هرگاه دادگاه تجدیدنظر، دادگاه بدوی را فاقد صلاحیت محلی یا ذاتی تشخیص دهد رای را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌دارد.
تفسیر ماده 352 قانون آیین دادرسی مدنی:
1- در صورتی که خواهان دعوایی را در دادگاهی که فاقد صلاحیت محلی است طرح نماید و خوانده نیز در جلسه اول رسیدگی به صلاحیت محلی دادگاه ایراد بگیرد، دادگاه می‌بایست ضمن صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به دادگاه صالح ارسال نماید. حال اگر خوانده ایراد خود را تا اولین جلسه رسیدگی گرفت اما دادگاه نخستین علی‌رغم ایراد خوانده به صلاحیت محلی دادگاه، اقدام به ادامه رسیدگی و انشای رای نمود، در صورت تجدیدنظر خواهی محکوم‌علیه، دادگاه تجدیدنظر مستند به ماده 352 قانون آیین دادرسی مدنی، باید رای صادره را نقض و پرونده را به دادگاه صالح بفرستد.
مطلب مرتبط: ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه رسیدگی‌کننده به دعوا
2- حال اگر دعوایی از سوی خواهان در دادگاه نخستینی که صلاحیت محلی در رسیدگی به دعوا را ندارد، مطرح گردد و خوانده نسبت به آن ایرادی نگیرد و دادگاه اقدام به صدور رای نماید، در صورت تجدیدنظر خواهی محکوم‌علیه میان حقوقدانان در امکان فسخ رای در دادگاه تجدیدنظر به جهت عدم صلاحیت محلی و یا ادامه رسیدگی اختلاف‌نظر وجود دارد. اما رویه قضایی این است که دادگاه‌های تجدیدنظر رای صادره از محاکم نخستینی که صلاحیت محلی در رسیدگی به دعوا را ندارند را حتی با عدم ایراد خوانده به صلاحیت فسخ می‌نمایند و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌نماید.
اگر مرجع صالح در همان استان باشد، آن دادگاه ملزم به تبعیت از تصمیم دادگاه تجدیدنظر استان است. (تصمیم دادگاه تجدیدنظر برای استان برای دادگاه‌های استان‌های دیگر لازم‌الاتباع نیست.)
3- عدم صلاحیت ذاتی دادگاه صادرکننده رای موجب نقض رای در مرحله تجدیدنظر و فرجام است، چه نسبت به آن ایراد شده باشد چه نشده باشد زیرا قواعد صلاحیت ذاتی امری است و دادگاه نباید منتظر ایراد خوانده باشد.
4- در خصوص فقدان صلاحیت محلی دادگاه صادرکننده رای در مرحله فرجام، مستند به بند 1 ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورت ایراد خوانده تا پایان جلسه اول رسیدگی، دیوان عالی کشور رای را نقض و پرونده را به مرجع صالح ارسال می‌نماید. (حتماً باید نسبت به صلاحیت محلی دادگاه صادرکننده رای ایراد شده باشد تا رای در مرحله فرجام نقض گردد.)
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران