ماده ۱۳۲۴

اماراتی که به نظر قاضی واگذار شده عبارت است از اوضاع و احوالی در خصوص مورد و در صورتی قابل استناد است که دعوی به شهادت شهود قابل اثبات باشد یا ادله دیگر را تکمیل کند.

تفسیر ماده 1324 قانون مدنی:

1- اماره قانونی مبتنی بر ظّن نوعی است اما اماره قضایی وجدان دادرس را اقناع می کند. مثالی که دکتر عبدالله شمس در کتاب دوره پیشرفته قانون آیین دادرسی مدنی آورده است می تواند به درک بهتر موضوع کمک نماید.

هرگاه شخصی ادعا نماید گاو صندوقی که در تصرف دیگری است متعلق به اوست؛ متصرف با استناد به تصرف خود و اماره قانونی تصرف (ماده 35 قانون مدنی)، مالک شناخته می شود؛ اما هرگاه از هر دو طرف خواسته شود که محتویات گاو صندوق را اعلام نمایند و متصرف از آن آگاهی نداشته، اما مدعی مالکیت جزئیات آن را اعلام نماید، مدعی با این اماره قضایی، که خلاف اماره قانونی تصرف است، می تواند مالک شناخته شود.

2- امارات قضایی را قانون تاسیس ننموده بلکه به صلاحدید دادرس واگذار شده اند. دادرس از طریق برخی «نشانه ها» کوشش می کند با استنتاجی کم و بیش طولانی، نسبت به واقعیت امر مورد ادعا تصمیم گیری نماید.