‌قانون ثبت احوال

(اصلاحی 18-10-1363)- وظایف سازمان ثبت احوال کشور به قرار ذیل است:

الف- ثبت ولادت و صدور شناسنامه.

ب- ثبت واقعه وفات و صدور گواهی مرگ.

ج- تعویض شناسنامه‌های موجود در دست مردم.

د- ثبت ازدواج و طلاق و نقل تحولات.

ه- صدور گواهی ولادت برای اتباع خارجه.

و- تنظیم دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی.

ز- جمع‌آوری و تهیه آمار انسانی سراسر کشور و انتشار آن.

ح- وظایف مقرر دیگری که طبق قانون به عهده سازمان گذاشته شده است.

تفسیر ماده 1 قانون ثبت احوال:

1- شناسنامه یا کتابچه هویت (ورقه هویت) سندی است که به صورت دفترچه‌ای چند برگی دارای محل درج مشخصات و اطلاعات هویتی، نسبی و سببی و با جلد سبز رنگ برای افراد زیر 15 سال و قهوه‌ای برای افراد بالای 15 سال توسط سازمان ثبت احوال صادر می‌گردد.

2- مستند به رای وحدت رویه شماره 748 مورخه 24-01-1395 هیات عمومی دیوان عالی کشور، اگر شخصی که فاقد شناسنامه می‌باشد به واسطه ایرانی بودن دعوایی مبنی بر الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه را مطرح نماید، دعوای او در دادگاه رسیدگی می‌شود.

3- دادگاه در زمان رسیدگی به دعوای الزام ثبت احوال به صدور شناسنامه، می‌بایست شرایط موضوع قانون ثبت احوال در باب هویت و تابعیت را احراز کند و در این خصوص اخذ نظر کارشناسی شورای تامین در باب تابعیت برای دادگاه ضروری می‌باشد. (شرایط موضوع ماده 45 اصلاحی قانون ثبت احوال)

4- بهره‌مندی اشخاص از ارائه خدمات مبتنی بر اسناد هویتی نظیر کارت ملی و شناسنامه از جمله حقوق مدنی هر شخص است و نمی‌توان کسی را از این حقوق ممنوع نمود مگر در مواردی که قانون تجویز کرده است.

برای مطالعه و پیشنهاد روش‌های فنی و اظهارنظر درباره اصلاح یا تغییر فرم ها و نمونه‌های سجلی و آماری و نحوه جمع‌آوری و انتشار آنها‌ و تهیه دستورالعمل‌ها و روش های فنی و سجلی و طرز جمع‌آوری اوراق باطله و تنظیم و نگهداری و حفاظت اسناد و مدارک سجلی در مرکز سازمان ثبت احوال کشور شورایی به نام شورای عالی ثبت احوال تشکیل می‌شود. اعضای شورای عالی ثبت احوال عبارت خواهند بود از رییس سازمان ثبت احوال کشور یا قائم مقام او و یک نفر از استادان دانشکده حقوق به انتخاب رییس دانشگاه تهران و یک نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزیر‌ دادگستری و یک نفر از کارمندان مطلع ثبت احوال به انتخاب رییس سازمان ثبت احوال و نماینده مرکز آمار ایران، ریاست شورا با معاون وزارت کشور‌ و رییس سازمان ثبت احوال کشور و قائم مقام او می‌باشد و رای اکثریت لازم‌الاجراء خواهد بود.

‌تبصره- نحوه جمع‌آوری و انتشار آمار انسانی و تهیه و نمونه‌های مربوط به پیشنهاد سازمان ثبت احوال کشور پس از جلب نظر مرکز آمار ایران و‌ تصویب شورای عالی ثبت احوال تعیین خواهد شد.

تفسیر ماده 2 قانون ثبت احوال:

1- اعضای شورای عالی ثبت احوال عبارت اند از: الف- رییس سازمان ثبت احوال کشور یا قائم مقام او ب- یک نفر از استادان دانشکده حقوق به انتخاب رییس دانشگاه تهران ج- یک نفر از قضات دادگستری به انتخاب وزیر‌ دادگستری د- یک نفر از کارمندان مطلع ثبت احوال به انتخاب رییس سازمان ثبت احوال ه- نماینده مرکز آمار ایران

2- نحوه جمع آوری و انتشار آمار انسانی مندرج در تبصره ماده 2 قانون ثبت احوال مطابق با ماده 10 قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 1395 خواهد بود.

(اصلاحی 18-10-1363)- در مقر هر اداره ثبت احوال هیاتی به نام هیات حل اختلاف مرکب از رئیس اداره ثبت احوال و مسئول بایگانی یا معاونین و یا نمایندگان آنان و یکی از کارمندان مطلع اداره مزبور به انتخاب رئیس اداره ثبت احوال استان تشکیل می‌شود، وظایف هیات حل اختلاف به قرار زیر است:

1- تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات بعد از امضاء سند و قبل از تسلیم شناسنامه یا گواهی ولادت یا وفات و تکمیل سند از نظر مشخصاتی که «نامعلوم» بوده است مندرج در ماده 29 این قانون.

2- رفع اشتباهات ناشی از تحریر ضمن ثبت وقایع یا نقل مندرجات اسناد و اعلامیه‌ها و مدارک به دفاتر ثبت کل وقایع و سایر دفاتر.

3- ابطال اسناد و شناسنامه‌هایی که بیگانگان مورد استفاده قرار داده‌اند و طبق ماده 44 اعلام می‌شود.

4- ابطال اسناد مکرر و یا موهوم و تصحیح اشتباه در ثبت جنس صاحب سند و تغییر نام‌های ممنوع.

5- حذف کلمات زائد، غیر ضروری و یا ناشی از اشتباه در اسناد سجلی اشخاص.

ترتیب تقاضا و گردش کار دفاتر هیات‌ها و نحوه رسیدگی و ابلاغ تصمیمات در آیین‌نامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- تصحیح هر نوع اشتباه در تحریر مندرجات دفتر ثبت کل وقایع و وفات اگر قبل از امضاء باشد با توضیح مراتب در حاشیه سند به عمل می‌آید و امضاءکنندگان سند ذیل توضیح را امضاء خواهند نمود.

تفسیر ماده 3 قانون ثبت احوال:

1- مستند به رای وحدت رویه شماره 732 مورخه 19-01-1393 هیات عمومی دیوان عالی کشور، در صورت نامعلوم بودن تاریخ واقعه فوت یا ادعای خلاف آن، با توجه به اهمیت موضوع و آثار حقوقی مترتب بر آن، مانند بقاء و زوال اهلیت و حقوق قانونی و وراثت، تعیین یا تغییر تاریخ فوت احتیاج به رسیدگی قضایی دارد. لذا در صلاحیت دادگاه‌های عمومی و حقوقی است و رسیدگی به این امر از صلاحیت هیات حل اختلاف موضوع ماده 3 اصلاحی قانون ثبت احوال خارج می‌باشد.

2- در مواردی که وراث متفقاً درخواست تکمیل مشخصات نامعلوم سند فوت را داشته باشند به شرطی که بین وراث متوفی هیچ‌گونه اختلاف و تنازعی در موضوع مطرح نباشد. می‌توان براساس مستندات و مدارک معتبر ابرازی در اجرای بند 1 ماده 3 و ماده 29 قانون ثبت احوال، مراتب را در هیات حل اختلاف مطرح و تصمیم مقتضی اتخاذ نمود.

3- درخواست اصلاح اشتباهات شناسنامه در صلاحیت هیات حل اختلاف موضوع ماده 3 قانون ثبت احوال است و این تصمیم قابل اعتراض در مراجع قضایی می‌باشد.

4- رسیدگی و اتخاذ تصمیم در مورد اسناد سجلی (گواهی ولادت اتباع بیگانه) که برای اتباع بیگانه تنظیم شده با هیات حل اختلاف اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه است.

5- منظور مقنن از «اسناد و شناسنامه‌هایی که بیگانگان مورد استفاده قرار داده‌اند» در بند 3 ماده 3 قانون ثبت احوال، کلیه اسنادی است که یک شخص بیگانه بدون رعایت تشریفات قانونی تحصیل تابعیت و با ایرانی جلوه دادن خود موجبات تنظیم آن را برای خود و فرزاندانش فراهم نموده است.

6- مستند به بند 4 ماده 3 قانون ثبت احوال، اصلاح جنسیت اگر در جهت رفع اشتباه مامور ثبت باشد در صلاحیت هیات حل اختلاف مذکور در ماده 3 همان قانون است. لکن در صورتی که اصلاح جنسیت ناشی از تغییر در جنسیت دارنده شناسنامه باشد، از مواردی است که تغییر در مندرجات سجلی محسوب و در صلاحیت مراجع قضایی می‌باشد.

رسیدگی به شکایات اشخاص ذی‌نفع از تصمیمات هیات حل اختلاف و همچنین رسیدگی به سایر دعاوی راجع به اسناد ثبت احوال با‌ دادگاه شهرستان یا دادگاه بخش مستقل محل اقامت خواهان به عمل می‌آید و رای دادگاه فقط پژوهش‌پذیر است. ‌مهلت شکایت از تصمیم هیات حل اختلاف ده روز از تاریخ ابلاغ است.

‌تبصره- هرگاه سند ثبت احوال در ایران تنظیم شده و ذی‌نفع مقیم خارج از کشور باشد رسیدگی‌ها با دادگاه محل صدور سند و اگر محل تنظیم سند‌ و اقامت خواهان هر دو در خارج از کشور باشد با دادگاه شهرستان تهران خواهد بود.

تفسیر ماده 4 قانون ثبت احوال:

1- دادگاه محل اقامت خواهان، صالح به رسیدگی به دعاوی راجع به اسناد ثبت احوال (نظیر ابطال و صدور سند، تغییر مندرجات اسناد و ...) است. (رای وحدت رویه 726 مورخه 27-04-1391 هیات عمومی دیوان عالی کشور)

2- رسیدگی به تقاضای خواهان نیاز به تقدیم دادخواست به طرفیت اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه به دادگاه محل اقامت خواهان با رعایت مقررات مربوط در قانون آیین دادرسی مدنی دارد.

3- تصمیمات هیات‌های حل اختلاف اداره ثبت احوال که بر اساس ماده 3 قانون مذکور صادر می‌شوند ظرف مدت ده روز پس از ابلاغ از ناحیه اشخاص ذی نفع قابل شکایت در دادگاه محل اقامت خواهان می‌باشد. لذا تصمیمات یاد شده پیش از ابلاغ به ذی‌نفع و انقضای مهلت مقرر و تحقق عدم وصول شکایت از ناحیه ایشان، قطعی نمی‌باشد.

4- تبصره ماده 4 قانون ثبت احوال، همان است که در ماده 25 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است.

(اصلاحی 18-10-1363)- سازمان ثبت احوال کشور در اجراء وظایفی که بر عهده دارد می‌تواند از وجود کارکنان سازمان‌های دولتی و ارگانها و نهادهای انقلاب اسلامی موجود در محل استفاده نماید.

تبصره 1 (اصلاحی 18-10-1363)- ماموران دولت و کارکنان بیمارستان‌ها و گورستان‌ها مکلفند با سازمان ثبت احوال کشور در اجراء وظایف قانونی همکاری نمایند.

تبصره 2 (اصلاحی 18-10-1363)- نحوه استفاده از خدمات افراد و سازمان‌ها و ارگان‌ها و نهادها به موجب آیین‌نامه اجرائی این قانون خواهد بود.

نماینده یا مامور ثبت احوال کسی است که از طرف سازمان ثبت احوال کشور و یا ادارات تابعه برای ثبت وقایع یا دریافت اعلامات منصوب شده باشد.

‌تبصره ۱- اعلام‌کننده کسی است که مکلف به اعلام واقعه می‌باشد و می‌تواند به شخص دیگری رسماً وکالت دهد تا از طرف او واقعه را اعلام نماید.

‌تبصره ۲- گواه از لحاظ این قانون کسی است که صحت اظهارات اعلام‌کننده را گواهی می‌کند.

سن گواه و اعلام‌کننده نباید کمتر از ۱۸ سال تمام باشد.

‌پدر و مادری که قبل از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام ازدواج کرده‌اند می‌توانند ولادت یا وفات فرزند خود را اعلام نمایند.

(اصلاحی 18-10-1363)- دفتر ثبت کل وقایع و وفات و شناسنامه و گواهی ولادت و اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌ها و دفاتر ثبت کل وقایع و نام خانوادگی از اسناد رسمی است و تا زمانی که به موجب تصمیم هیات حل اختلاف یا رای دادگاه بر حسب مورد تصحیح یا باطل نشده به قوت خود باقی می‌باشد.

(اصلاحی 18-10-1363)- رونوشت یا فتوکپی شناسنامه یا گواهی ولادت مراجعین به ادارات و موسسات دولتی و شهرداری و بخش خصوصی که برای انجام مراجعات آنان ضرورت دارد مستقیماً توسط آن مراجع تهیه خواهد شد.

(اصلاحی 18-10-1363)- وقایع حیاتی هر فرد (ولادت، ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت، وفات) در دفاتری به شرح زیر به ثبت می‌رسد:

الف- دفتر ثبت کل وقایع که در آن بدواً ولادت هر فرد ثبت و وقایع مربوط به ازدواج، طلاق، رجوع و بذل مدت و وفات همسر، ولادت و وفات اولاد و وفات صاحب سند از روی مندرجات اعلامیه‌ها و مدارک در آن ثبت می‌گردد.

ب- دفتر ثبت وفات که در آن واقعه مربوط به وفات هر فرد به ثبت می‌رسد.

تبصره 1- صفحات دفتر ثبت کل وقایع باید شماره‌گذاری شود و با تعیین تعداد کل صفحات نخ‌کشی و سرب و منگنه شده به امضاء دادستان شهرستان یا نماینده او برسد.

تبصره 2- دفتر ثبت کل وقایع هر سال پس از انقضاء مدت صد و بیست سال از جریان خارج و به بایگانی راکد منتقل می‌شود.

تبصره 3- هرگاه اسناد یا دفاتر از بین برود در صورت وجود سابقه از روی سوابق و در صورت نبودن سابقه با دعوت صاحبان اسناد به وسیله آگهی طبق مدارک موجود در دست آنان پس از رسیدگی دفاتر یا اسناد معدوم تجدید می‌گردد.

(اصلاحی 18-10-1363)- دفتر ثبت کل وقایع یا وفات پس از ثبت باید به امضاء اعلام‌کننده و گواهان و مامور یا نماینده ثبت احوال برسد و مهر شود و در صورت وجود گواهی ماما یا پزشک نیازی به گواهان نخواهد بود. پس از تکمیل و امضاء اسناد مزبور تصحیح یا تغییر مندرجات آن منحصراً به موجب مقررات این قانون خواهد بود.

ولادت هر طفل در ایران اعم از این که پدر و مادر طفل ایرانی یا خارجی باشند باید به نماینده یا مامور ثبت احوال اعلام شود و ولادت اطفال ایرانیان مقیم خارج از کشور به مامور کنسولی ایران در محل اقامت و اگر نباشد به نزدیکترین مامور کنسولی و یا سازمان ثبت احوال کشور اعلام شود.

(اصلاحی 18-10-1363)- ولادت واقع در ایران به وسیله نماینده یا مامور ثبت احوال و ولادت واقع در خارج از کشور به وسیله ماموران کنسولی ایران در دفتر ثبت کل وقایع به ثبت می‌رسد. در این دفتر اطلاعات زیر قید می‌شود:

1- ساعت، روز، ماه، سال و محل ولادت استان شهرستان بخش دهستان (شهر/روستا) و تاریخ ثبت آن.

2- نام و نام خانوادگی صاحب سند و جنس.

3- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه یا شماره پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت و یا گذرنامه و محل اقامت پدر و مادر.

4- نام و نام خانوادگی و محل اقامت و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و نسبت اعلام‌کننده در صورتی‌که غیر از پدر و مادر صاحب سند باشد.

5- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت گواهان.

6- نام و نام خانوادگی و امضاء نماینده یا مامور و مهر ثبت احوال.

7- شماره و سری برگ مخصوص دفتر ثبت کل وقایع.

8- محل مخصوص ثبت و شماره کلاسمان آثار انگشتان صاحب سند.

9- محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به ازدواج، طلاق و یا وفات همسر.

10- محل مخصوص ثبت شماره مسلسل و سری شناسنامه‌های صادره.

11- محل مخصوص ثبت خلاصه اطلاعات راجع به اولاد.

12- محل مخصوص ثبت وفات.

13- محل توضیحات.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- پس از ثبت ولادت اگر طفل ایرانی باشد شناسنامه صادر و تسلیم می‌گردد و اعلامیه برای ثبت واقعه در دفتر ثبت کل وقایع صفحه مخصوص پدر و مادر به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه آنان فرستاده می‌شود و در صورتی‌که طفل خارجی باشد گواهی ولادت صادر و تسلیم می‌گردد.

(اصلاحی 18-10-1363)- برای هر فرد شماره شناسنامه که مخصوص به او خواهد بود تعیین می‌گردد و شماره شناسنامه هر شخص در کلیه مدارک مربوط به ثبت احوال او باید قید گردد.

تفسیر ماده 14 قانون ثبت احوال:

1- شماره شناسنامه در واقع همان شماره ترتیب دفتر ثبت کل وقایع می‌باشد که تا پیش از سال 1368 به هر سند اختصاص داده می‌شد.

2- از سال 1368 به بعد به جای شماره شناسنامه، اسناد با شماره ملی ترتیب و تفکیک می‌شوند.

ثبت ولادت باید مستند به تصدیق پزشک یا مامای رسمی یا موسسه ای که طفل در آنجا متولد گردیده است باشد، در غیر این صورت واقعه به تصدیق و دو نفر گواه ثبت می شود.

‌تبصره- مهلت اعلام ولادت پانزده روز از تاریخ ولادت طفل است و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمی آید و در صورتی که ولادت در‌ اثناء سفر زمینی یا هوایی یا دریایی رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد محسوب می شود.

تفسیر ماده 15 قانون ثبت احوال:

1- دو موضوع به عنوان مستند ثبت ولادت در اداره ثبت احوال مورد پذیرش قرار می گیرد: نخست گواهی ولادت که می بایست توسط پزشک یا مامای حاضر در حین زایمان تنظیم شده و مشخصات والدین و زمان ولادت در آن درج شده باشد. دوم: گواهی گواهان.

2- مهلت اعلام ولادت به اداره ثبت احوال، پانزده روز از تاریخ ولادت طفل می باشد.

(اصلاحی 18-10-1363)- اعلام و امضاء دفتر ثبت کل وقایع به ترتیب به عهده اشخاص زیر خواهد بود:

1- پدر یا جد پدری

2- مادر در صورت غیبت پدر و در اولین موقعی که قادر به انجام این وظیفه باشد.

3- این بند به موجب ماده 7 قانون اصلاحی 1373/10/18 حذف شده است.

4- وصی یا قیّم یا امین.

5- اشخاصی که قانوناً عهده‌دار نگهداری طفل می‌باشند.

6- متصدی یا نماینده موسسه ای که طفل به آنجا سپرده شده است.

7- صاحب واقعه که سن او از 18 سال تمام به بالا باشد.

تبصره- در صورتی‌که ازدواج پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضاء اسناد متفقاً به عهده پدر و مادر خواهد بود و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با اعلام یکی از ابوین که مراجعه می‌کند با قید نام کوچک طرف غایب تنظیم خواهد شد. اگر مادر اعلام‌کننده باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.

تفسیر ماده 16 قانون ثبت احوال:

1- گرچه مطابق با ماده 1167 قانون مدنی، طفل متولد از زنا ملحق به زانی نمی‌شود لکن این بدان معنی نیست که پدر طبیعی طفل هیچ وظیفه و مسئولیتی در قبال طفل ندارد. بلکه به معنای آن است که از وی ارث نمی‌برد و بین آنها توارث نیست و یا ولایتی بر وی ندارد. اما اخذ شناسنامه برای طفل از مواردی است که با لحاظ مقررات ماده 16 قانون ثبت احوال و تبصره آن از وظایف و تکالیف پدر می‌باشد.

2- به موجب تبصره ذیل ماده 16 قانون ثبت احوال، چنانچه ازدواج بین پدر و مادر طفل به ثبت نرسیده باشد اعلام ولادت و امضای اسناد متفقاً بر عهده پدر و مادر است و هرگاه اتفاق پدر و مادر در اعلام ولادت میسر نباشد سند طفل با امضای یکی از ابوین که به اداره ثبت احوال مراجعه می‌کند با قید نام کوچک طرف غائب تنظیم می‌گردد. اگر مادر اعلام کننده ولادت باشد نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.

3- چنانچه اداره ثبت احوال از صدور شناسنامه امتناع ورزد، مطابق با اصل 159 قانون اساسی، مرجع رسمی تظلمات و شکایات دادگستری است و متقاضی می‌تواند با اعلام موضوع به دادگستری الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه را بخواهد.

4- مستنبط از بند آخر تبصره ماده 16 قانون ثبت احوال، اگر پدر نامعلوم باشد، نام خانوادگی مادر به طفل داده می‌شود.

هرگاه ابوین طفل معلوم نباشند سند یا نام خانوادگی آزاد و نام های فرضی در محل اسامی ابوین تنظیم می گردد. تصحیح اسامی فرضی یا ‌تکمیل مشخصات ناقص به موجب اقرارنامه موضوع ماده ۱۲۷۳ قانون مدنی یا حکم دادگاه یا مدارک حصر وراثت به عمل خواهد آمد و نام خانوادگی ‌طبق احکام مربوط به نام خانوادگی اصلاح خواهد شد. ‌موضوع فرضی بودن اسامی پدر و مادر در شناسنامه منعکس نخواهد شد.

تفسیر ماده 17 قانون ثبت احوال:

1- ادعای نفی ولد از طفل توسط والدی که خود با مراجعه به ثبت احوال برای وی شناسنامه گرفته باشد یا از دریافت شناسنامه به نام خود توسط نماینده قانونی یا والد دیگر مطلع باشد مسموع نخواهد بود. (مستفاد از ماده 1161 قانون مدنی)

2- فلسفه گذاردن نام های فرضی در محل اسامی پدر و مادر به جهت جلوگیری از سرافکندگی اجتماعی و عقده دار شدن طفلی است که پدر و مادر وی نامعلوم است.

نماینده یا مامور ثبت احوال ولادت طفل فاقد ولی را ثبت و مراتب را برای اقدام قانونی به دادستان اطلاع خواهد داد.

‌تبصره- در صورتی که طفل در مکانی متولد شود که خروج از آن ممنوع یا محتاج به اجازه مخصوص باشد نظیر ندامتگاه، کانون اصلاح و تربیت و‌ غیره، متصدیان این سازمان ها مکلف به اطلاع واقعه و ایجاد تسهیلات لازم برای انجام وظایف صاحب واقعه می‌باشند.

ماما یا پزشکی که در حین ولادت حضور و در زایمان دخالت داشته مکلف به صدور گواهی ولادت و ارسال یک نسخه آن به ثبت احوال محل در مهلت اعلام می باشد.

(اصلاحی 18-10-1363)- انتخاب نام با اعلام‌کننده است، برای نامگذاری یک نام ساده یا مرکب (حسین، محمد مهدی و مانند آن) که عرفاً یک نام محسوب می‌شود انتخاب خواهد شد.

تبصره 1 (الحاقی 18-10-1363)- انتخاب نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد و همچنین انتخاب عناوین و القاب و نام‌های زننده و مستهجن یا نامتناسب با جنس ممنوع است.

تبصره 2 (الحاقی 18-10-1363)- تشخیص نام‌های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می‌باشد و این شورا نمونه‌های آن را تعیین و به سازمان اعلام می‌کند.

تبصره 3 (الحاقی 18-10-1363)- انتخاب نام در مورد اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی تابع زبان و فرهنگ دینی آنان است.

تبصره 4 (الحاقی 18-10-1363)- در اسناد سجلی اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی کشور نوع دین آنان قید می‌شود.

تبصره 5 (الحاقی 18-10-1363)- ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سیّد ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعا احراز شود.

تبصره 6 (الحاقی 18-10-1363)- مراتب تشرف پیروان ادیان دیگر به دین مبین اسلام همراه با تغییرات مربوط به نام و نام خانوادگی آنان در اسناد سجلی ثبت می‌شود.

تفسیر ماده 20 قانون ثبت احوال:

1- تشخیص نام های ممنوع با شورای عالی ثبت احوال می باشد (تبصره 2 ماده 20). این شورا نمونه های آن را تعیین و به سازمان ثبت احوال اعلام می‌کند.

2- نظر به بند 4-5 دستورالعمل نام‌های کوچک ممنوع مصوب 16-12-1364 شورای عالی ثبت، انتخاب نام هایی که موجب اشاعه و ترویج فرهنگ بیگانه می‌گردد ممنوع می‌باشد.

3- در صورتی که سیادت در اسناد سجلی پدر قید گردیده باشد؛ موقع تنظیم سند جهت فرزند وی ذکر سیادت الزامی است.

4- در صورتی که شخص ادعای عدم سیادت و حذف آن از اسناد سجلی و شناسنامه را نماید، این امر پس از صدور حکم از دادگاه و در رابطه با اسناد سجلی پدر یا جدپدری موکول به طرح موضوع در هیات حل اختلاف خواهد بود.

5- نام‌های کوچک ممنوع عبارتند از:

الف- نام‌هایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی می‌گردد،

ب- عناوین و القاب،

ج- نام‌های زننده و مستهجن،

د- نام‌های نامتناسب با جنس.

6- مامور ثبت احوال موظف است نام منتخب متقاضی را ثبت نماید، مگر اینکه نام انتخاب شده از اسامی ممنوع باشد. در صورت بروز اختلاف بین مامور ثبت احوال و متقاضی، مامور موظف است مراتب را به همراه دلایل طرفین از طریق اداره کل ثبت احوال استان برای حل اختلاف و اتخاذ تصمیم به شورای عالی ثبت احوال ارسال نماید.

(اصلاحی 18-10-1363)- هرگاه از وضع حمل بیش از یک طفل متولد شود برای هر یک دفتر ثبت کل وقایع جداگانه به ترتیب تولد و با ذکر ساعت ولادت تنظیم خواهد شد.

(اصلاحی 18-10-1363)- وفات هر کس اعم از ایرانی یا خارجی و همچنین ولادت طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از ولادت بمیرد باید به مامور یا نماینده ثبت احوال اعلام شود.

وفات ایرانیان در خارج از کشور به ماموران کنسولی محل اقامت یا به نزدیکترین ماموران کنسولی ایران یا به سازمان ثبت احوال کشور اعلام می‌شود.

وفات ایرانیان و خارجیان ساکن کشور را ماموران و نمایندگان ثبت احوال، وفات ایرانیان در خارج از کشور را بر حسب محل اعلام، ماموران کنسولی ایران یا ماموران و یا نمایندگان ثبت احوال ثبت می‌کنند، وفات باید در سند ثبت وفات و همچنین در دفتر ثبت کل وقایع در صفحات مربوط به در گذشته و پدر و مادر او و شناسنامه متوفی ثبت و امضاء و مهر گردد.

وفات خارجیان پس از ثبت به شهربانیمحل اعلام می‌شود و یک نسخه گواهی به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده خواهد شد که به وزارت امور خارجه ارسال گردد.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- گواهی وفات به هر شخصی که درخواست کند تسلیم می‌گردد.

(اصلاحی 18-10-1363)- در سند ثبت وفات باید اطلاعات زیر قید گردد:

1- محل، روز، ماه و سال وفات و تاریخ ثبت.

2- نام و نام خانوادگی و جنس و تاریخ تولد و شغل و شماره شناسنامه و شناسنامه درگذشته یا پروانه اقامت و تاریخ و محل صدور شناسنامه یا پروانه اقامت.

3- علت وفات در صورتی که مشخص باشد.

4- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه پدر و مادر درگذشته.

5- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و سمت اعلام‌کننده.

6- نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و محل اقامت و شغل گواهان.

7- نام و نام خانوادگی و امضاء نماینده یا مامور ثبت احوال و اثر مهر.

8- شماره و سری برگ مخصوص ثبت وفات.

9- محل توضیحات.

(اصلاحی 18-10-1363)- واقعه وفات باید طبق تصدیق پزشک و در صورت نبودن پزشک با حضور دو نفر گواه ثبت گردد.

در مورد طفلی که مرده به دنیا آمده یا بلافاصله پس از تولد بمیرد در صورت وجود پزشک در محل، تصدیق پزشک ضروری است و در صورت نبودن پزشک گواهی دو نفر کافی است.

پزشکی که وقوع وفات به او اطلاع داده می‌شود در هر مورد مکلّف به معاینه جسد و صدور تصدیق یا اظهارنظر می‌باشد و در صورت امکان تشخیص علت وفات باید تصدیق شود و به هر حال یک نسخه از تصدیق یا اظهار نظر خود را باید به ثبت احوال محل در مهلت مقرر ارسال نمایند.

(اصلاحی 18-10-1363)- مهلت اعلام وفات ده روز از تاریخ وقوع یا وقوف بر آن است.

روز وفات و تعطیل رسمی بعد از آخرین روز مهلت به حساب نمی‌آید و در صورتی‌که وفات در اثناء سفر رخ دهد مهلت اعلام آن از تاریخ رسیدن به مقصد احتساب خواهد شد.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- ترتیب ثبت وقایع ولادت و وفاتی که پس از انقضاء مهلت مقرر اعلام شود در آیین‌نامه اجرائی این قانون تعیین خواهد شد.

(اصلاحی 18-10-1363)- اعلام وفات و امضاء سند ثبت وفات به ترتیب به عهده یکی از اشخاص زیر است:

1- نزدیکترین خویشاوند متوفی که در موقع وفات حاضر بوده است.

2- متصدی یا صاحب مکانی که وفات در آن رخ داده است یا نماینده او.

3- هر شخصی که در موقع وفات حاضر بوده است.

4- ماموران انتظامی یا کدخدا.

تبصره- متصدیان گورستان یا دفن مکلّف به اطلاع وفات به ثبت احوال هستند.

(اصلاحی 18-10-1363)- در صورتی که وفات یا ولادت طی نامه رسمی از طرف ماموران انتظامی یا قضائی و یا سایر مقامات اعلام شود شماره و تاریخ اعلامنامه در سند درج و به منزله امضاء سند خواهد بود.

(اصلاحی 18-10-1363)- در موارد زیر اعلام وفات به عهده مقامات زیر است:

1- در صورتی که وفات در اثر بروز سوانح از قبیل زلزله، سیل، طوفان و آتش‌سوزی واقع شود مقامات انتظامی یا گروه‌های امدادی حاضر در محل مکلفند واقعه وفات را ضمن ارسال صورت حاوی نام و نام خانوادگی و حتی المقدور شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه و سن متوفی اعلام نمایند.

2- وفات نظامیانی که در زمان صلح در سربازخانه و یا ضمن مانورهای نظامی یا در زمان جنگ واقع می‌شود وسیله فرمانده قسمت با تعیین نام و نام خانوادگی و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه اعلام می‌گردد.

(اصلاحی 18-10-1363)- در مواردی که مشخصات متوفی معلوم نشود یا به بعضی از اطلاعاتی که باید در سند قید شود دسترسی نباشد در سند ثبت وفات به جای مشخصات عبارت (نامعلوم) نوشته می‌شود تکمیل مشخصات نامعلوم با هیات حل اختلاف خواهد بود.

مدرک ثبت وفات فرضی غائب مفقودالاثر حکم قطعی دادگاه است مدیران دفاتر دادگاه‌هایی که حکم قطعی وفات فرضی غائب مفقودالاثر‌ از آن دادگاه صادر شده مکلفند یک نسخه از رای صادره را طی نامه رسمی به ثبت احوال محل ارسال دارند.

دارندگان دفاتر رسمی ازدواج و طلاق مکلفند وقایع ازدواج و طلاق و رجوع را که در دفاتر مربوط ثبت می‌کنند در شناسنامه زوجین نیز درج‌ و امضاء و مهر نمایند و حداکثر هر پانزده روز یک بار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت می‌رسد روی نمونه‌های مربوط تهیه و به ثبت احوال محل تحویل و رسید دریافت دارند.

‌ازدواج و طلاق و رجوع ایرانیان در خارج از کشور باید به وسیله کنسولگری‌های مربوط در دفاتری که از طرف ثبت احوال تهیه می‌شود ثبت و حداکثر هر یک ماه یک بار وقایع ازدواج و طلاق و رجوعی را که در دفاتر به ثبت می‌رسد روی نمونه‌های مخصوص تهیه و از طریق وزارت امور خارجه به سازمان ثبت احوال کشور فرستاده شود.

طلاق، رجوع و بذل مدت که در دفتر رسمی طلاق به ثبت نرسیده باشد با ارائه اقرارنامه رسمی در اسناد ثبت احوال طرفین ثبت خواهد‌ شد.

‌ازدواج هایی که در دفاتر رسمی ازدواج به ثبت نرسیده باشد در صورت وجود شرایط زیر در اسناد سجلی زن و شوهر ثبت خواهد شد.

1- ارائه اقرارنامه رسمی مبنی بر وجود رابطه زوجیت بین متقاضیان ثبت واقعه ازدواج.

2- در موقع تنظیم اقرارنامه سن زوج از بیست سال تمام و سن زوجه از هجده سال تمام کمتر نباشد.

3- گواهی ادارات ثبت احوال محل صدور شناسنامه‌های زوجین به این که در تاریخ اعلام واقعه طرفین در قید ازدواج دیگری نمی‌باشند.

‌تبصره- نمایندگان ثبت احوال مکلفند پس از ثبت واقعه رونوشت اقرارنامه را به دادسرای محل ارسال نمایند.

(اصلاحی 18-10-1363)- کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا وفات زوج یا زوجه و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت:

در المثنای شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد ازدواج که به قوت خود باقی است منعکس خواهد شد.

ازدواج و طلاق غیرمدخوله در المثنای شناسنامه درج نخواهد شد.

(اصلاحی 30-06-1401)- افشای اطلاعات مذکور در دفاتر ثبت کل وقایع و اسناد سجلی جز برای صاحب سند و مقامات قضایی و دستگاه‌های اجرائی با مصوبه کارگروه تعامل پذیری دولت الکترونیکی ممنوع است.

(اصلاحی 18-10-1363)- صدور شناسنامه و سایر خدمات سجلی در مقابل دریافت وجه انجام خواهد شد که نحوه اخذ وجوه و میزان و نوع این خدمات به موجب آیین‌نامه اجرایی این قانون خواهد بود.

(اصلاحی 18-10-1363)- شناسنامه از روی دفاتر ثبت کل وقایع صادر و دارای مشخصات و اطلاعات زیر می‌باشد:

1- آرم جمهوری اسلامی ایران.

2- محل مخصوص انگشت‌نگاری و شماره کلاسمان آن.

3- محل الصاق عکس.

4- شماره شناسنامه.

5- نام و نام خانوادگی و جنس دارنده آن.

6- تاریخ تولد به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی و قمری.

تبصره- ذکر تاریخ هجری قمری از هنگام اجراء طرح تعویض شناسنامه برای نوزادان الزامی است.

7- محل تولد به ترتیب شهرستان، بخش، دهستان (شهر/ روستا)

8- نام و شماره شناسنامه و محل صدور شناسنامه ابوین.

9- تاریخ تنظیم سند به ترتیب روز و ماه و سال هجری شمسی.

10- محل تنظیم سند به ترتیب حوزه، شهرستان، بخش، دهستان (شهر/ روستا)

11- نام و نام خانوادگی مامور تنظیم‌کننده سند و امضاء مامور صدور و مهر اداره.

12- شماره مسلسل و سری مخصوص شناسنامه.

13- محل مخصوص ثبت ازدواج، طلاق وفات همسر، ولادت فرزندان و وفات صاحب شناسنامه.

14- محل توضیحات.

15- محل مخصوص مهر انتخابات.

تبصره 1 (اصلاحی 18-10-1363)- شناسنامه‌های نمونه جدید افرادی که به سن 15 سال تمام می‌رسند باید ملصق به عکس همان سال و اثر انگشت و کلاسمان انگشت‌نگاری صاحب آن باشد.

تبصره 2 (اصلاحی 18-10-1363)- شناسنامه اولیه باید در سی سالگی تمام با عکس همان سال صاحب آن تجدید شود.

صاحب شناسنامه پس از رسیدن به سن سی سال مکلّف است ظرف یک‌سال برای تجدید آن مراجعه نماید.

تبصره 3 (اصلاحی 18-10-1363)- صدور شناسنامه مجدد و یا گواهی ولادت اتباع خارجه مطابق مقررات آیین‌نامه اجرایی این قانون خواهد بود.

تبصره 4 (اصلاحی 18-10-1363)- به استثناء سازمان ثبت احوال کشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اداره تشخیص هویت و پلیس بین الملل و اداره کل انتخابات هیچ یک از ارگان‌ها و نهادها و موسسات دولتی و بخش خصوصی حق نقش مهر و درج هیچ‌گونه مطلب و یا آثار دیگری بر روی شناسنامه را ندارند متخلف از این امر تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.

(اصلاحی 18-10-1363)- سازمان ثبت احوال کشور مکلّف است به مجرد وصول اعلام ترک تابعیت و یا اخراج از تابعیت اشخاص از طرف وزارت امور خارجه ترک تابعیت و یا اخراج تابعیت را در دفاتر و اسناد مربوط منعکس و شناسنامه را معدوم نماید.

در نقاطی که دولت مقتضی بداند و اعلام کند کسانی که سن آنان از ۱۵ سال به بالا است باید دارای کارت شناسایی بوده و همیشه آن را‌ همراه داشته باشند. کارت شناسایی حاوی مشخصات و اثر انگشت و عکس و نشانی محل سکونت و گروه های اصلی خون خواهد بود.

‌ترتیب صدور و ترتیب درج مشخصات دارنده کارت شناسایی و چگونگی تحصیل اطلاعات مربوط به سکونت و سایر اطلاعات از قبیل گروه خون و‌ اشخاصی که برای صغار و مجانین کارت شناسایی اخذ نمایند در آیین‌نامه اجرایی تعیین خواهد شد.

این ماده به موجب لایحه قانونی الغاء قوانین و ماده 39 قانون ثبت احوال 1358/11/13 صریحاً لغو شده است.

تغییر نام خانوادگی با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.

‌تبصره- موارد تغییر نام خانوادگی مطابق آیین‌نامه اجرایی این قانون می‌باشد.

(اصلاحی 18-10-1363)- حق تقدم نام خانوادگی با رعایت تاریخ تقدم صدور اسناد مختص اشخاصی است که به نام آنان در دفاتر مخصوص نام خانوادگی ادارات ثبت احوال به ثبت می‌رسد و دیگری حق اختیار آن را در آن اداره ندارد مگر با اجازه دارنده حق تقدم و این حق پس از وفات به ورثه قانونی انتقال می‌یابد. هر یک از وراث می‌تواند شخصی که نام خانوادگی او را اختیار کرده مورد اعتراض قرار داده و تغییر نام خانوادگی او را از دادگاه بخواهد ولی وراث بالاتفاق می‌توانند به دیگری اجازه دهند که نام خانوادگی آنها را اختیار نماید.

تبصره- نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود اگرچه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگری صادر گردد. فرزندان کبیر می‌توانند برای خود نام خانوادگی دیگری انتخاب نمایند.

تفسیر ماده 41 قانون ثبت احوال:

نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر است. با عنایت به اینکه نسب نامشروع در حقوق ایران به رسمیت شناخته نشده است، می‌توان چنین بیان داشت که مقصود از پدر در تبصره ماده 41 قانون ثبت احوال، پدر مشروع است. به عبارتی دیگر فقط اولاد مشروع (فرزندانی که نسب آنان ناشی از نکاح صحیح یا شبهه باشد) نام خانوادگی پدر را خواهند داشت.

زوجه می تواند با موافقت همسر خود، تا زمانی که در قید زوجیت می باشد از نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند‌ و در صورت طلاق ادامه استفاده از نام خانوادگی موکول به اجازه همسر خواهد بود.

تفسیر ماده 42 قانون ثبت احوال:

1- استفاده زوجه از نام خانوادگی همسر خود، منوط به اجازه همسر خواهد بود.

2- مستند به بند 11 دستورالعمل نام خانوادگی مصوب 1380، زوجه حتی در صورتی که حق استفاده از نام خانوادگی شوهر را داشته باشد، می تواند به نام خانوادگی پیشین خود بازگردد.

3- در صورتی که زوجه مراحل مذکور  (در خواست به اداره ثبت احوال و اخذ موافقت شوهر) را طی نمود، برای ایشان شناسنامه جدید با مشخصات زن و نام خانوادگی شوهر برای زن صادر می گردد.

سازمان ثبت احوال کشور مکلّف است شناسنامه‌های موجود در دست مردم را به تدریج تعویض نماید و کلیه افراد نیز مکلفند در مهلت‌های معیّن که سازمان ثبت احوال کشور طی آگهی و وسایل ارتباط جمعی و به ترتیب گروه سنی تعیین خواهد نمود به ماموران ثبت احوال محل اقامت خود برای اعلام هویت و وقایع حیاتی خود و ارائه مدارک و دریافت شناسنامه نمونه جدید مراجعه نمایند مرگ‌های ثبت نشده زوج و زوجه و فرزندان نیز ضمن این مراجعه باید اعلام شود.

تبصره (الحاقی 18-10-1363)- چنانچه در طول اجراء طرح، اشخاصی اعلام فقدان و یا درخواست تعویض شناسنامه نمایند که مشمول دوره تجدید آن گروه نباشد برای آنان طبق مقررات گواهی موقت صادر خواهد شد.

اشخاصی که در مهلت‌های معین در آگهی منتشره ماموران ثبت احوال را از داشتن شناسنامه مکرر یا استفاده از شناسنامه غیر یا دریافت شناسنامه موهوم یا استفاده از شناسنامه ایرانی با داشتن تابعیت خارجی مطلع نمایند از تعقیب و مجازات معاف خواهند بود و الّا پس از انقضاء‌ مهلت‌های معینه جرائم مزبور مستمر شناخته شده و مشمول مجازات مصرح در مواد ۴۸ و ۴۹ این قانون خواهند بود.

‌هویت دارندگان شناسنامه مکرر به انتخاب صاحبان و یا نمایندگان قانونی آنها تثبیت و هویت اشخاصی که از شناسنامه غیر استفاده نموده اند و همچنین مدارک ازدواج و طلاق و شناسنامه فرزندان مطابق شناسنامه قانونی که صادر می‌شود خواهد بود.

‌تبصره- تعویض شناسنامه همسر و فرزندان، ضمن گروه سنی همسری که در مهلت مقرر مراجعه می‌کند به عمل خواهد آمد و همچنین در موقع ثبت ولادت طفل شناسنامه پدر و مادر و افراد خانوار تعویض خواهد شد اگرچه مهلت مراجعه معین و آگهی نشده باشد.

(اصلاحی 18-10-1363)- هرگاه «هویت و تابعیت» افراد مورد تردید واقع گردد و مدارک لازم جهت اثبات آن ارائه نشود مراتب برای اثبات «هویت» به مراجع انتظامی و برای اثبات «تابعیت» به شورای تامین شهرستان ارجاع و در صورت تایید طبق مقررات اقدام خواهد شد.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- در جلسات شورای تامین شهرستان که به منظور فوق تشکیل می‌گردد رئیس اداره ثبت احوال محل نیز با داشتن حق رای شرکت خواهد داشت.

(اصلاحی 18-10-1363)- سازمان ثبت احوال کشور، پایان مهلت تعویض شناسنامه هر دوره را از طریق وسایل ارتباط جمعی آگهی خواهد کرد و پس از پایان مهلت اعلام‌شده شناسنامه و گواهی‌های صادره قبلی از درجه اعتبار ساقط خواهد شد و منحصراً شناسنامه‌های جدید جمهوری اسلامی ایران سند رسمی هویت و تابعیت افراد خواهد بود.

تبصره (اصلاحی 18-10-1363)- افرادی که در مهلت‌های مقرر مراجعه نکنند پس از تشخیص تخلف مراتب به دادگاه اعلام و طبق مقررات با آنان رفتار خواهد شد.

وزارت کشور مکلف است در مدت یک سال از تاریخ تصویب این قانون مقدمات اجرای آن را از حیث تهیه وسایل کار و تجهیزات و‌ تامین کارکنان لازم و آموزش آنان فراهم نماید.

‌دولت اعتبار لازم برای اجرای این قانون را تامین خواهد نمود.

(اصلاحی 08-11-1399)- اشخاصی که از وظایف مذکور در مواد 16 و 19 و 24 و 26 و 35 و تبصره ماده 26 و تبصره یک ماده 36 و مواد 38 و 43 خودداری کنند ‌یا با در دست داشتن شناسنامه اقدام به اخذ المثنی نمایند مورد تعقیب قرار گرفته و علاوه بر الزام به انجام تکالیف مقرر به پرداخت 400/000 تا 10/000/000 ریال جزای نقدی محکوم خواهند شد.

ولی هرگاه ماموران و مسئولینی که بموجب این قانون وظایفی بر عهده دارند در اجرای آن تاخیر یا تعلل نمایند در دادگاه‌های اداری یا انتظامی طبق ‌ضوابط مربوط تحت تعقیب قرار خواهند گرفت.

اشخاص زیر به حبس جنحه‌ای از شصت و یک روز تا شش ماه محکوم خواهند شد:

‌الف– اشخاصی که در اعلام ولادت یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.

ب– اشخاصی که عالماً عامداً پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده و یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا مولی علیه یا به دریافت شناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده نمایند.

ج– ماما یا پزشکی که در مورد ولادت و وفات گواهی خلاف واقع صادر کنند.

د– اشخاصی که در مورد ولادت و وفات شهادت دروغ بدهند که شهادت آنان منجر به تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات گردد. (اصلاحی مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۱۸)

افراد بیگانه که قبل از احراز تابعیت ایرانی به منظور ایرانی قلمداد کردن خود موجب تنظیم اسناد سجلی یا دریافت شناسنامه شوند به حبس جنحه‌ای از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.

(اصلاحی 18-10-1363)- هرکس عالماً عامداً پدر و یا مادر طفل را به غیر از پدر یا مادر واقعی در اسناد و دفاتر ثبت احوال اظهار و شناسنامه دریافت کند به حبس جنحه ای از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

تبصره- در مواردی که پدر یا مادر طفل معلوم نباشد و همچنین موارد مذکور در قانون حمایت کودکان بدون سرپرست از شمول این ماده مستثنی می‌باشد.

مامورانی که عالماً یا عامداً در جرائم مذکور در مواد ۴۹ و ۵۰ و ۵۱ این قانون به هر نحوی از انحاء کمک نمایند یا گواهی‌های خلاف را‌ ملاک اجرای وظایف قانونی خود قرار دهند به مجازات مرتکب اصلی محکوم خواهند شد.

آیین نامه های اجرایی این قانون و نمونه‌های اوراق و اسناد مربوط وسیله وزارت کشور و وزارت دادگستری تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.

از تاریخ اجرای این قانون و پایان مهلت‌های معین قوانین ثبت احوال مصوب ۲۰ مرداد ۱۳۰۷ و ۱۱ آذر ۱۳۱۰ و اول بهمن ۱۳۱۲ و دوم اردیبهشت ۱۳۱۹ لغو و هر قانونی که در مقام اجرا معارض این قانون باشد بلااثر است.

وزارت کشور، وزارت امور خارجه و وزارت دادگستری مامور اجرای این قانون هستند.