عده عبارت است از مدتی که تا انقضای آن زنی که عقد نکاح او منحل شده است نمی‌تواند شوهر دیگر اختیار کند.
تفسیر ماده 1150 قانون مدنی:
1- در عده بودن زن یکی از موانع نکاح محسوب می‌شود.
2- حقوقدانان در جهت توجیه عده دلایل مختلفی بیان نموده‌اند که اهم آنها عبارت است از:
الف- عده سبب جلوگیری از اختلاط نسل می‌گردد لذا زن تا مدتی پس از منحل شدن نکاح نمی‌تواند شوهر کند.
ب- عده طلاق مهلتی به طرفین می‌دهد تا به زندگی زناشویی و بازگشت به رابطه و سرنوشت خود و فرزندانشان فکر کنند.
3- اقسام عده عبارتند از: عده طلاق، عده فسخ نکاح، عده وفات، عده نزدیکی به شبهه و عده بذل یا انقضای مدت در عقد ازدواج موقت.
عده طلاق و عده فسخ نکاح سه طُهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن عادت زنانگی نبیند که در این صورت عده او 3 ماه است.
تفسیر ماده 1151 قانون مدنی:
1- عده به مدتی گفته می‌شود که به موجب آن تا قبل از اتمام آن مدت، زنی که ازدواج او منحل شده است، نمی‌تواند ازدواج کند. یکی از دلایلی که قانونگذار، عده را وضع نموده، آن است که از اختلاط نسل جلوگیری شود که زن تا مدتی بعد از انحلال نکاح نتواند ازدواج کند.
2- عده دارای اقسام مختلفی اعم از عده طلاق، عده وفات، عده فسخ نکاح و ... می‌باشد.
3- اگر زنی در زمان عده، عادت ماهیانه نشود، می‌بایست به جای هر طُهر (پاکی) یک ماه عده نگه دارد.
مطلب مرتبط: عده طلاق چیست و شامل کدام قوانین و مقررات می‌باشد؟
4- مطابق با نظر آقای دکتر کاتوزیان در محاسبه عده، طهر اول هم حساب می‌شود اما اگر صیغه طلاق در زمانی جاری شود که زن بلافاصله بعد از آن، عادت ببیند، زن نمی‌تواند آن را طهر اول محاسبه کند و مکلف است بعد از آن، سه طهر نگه دارد.
5- مطابق با نظر آقای دکتر کاتوزیان، علی‌الظاهر خانمی که به سن پنجاه یا پنجاه و پنج سالگی رسیده باشد، یائسه محسوب می‌شود مگر آنکه با ارائه دلایل محکمه‌پسند ثابت نماید که پیش از رسیدن به این سن، یائسه شده است.
عده {طلاق و} فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای آن در مورد نکاح منقطع در غیر حامل دو طهر است مگر اینکه زن با اقتضای سن، عادت زنانگی نبیند که در این‌صورت ۴۵ روز است.
تفسیر ماده 1152 قانون مدنی:
1- در عقد موقت، مدت عده زن اگر باردار نباشد، دو طهر می‌باشد مگر آنکه زن به اقتضای سن خود، عادت زنانگی نبیند که در این‌صورت، عده او 45 روز خواهد بود.
2- اگر زن، باردار باشد عده او تا زمان وضع حمل او خواهد بود.
3- هم در نکاح دائم و هم در نکاح موقت، عده وفات، چهار ماه و ده روز می‌باشد مگر آنکه زن باردار باشد که در این‌صورت عده او تا زمان وضع حمل خواهد بود.
عده طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضای آن در مورد زن حامله تا وضع حمل است.
تفسیر ماده 1153 قانون مدنی:
1- عده به مدتی گفته می‌شود که تا قبل از اتمام آن، زن نمی‌تواند شوهر دیگری اختیار نماید.
مطلب مرتبط: بررسی عده زوجه در فسخ نکاح
2- قانونگذار شرایطی را مقرر نموده است که بموجب آن، در صورتی که زوجه، باردار باشد و میان او و زوج، جدایی در صور مختلف اعم از طلاق، فسخ نکاح، بذل مدت و ... حاصل شده باشد، وی مکلف است که تا زمانی که وضع حمل می‌نماید، عده نگاه دارد.
مطلب مرتبط: عده طلاق چیست و شامل کدام قوانین و مقررات می‌باشد؟
عده وفات چه در دائم و چه در منقطع در هر حال چهار ماه و ده روز است، مگر اینکه زن حامل باشد که در این‌صورت عده وفات تا موقع وضع حمل است، مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر و وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و الاّ مدت عده همان چهار ماه و ده روز خواهد بود.
تفسیر ماده 1154 قانون مدنی:
1- عده وفات هیچ‌گاه نمی‌تواند از چهار ماه و ده روز کمتر باشد.
2- هرگاه زن باردار باشد و زایمان او در فاصله بیشتر از چهار ماه و ده روز صورت گیرد، مدت عده زن تا زمان زایمان خواهد بود.
مطلب مرتبط: بررسی عده زوجه در فسخ نکاح
3- اگر در ایام عده طلاق رجعیه، شوهر فوت کند از آنجایی که زن در حکم زوجه است لذا زن می‌بایست از زمان فوت عده وفات نگهدارد. اما اگر مرد در عده طلاق بائن یا فسخ نکاح فوت کند، تاثیری در وضع زن نخواهد داشت، چراکه رابطه نکاح قبلاً منحل شده و متوفی در زمان فوت بیگانه به شمار می‌آید.
زنی که بین او و شوهر خود نزدیکی واقع نشده و همچنین زن یائسه نه عده طلاق دارد و نه عده فسخ نکاح ولی عده وفات در هر دو مورد باید رعایت شود.
تفسیر ماده 1155 قانون مدنی:
علت اصلی و عمده در عده نگاه داشتن زن، جلوگیری از اختلاط نسل و حمایت از جنین است فلذا در فرضی که نزدیکی میان زوجین برقرار نشده باشد و همچنین در صورتی که زوجه، یائسه باشد، به جهت آنکه این نگرانی وجود نداشته و بیم اختلاط نسل، منتفی است، فلذا نیازی به نگاه داشتن عده طلاق و یا عده فسخ نکاح نمی‌باشد.
زنی که شوهر او غایب مفقودالاثر بوده و حاکم او را طلاق داده باشد باید از تاریخ طلاق عده وفات نگاه دارد.
تفسیر ماده 1156 قانون مدنی:
با وجود تصریح قانونگذار به عده وفات، این عده را باید از لحاظ ماهیت "عده طلاق" دانست و زن را مطلقه رجعیه به حساب آورد و به تبع آن برای وی حق دریافت نفقه قائل بود و همچنین احکام ارث میان زن و غایب جاری خواهد شد و چنانچه غایب بازگردد، در زمان عده، حق رجوع هم خواهد داشت.
زنی که به شبهه با کسی نزدیکی کند باید عده طلاق نگاه دارد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران