فصل سوم - ازدواج

ثبت نکاح دائم، فسخ و انفساخ آن، طلاق، رجوع و اعلام بطلان نکاح یا طلاق الزامی است.

نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران در جهت محوریت و استواری روابط خانوادگی، نکاح دائم را که مبنای تشکیل خانواده است مورد حمایت قرار می‌دهد. نکاح موقت نیز تابع موازین شرعی و مقررات قانون مدنی است و ثبت آن در موارد زیر الزامی است:

۱- باردارشدن زوجه

۲- توافق طرفین

۳- شرط ضمن عقد

تبصره- ثبت وقایع موضوع این ماده و ماده (۲۰) این قانون در دفاتر اسناد رسمی ازدواج یا ازدواج و طلاق مطابق آیین نامه ای است که ظرف یک سال با پیشنهاد وزیر دادگستری به تصویب رئیس قوه قضائیه می‌رسد و تا تصویب آیین نامه مذکور، نظام نامه‌های موضوع ماده (۱) اصلاحی قانون راجع به ازدواج مصوب ۲۹/۲/۱۳۱۶ کماکان به قوت خود باقی است.

هرگاه مَهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیت‌های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.

تفسیر ماده 22 قانون حمایت خانواده:

1- چنانچه خصوصیات سکه از سوی دادگاه مشخص نگردد، انتخاب نوع آن به عهده زوج (محکوم علیه) می باشد.

2- در صورتی که زوج نسبت به پرداخت اقساط مهریه اقدام ننماید، با رعایت ماده 22 قانون حمایت خانواده 1391، تا احراز عدم استطاعت وی بر پرداخت اقساط، حبس می گردد.

3- چنانچه حکم به پرداخت مهریه از سوی دادگاه صادر شده باشد، ذکر عندالاستطاعه بودن مهریه در عقدنامه در چنین حالتی، در اجرای حکم قطعی دادگاه و ضمانت اجرای مربوط به اجرای آن از جمله حبس محکوم علیه (اعمال مفاد ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی 1394) تاثیری ندارد، ناگفته نماند در صورت طرح دعوای اعسار مفاد ماده 7 قانون مذکور می بایست لحاظ گردد.

وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ لازم الاجراءشدن این قانون بیماری‌هایی را که باید طرفین پیش از ازدواج علیه آنها واکسینه شوند و نیز بیماری‌های واگیردار و خطرناک برای زوجین و فرزندان ناشی از ازدواج را معین و اعلام کند. دفاتر رسمی ازدواج باید پیش از ثبت نکاح گواهی صادر شده از سوی پزشکان و مراکز مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دال بر عدم اعتیاد به مواد مخدر و عدم ابتلاء به بیماری‌های موضوع این ماده و یا واکسینه شدن طرفین نسبت به بیماری‌های مذکور را از آنان مطالبه و بایگانی کنند.

تبصره- چنانچه گواهی صادر شده بر وجود اعتیاد و یا بیماری دلالت کند، ثبت نکاح در صورت اطلاع طرفین بلامانع است. در مورد بیماری‌های مسری و خطرناک که نام آنها به وسیله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین و اعلام می‌شود، طرفین جهت مراقبت و نظارت به مراکز تعیین شده معرفی می‌شوند. در مواردی که بیماری خطرناک زوجین به تشخیص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منجر به خسارت به جنین باشد، مراقبت و نظارت باید شامل منع تولید نسل نیز باشد.

تفسیر ماده 23 قانون حمایت خانواده:

1- این ماده با ماده 1040 قانون مدنی مرتبط است.

2- چنانچه گواهی صادر شده بر وجود اعتیاد و یا بیماری دلالت کند، ثبت نکاح در صورت اطلاع طرفین به مفاد گواهی، بدون مانع است.

3- در ارتباط با بیماری خطرناکی که منجر به خسارت به جنین می گردد، لازم است که زوجین علاوه بر نظارت و مراقبت، نسبت به جلوگیری از بچه دار شدن، پیشگیری موثری را تحت نظارت مراکز مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و پزشک متخصص انجام دهند.