بررسی عده زوجه در فسخ نکاح
عده زوجه در فسخ نکاح
مفهوم عده زوجه
مستنبط از ماده 1150 قانون مدنی، عده به مدتی گفته می‌شود که تا پیش از اتمام آن مدت، زنی که عقد نکاح او منحل گردیده شده است، نمی‌تواند شوهر دیگری اختیار نماید. عده زوجه اعم از عده طلاق، عده وفات، عده فسخ نکاح، عده نزدیکی به شبهه و عده بذل یا انقضای مدت در عقد ازدواج موقت است. مطابق با شرع مقدس اسلام و همچنین موازین موجود در قانون مدنی، دلیل عده زوجه در فسخ نکاح (در عقد ازدواج اعم از دائم یا موقت در صورت وجود عیوب مندرج قانونی در زوج یا زوجه، برای طرف مقابل امکان فسخ نکاح وجود دارد.)، جلوگیری از اختلاط نسل و بعضاً حمایت از جنین است و از این جهت به عده طلاق، شباهت دارد. مطابق با ماده 1151 قانون مدنی، عده زوجه در فسخ نکاح، سه طُهر (پاکی) است مگر آنکه زن به اقتضای سن خود، عادت ماهانه نبیند که در این‌صورت، عده وی سه ماه خواهد بود. چنانچه زوجه در زمان فسخ نکاح، باردار باشد، عده وی تا زمان وضع حمل او می‌باشد (وفق ماده 1153 قانون مدنی). ذکر این نکته حائز اهمیت است که طلاق، مختص عقد دائم است و در عقد موقت جایگاهی ندارد، اما فسخ نکاح هم در عقد دائم وجود دارد و هم در عقد موقت، فلذا مدت عده زوجه در فسخ نکاح موقت، دو طُهر می‌باشد مگر آنکه زن به اقتضای سن خود، عادت ماهانگی نبیند که در این‌صورت، عده وی 45 روز خواهد بود (مستنبط از ماده 1152 قانون مدنی). در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص عده زوجه در فسخ نکاح پرداخته شود.
مطلب مرتبط: پرداخت مهریه زوجه در فسخ نکاح چگونه است؟
عده زوجه در فسخ نکاح
در صورتی که در زمان فسخ نکاح، زن، باردار باشد، عده او وفق ماده 1153 قانون مدنی، تا زمان وضع حمل خواهد بود فلذا هر خانم بارداری که به جهت فسخ نکاح، نکاح او (اعم از دائم یا موقت) منحل گردیده باشد، به محض وضع حمل، عده او پایان خواهد یافت. اما در فرضی که زن، باردار نباشد، عده زوجه در فسخ نکاح همانند عده طلاق، سه طهر خواهد بود این امر بدان معنا می‌باشد که زنی که بنا بر یکی از علل مندرج قانونی، نکاح وی فسخ شده است، مکلف است که سه طهر عده نگه دارد (منظور از سه طهر، سه مرتبه پاک شدن از حیض است). ناگفته نماند که چنانچه زن به اقتضای سن خود، دچار عادت ماهیانه نشود، عده وی دیگر سه طهر نخواهد بود بلکه عده وی سه ماه می‌باشد. نکته مهم و قابل توجه آن است که در فرضی که میان زوج و زوجه، نزدیکی برقرار نشده باشد و همچنین در خصوص زن یائسه، نه عده طلاق وجود دارد و نه عده فسخ نکاح و در این دو حالت زن فقط مکلف است که عده وفات را نگه دارد. (مطابق با ماده 1155 قانون مدنی)
مطلب مرتبط: فسخ نکاح به چه معنا می‌باشد؟
بررسی امکان یا عدم امکان فسخ نکاح در طلاق رجعی
طلاق رجعی به طلاقی گفته می‌شود که در مدت عده برای مرد امکان رجوع به زن وجود دارد فلذا مرد می‌تواند در زمان عده به زن رجوع نموده و زندگی زناشویی را ادامه دهد بدون آنکه نیازی به انجام نکاح جدیدی باشد (مستنبط از ماده 1148 قانون مدنی). حال ممکن است این سوال مطرح گردد که آیا در زمان عده رجعی، زن یا شوهر می‌تواند نکاح را بنا بر یکی از علل مندرج قانونی فسخ نماید؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان اینگونه بیان نمود که میان علمای حقوق در خصوص این موضوع اتفاق‌نظر وجود ندارد برخی از علمای علم حقوق من‌جمله آقای دکتر کاتوزیان بر این امر باور داشته‌اند که با تحقق طلاق رجعی، رابطه زوجیت از بین می‌رود فلذا امکان فسخ نکاح در زمان عده رجعی وجود ندارد اما در مقابل عده‌ای دیگر از حقوقدانان من‌جمله آقای دکتر صفایی و آقای دکتر امامی بیان داشته‌اند که امکان فسخ نکاح در زمان عده رجعی وجود دارد چراکه زوجه مطلقه رجعیه، زوجه یا در حکم زوجه است و بدین جهت مرد می‌تواند در زمان عده رجوع کند و پرداخت نفقه زوجه هم در مدت عده بر عهده وی است، فلذا هر یک از زوج یا زوجه می‌توانند در مدت عده از حق خیار فسخ خود استفاده نموده و ازدواج را فسخ نمایند که این اقدام دارای فوایدی اعم از عدم پرداخت نفقه (در صورتی که شوهر از حق فسخ استفاده کند)، عدم امکان رجوع (در صورتی که زن از حق فسخ استفاده کند) و ... می‌باشد.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران