عقد منجز آن است که تاثیر آن بر حسب انشاء، موقوف به امر دیگری نباشد و الّا معلق خواهد بود.
تفسیر ماده 189 قانون مدنی:
1- عقد از حیث کیفیت انشاء (چگونگی اعلام اراده) به دو دسته معلق و منجز تقسیم‌بندی می‌شود.
2- در عقد مُنَجَّز اثر عقد موقوف به امر دیگری نمی‌باشد بلکه به محض وقوع انشاء، آثار عقد بر آن مترتب خواهد شد. به بیانی دیگر عقد منجز عقدی است که در آن ایجاب و قبول واقع و آثار عقد جاری شده است.
3- عقد مُعَلَّق (تعلیق در اثر، تعلیق در مُنشأ)، عقدی است که با اراده‌ی منجز طرفین واقع می‌گردد و میان آنان رابطه حقوقی بوجود می‌آورد. لکن بنا بر اراده‌ی طرفین عقد، تاثیر کامل آن (اثر عقد)، تا وقوع امر دیگری که در عقد پیش‌بینی شده است به تاخیر می‌افتد. مانند آنکه پدری به فرزند خود می‌گوید اتومبیل خود را به تو هدیه دادم، اگر در آزمون کارشناسی ارشد قبول شوی. در این مثال انتقال اتومبیل به فرزند از سوی پدر، موقوف است به قبولی فرزند در آزمون کارشناسی ارشد.
به بیانی دیگر عقد معلق عقدی است که آثار آن منوط به امر دیگری شده است که اگر آن امر محقق شود اثر عقد جاری می‌شود.
4- عقد معلق در حقوق ایران اصولاً صحیح است به جز عقد ضَمان (موضوع ماده 699 قانون مدنی) و عقد نکاح که امکان تعلیق آن وجود ندارد. در ایقاعات نیز تنها طلاق است که امکان تعلیق آن وجود ندارد (موضوع ماده 1135 قانون مدنی).
5- عقد معلق در حقوق ایران اصولاً صحیح است مگر در موارد استثنایی. موارد بطلان تعلیق عبارت‌اند از:
الف- تعلیق در عقد ضمان و عقد نکاح موجب بطلان عقد می‌شود.
ب- ایقاعات نیز می‌توانند به صورت معلق انشاء شوند به جز طلاق (ماده 1135 قانون مدنی). تعلیق ایقاعات فوری (اخذ به شفعه، فسخ نکاح و فسخ ناشی از خیارات فوری نظیر خیار عیب، خیار تدلیس، خیار غبن و خیار رویت و تخلف از وصف) نیز سبب باطل شدن عقد می‌شود.
ج- تعلیق به شروطی که در اختیار متعهد است موجب بطلان عقد می‌شود. مانند آنکه شخصی به دیگری بگوید خانه‌ام را به تو هبه کردم، اگر هفته دیگر به خارج از کشور سفر کنم.
د- تعلیق به شروط ممتنع‌الحصول (غیر محتمل) موجب بطلان عقد می‌شود. مانند آنکه یک شخص مسن به فرزند کوچک خود بگوید، اتومبیلم را به تو صلح کردم اگر جوان شوم.
ه- تعلیق به شرط خلاف مقتضای ذات عقد نیز باطل است.
و- تعلیق به شرط نامقدور و نامشروع نیز باطل است. مانند آنکه شخصی به دوست خود بگوید تلفن همراهم را به تو هدیه می‌دهم اگر شرب خمر کنی.
ز- تعلیق بطلان عقد، سبب باطل شدن عقد می‌شود.
ح- تعلیق انفساخ عقد بدون قید مدت، نیز موجب باطل گردیدن عقد است.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران