هر‌گاه مال غیرمنقول قابل تقسیمی بین دو نفر مشترک باشد و یکی از دو شریک حصه خود را به قصد بیع به شخص ثالثی منتقل کند شریک دیگر حق دارد قیمتی را که مشتری داده به او بدهد و حصه مبیعه را تملک کند.
این حق را حق شفعه و صاحب آن را شفیع می‌گویند.
تفسیر ماده 808 قانون مدنی:
1- حق شفعه در زمره حقوق مالی بوده که قابل اسقاط (از بین بردن حق با یک اراده را اسقاط می‌گویند.) نیز می‌باشد و به غیر منتقل نمی‌شود مگر در صورت فوت شفیع که به ورثه وی انتقال می‌یابد. به بیانی دیگر حق شفعه که یک حق مالی است قابلیت نقل و انتقال به صورت ارادی ندارد بدین معنی که شفیع (کسی که حق شفعه دارد) نمی‌تواند به صورت ارادی این حق مالی را به شخص دیگری واگذار نماید.
2- جهت تحقق حق شفعه لازم است که اولاً مال، مشترک میان دو نفر باشد. ثانیاً مال مشترک، مال غیرمنقول قابل تقسیم باشد. ثالثاً یکی از شرکاء سهم خود را از طریق عقد بیع، منتقل نموده باشد.
3- اگر شریکی سهم خود را از طریق عقود دیگر اعم از هبه، صلح، معاوضه و ... به دیگری منتقل نماید، برای شریک دیگر، حق شفعه ایجاد نمی‌شود.
4- جهت ایجاد حق شفعه لازم است که حتما تعداد شرکاء، دو نفر باشد حال اگر در زمان اجرای این حق، تعداد بیش از دو نفر باشد (تعدد وراث یا تعدد خریداران) باز هم حق شفعه ایجاد می‌گردد.
5- مطابق با نظر دکتر کاتوزیان و دکتر صفایی، حتماً لازم نیست که ثمن معامله، پول یا مال مثلی باشد حتی اگر ثمن، مال قیمی هم باشد شفیع این حق را دارد که قیمت روز آن مال را پرداخته و مبیع را دریافت نماید.
6- کسی که حق شفعه دارد را اصطلاحاً شفیع می‌نامند.
7- در حق شفعه، شریک مال غیرمنقول، حق اولویت در خرید مال را ندارد. چراکه برای ایجاد حق شفعه، شریک مال غیرمنقول می‌بایست آن را به شخص دیگری بفروشد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران