هر کس بدون سمت رسمی یا اذن از طرف دولت خود را در مشاغل دولتی اعم از کشوری یا لشگری و انتظامی که از نظر قانون مربوط به او نبوده است دخالت دهد یا معرفی نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد و چنانچه برای دخالت یا معرفی خود در مشاغل مزبور،‌ سندی جعل کرده باشد، مجازات جعل را نیز خواهد داشت.

تفسیر ماده 555 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات:

1- مقنن در ماده 555 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در خصوص جرم غصب عناوین و مشاغل دولتی صحبت نموده است که طی آن مرتکب جرم، بدون داشتن سمت یا مجوز قانونی، خود را شاغل در مشاغل دولتی معرفی می‌نماید و یا آنکه در انجام اموری که وفق قانون مربوط به او نبوده است دخالت می‌نماید. لذا غصب عنوان غیردولتی جرم نمی‌باشد.

2- چنانچه مرتکب جرم غصب عناوین و مشاغل، جهت انجام این جرم، مبادرت به جعل سند نماید، قاعده جمع مجازات‌ها حکم‌فرما بوده و وی به تحمل مجازات جعل نیز محکوم خواهد شد.

3- جرم موضوع ماده 555 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در زمره جرائم مطلق می‌باشد لذا صرف معرفی نمودن یا دخالت دادن کافی است. لازم به ذکر است جرم مطلق، جرمی است که به صِرف ارتکاب رفتار مجرمانه، جرم واقع می‌شود و لزومی به احراز نتیجه خاصی ندارد.

مطلب مرتبط: جرم غصب عناوین و مشاغل چیست؟ مجازات آن کدام است؟

4- عنصر مادی جرم غصب عناوین و مشاغل دولتی عبارت است از معرفی یا مداخله مرتکب جرم در مشاغل دولتی بدون داشتن حق قانونی.

5- وکالت در زمره مشاغل دولتی مندرج در ماده 555 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات محسوب نمی‌شود لذا چنانچه فردی اقدام به تظاهر و مداخله در امور وکالتی نماید، وفق ماده 55 قانون وکالت مصوب 1355 عمل وی جرم‌انگاری شده است. مطابق با ماده فوق‌الاشاره هرگونه تظاهر در امر وکالت از سوی افرادی که دارای پروانه وکالت نیستند، ممنوع می‌باشد و مرتکب حسب مورد به تحمل یک الی شش ماه حبس محکوم می‌گردد. قابل توضیح است که صرف معرفی نمودن بعنوان وکیل برای تحقق جرم کفایت ننموده و مهم مداخله در امر وکالت (شخص خود را در مرجع قضایی بعنوان وکیل معرفی کند) می‌باشد.

مطلب مرتبط: قانون مجازات استفاده غیرمجاز از عناوین علمی مصوب 1388/12/16

(جزای نقدی اصلاحی 30-03-1403)- هر کس بدون مجوز و به صورت علنی لباس‌های رسمی ماموران نظامی یا انتظامی جمهوری اسلامی ایران یا نشان‌ها، مدال‌ها یا سایر ‌امتیازات دولتی را بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود مورد استفاده قرار دهد در صورتی که عمل او به موجب قانون دیگری مستلزم‌ مجازات شدیدتری نباشد به حبس از سه ماه تا یک سال و یا جزای نقدی از 82,500,000 تا 330,000,000 ریال محکوم خواهد شد. و در صورتی که از این عمل خود سوء‌ استفاده کرده باشد به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

تبصره- استفاده از البسه و اشیاء مذکور در این ماده در اجرای هنرهای نمایشی مشمول مقررات این ماده نخواهد بود.

تفسیر ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات:

1- شروط لازم جهت تحقق ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات عبارتند از 1- بدون مجور قانونی، 2- به صورت علنی و 3- بدون تغییر یا با تغییر جزئی که موجب اشتباه شود لباس رسمی ماموران نظامی یا انتظامی یا ... مورد استفاده قرار گیرد. (جمع شروط لازم است.)

2- یکی از شروط مهم جهت تحقق جرم مندرج در ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، (استفاده از لباس‌های مامورین نظامی یا انتظامی و یا نشان‌ها یا امتیازات آنان بدون داشتن مجوز قانونی) انجام علنی این جرم می‌باشد. این امر بدان معنا است که اگر انجام این جرم بصورت علنی واقع نشود، مشمول این ماده نخواهد شد.

3- چنانچه افراد نظامی بدون داشتن مجوز قانونی و بصورت علنی اقدام به استفاده از لباس‌های رسمی نظامی داخلی یا خارجی نمایند و یا آنکه از موقعیت شغلی خود سوء استفاده نموده و به نحو غیرقانونی صاحب منافع شوند، به تحمل شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهند شد. ناگفته نماند که اگر طبق قانون دیگری مجازات شدیدتری در این خصوص تعیین شده باشند، مرتکب محکوم به تحمل مجازات شدیدتر خواهد شد. (مستنبط از ماده 126 قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح مصوب 1382)

4- مستند به بخش اخیر ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات، در صورتی که مرتکب از عمل خود (استفاده از لباس‌های مامورین نظامی یا انتظامی و یا نشان‌ها یا امتیازات آنان بدون داشتن مجوز قانونی) سوء استفاده نموده باشد به هر دو مجازات حبس (سه ماه تا یک سال) و جزای نقدی (از 82,500,000 تا 330,000,000 ریال) محکوم می‌گردد.

مطلب مرتبط: جرم غصب عناوین و مشاغل چیست؟ مجازات آن کدام است؟

هر کس علنی و به صورت غیرمجاز لباس‌های رسمی یا متحدالشکل ماموران کشورهای بیگانه یا نشان‌ها یا مدال‌ها یا سایر امتیازات ‌دولت‌های خارجی در ایران را مورد استفاده قرار دهد به شرط معامله متقابل و یا در صورتی که موجب اختلال در نظم عمومی گردد مشمول مقررات ‌ماده فوق است.

تفسیر ماده 557 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات:

1- همانگونه که مجوز استفاده از لباس‌ها و نشان‌های دولتی که مقنن در مواد 555 و 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در خصوص آنها صحبت نموده است را دولت جمهوری اسلامی ایران صادر می‌نماید و صدور این مجوز ضرورت دارد فلذا در خصوص لباس‌ها و نشان‌های خارجی نیز صدور مجوز دولت خارجی ضرورت دارد.

2- منظور از عبارت «شرط معامله متقابل» در ماده 557 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات آن است که استفاده نمودن از لباس‌ها و نشان‌های دولت ایران نیز در کشور خارجی نیز جرم باشد (دقت گردد لازم نیست که میزان مجازات آن یکسان باشد.). ناگفته نماند که در صورتی که رفتار شخص خارجی باعث ایجاد اختلال در نظم عمومی ایران شود حتی اگر شرط معامله متقابل هم وجود نداشته باشد وی به تحمل مجازات مقرر در ماده 556 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات محکوم خواهد شد.

3- پوشیدن لباس‌های ماموران کشورهای بیگانه در صورتی جرم است که: 1- غیرمجاز باشد. 2- علنی باشد. 3- در آن کشور، معامله‌ی متقابل انجام شود یا این عمل باعث اخلال در نظم عمومی گردد.

معامله‌ی متقابل بدان معنی است که در آن کشور نیز این عمل جرم باشد، لازم نیست که میزان مجازات آن یکسان باشد.

مطلب مرتبط: جرم غصب عناوین و مشاغل چیست؟ مجازات آن کدام است؟