مجازاتهای جایگزین حبس عبارت از دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه و محرومیت از حقوق اجتماعی است که در صورت گذشت شاکی و وجود جهات تخفیف با ملاحظه نوع جرم و کیفیت ارتکاب آن، آثار ناشی از جرم، سن، مهارت، وضعیت، شخصیت و سابقه مجرم، وضعیت بزه‌دیده و سایر اوضاع و احوال، تعیین و اجراء می‌شود.
تبصره- دادگاه در ضمن حکم، به سنخیت و تناسب مجازات مورد حکم با شرایط و کیفیات مقرر در این ماده تصریح می‌کند. دادگاه نمی‌تواند به بیش از دو نوع از مجازاتهای جایگزین حکم دهد.
تفسیر ماده 64 قانون مجازات اسلامی:
1- در حبس‌های زیر سه ماه (حبس تعزیری درجه هشت)، دادگاه می‌تواند حکم به هر یک از مجازاتهای جایگزین حبس مقرر در ماده 64 قانون مجازات اسلامی را صادر نماید و فقط در تخلفات رانندگی می‌بایست به جای حبس، حکم به جزای نقدی داده شود.
2- تعیین مجازات جایگرین حبس، مستلزم گذشت و رضایت شاکی و هم‌چنین وجود جهات تخفیف مجازات است اما با توجه به رای وحدت رویه شماره 746 هیات عمومی دیوان عالی کشور، در مجازاتهای الزامی جایگرین حبس، نیازی به رعایت شرایط فوق نیست و این شرایط فقط مخصوص جایگزین‌های اختیاری حبس می‌باشند. بطور مثال در جرم عمدی با مجازات مقرر تا سه ماه حبس، دادگاه بدون نیاز به وجود شرایط مندرج در ماده 64 قانون مجازات اسلامی نظیر سن مجرم، شخصیت و سابقه مجرم و ...، مجازات جایگزین حبس را تعیین می‌کند اما در جرم عمدی با مجازات تا یک سال حبس، بدون رعایت شرایط فوق‌الاشاره، نمی‌توان از مجازات جایگزین حبس استفاده نمود.
3- با توجه به آنکه احراز ضرورت گذشت شاکی در مجازاتهای اختیاری جایگزین حبس الزامی می‌باشد فلذا مجازاتهای جایگزین اختیاری حبس فقط در جرائم غیرقابل گذشت میسر است چراکه در جرائم قابل گذشت با رضایت و گذشت شاکی قرار موقوفی تعقیب صادر می‌گردد و دیگر نیازی به تعیین مجازاتهای جایگزین حبس نیست.
مطلب مرتبط: مجازاتهای جایگزین حبس کدام‌اند؟ نحوه اعمال آنها چگونه است؟
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران