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.

3- چنانچه اداره ثبت احوال از صدور شناسنامه امتناع ورزد، مطابق با اصل 159 قانون اساسی، مرجع رسمی تظلمات و شکایات دادگستری است و متقاضی می تواند با اعلام موضوع به دادگستری الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه را بخواهد.

4- مستنبط از بند آخر تبصره ماده 16 قانون ثبت احوال، اگر پدر نامعلوم باشد، نام خانوادگی مادر به طفل داده می شود.