مرجع رسیدگی پس از نقض رای در دیوان عالی کشور به شرح زیر اقدام می کند:
الف- در صورت نقض رای به علت ناقص بودن تحقیقات، باید تحقیقات مورد نظر دیوان عالی کشور را انجام دهد و سپس مبادرت به صدور رای کند.
ب- در صورت نقض قرار و ضرورت رسیدگی ماهوی، باید از نظر دیوان عالی کشور متابعت نماید و در ماهیت، رسیدگی و انشای حکم کند، مگر آنکه پس از نقض، جهت تازه ای برای صدور قرار حادث شود.
پ- در صورت نقض حکم در غیر موارد مذکور، دادگاه می تواند بر مفاد رای دادگاه قبلی اصرار کند. چنانچه این حکم مورد فرجام خواهی واقع شود و شعبه دیوان عالی کشور پس از بررسی، استدلال دادگاه را بپذیرد، حکم را ابرام می کند و در غیر این صورت، پرونده در هیات عمومی شعب کیفری مطرح می شود. هرگاه نظر دادگاه صادرکننده رای مورد تایید قرار گیرد، رای ابرام می شود و در صورتی که نظر شعبه دیوان عالی کشور را تایید کند، حکم صادره نقض و پرونده به شعبه دیگر دادگاه ارجاع می شود. دادگاه مزبور بر اساس استدلال هیات عمومی دیوان عالی کشور، حکم صادر می کند. این حکم قطعی و غیرقابل فرجام است. در صورتی که هیات عمومی پرونده را به علت نقص تحقیقات قابل رسیدگی نداند با ذکر موارد نقص، پرونده را به شعبه دیوان عالی کشور اعاده می نماید. شعبه دیوان مطابق قسمت (۲) بند (ب) ماده (۴۶۹) اقدام می کند.
تفسیر ماده 470 قانون آیین دادرسی کیفری:
1- با توجه به آنکه دیوان عالی کشور در مقام رسیدگی فرجامی شأن رسیدگی ماهوی ندارد، پس از نقض حکم صادره، پرونده را جهت رسیدگی مجدد به دادگاه همعرض دادگاه صادر کننده حکم بدوی ارسال می کند. برای نمونه اگر شعبه 5 دادگاه کیفری یک در اتهام قتل عمدی، حکم محکومیت صادر نماید، دیوان عالی کشور پس از نقض، پرونده را به دادگاه کیفری یک اعاده می نماید تا پرونده به شعبه دیگری مانند شعبه 10 دادگاه کیفری یک ارسال گردد. چنانچه شعبه همعرض به رغم نظر دیوان عالی کشور، مشابه حکم دادگاه قبلی را صادر کند، به عبارتی بر حکم دادگاه پیشین اصرار کند، به این رای «رای اصراری» گویند. رای اصراری قابل فرجام خواهی در یکی دیگر از شعب دیوان عالی کشور می باشد. حال در صورتی که شعبه دیوان عالی کشور، رای را صحیح قلمداد نماید رای را ابرام می کند و در غیر اینصورت، پرونده را بدون نقض حکم به هیات عمومی اصراری می فرستد تا هیات عمومی اصراری رای صادره را بررسی نماید. هیات عمومی اصراری پس از بررسی رای، اگر رای را صحیح تشخیص دهد رای را ابرام می کند اما اگر رای صادره را ناصحیح یابد، آن را نقض و برای شعبه همعرض دیگری ارسال می کند (بطور مثال شعبه 12 دادگاه کیفری یک) تا مطابق با استدلال هیات عمومی اصراری اقدام به صدور رای نماید.
2- رای اصراری با رای وحدت رویه متفاوت است. جهت مطالعه تفاوت آن دو، می توانید به تفسیر ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری رجوع نمایید.
جهت اخذ مشاوره، می توانید به بخش مشاوره حقوقی مراجعه نمایید.
درخواست مشاوره