نمونه رای دادگاه صالح در دعاوی علیه خواندگان متعدد

بازدید کننده بزرگوار، در این مقاله یک نمونه رای دادگاه صالح در دعاوی علیه خواندگان متعدد برایتان قرار داده ایم تا با نحوه صدور رای در این زمینه آشنا شوید.

این نمونه رای که از شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور صادر شده است درباره این موضوعات می باشد: دادگاه صالح در دعاوی علیه بیت المال، ماده 26 قانون آیین دادرسی مدنی، رای دادگاه صالح در دعاوی علیه خواندگان متعدد

مطلب مرتبط: ایراد عدم صلاحیت محلی دادگاه رسیدگی کننده به دعوا

چکیده رای دادگاه صالح در دعاوی علیه خواندگان متعدد

1) در جایی که خواندگان دو نفر هستند خواهان می تواند در اقامتگاه هر کدام از آنان طرح دعوا کند اما این اختیار قانونی در جایی است که دعوا متوجه هر دو خوانده باشد. بنابراین، خواهان نمی تواند شخصی که دعوا متوجه وی نیست را صرفا بخاطر اقامتگاه وی طرف دعوا قرار دهد. 2) صلاحیت محلی دادگاهها از قواعد مربوط به نظم عمومی نیست و فلسفه اصل صلاحیت محل اقامتگاه خوانده، عدم تحمیل بار اضافه به نامبرده قبل از اثبات ادعای خواهان است که این مبنا در مورد دعوای علیه بیت المال وجود ندارد. بنابراین در دعاوی علیه بیت المال، دادگاه محل اقامتگاه خواهان، صلاحیت و شایستگی رسیدگی را دارد.

مطلب مرتبط: نمونه رای صلاحیت دادگاه متاثر از اقامتگاه مندرج در سامانه ثنا

رای دیوان

شماره دادنامه قطعی: 140035920002844776 تاریخ دادنامه قطعی: 25-03-1401

خلاصه جریان پرونده

شعبه 6 دادگاه عمومی حقوقی شهرستان بوکان استان آذربایجان غربی به موجب دادنامه شماره 5463-07-10-1400 چنین اظهارنظر نموده است:

"در خصوص دادخواست آقای ی. ر. فرزند ا. به طرفیت 1. صندوق تامین خسارت های بدنی 2. سازمان ... به خواسته مطالبه مبلغ صد و هفتاد و نه میلیون و دویست هزار تومان بابت دیه موضوع پرونده کلاسه ۹۳۱۰۳۷ شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری دو شهرستان بوکان و بدواً اعسار از پرداخت هزینه دادرسی بانضمام خسارت دادرسی، دادگاه با بررسی اوراق و محتویات پرونده با توجه به اینکه محل اقامتگاه خواندگان دعوا در تهران می باشد که خود دارای دادگستری مستقل می باشد و حسب ماده ۱۱ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی اصل کلی در صلاحیت رسیدگی به دعاوی در دادگاهی اقامه شود که خوانده، در حوزه قضایی آن اقامتگاه دارد و دلیلی بر وقوع عقد و یا انجام تعهد در ... موجود نمی باشد. لذا بر اساس استدلال مرقوم مستنداً به ماده 11، 26 و 27 و بند ۱ ماده ۸۴ و ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی با نفی صلاحیت خویش قرار عدم صلاحیت به اعتبار و شایستگی دادگاه عمومی شهرستان تهران صادر می گردد. رای دادگاه قطعی می باشد."

متعاقباً شعبه 9 دادگاه عمومی حقوقی تهران به موجب دادنامه شماره 1730- 18-12-1400 چنین اظهار نظر نموده است:

"در خصوص دادخواست آقای ی. ر. به طرفیت 1. صندوق تامین خسارت های بدنی 2. سازمان ... به خواسته مطالبه 1. اعسار از پرداخت هزینه دادرسی 2. مطالبه دیه 3. مطالبه خسارت دادرسی بدین توضیح که خواهان اظهار می کند: "اینجانب بدلیل ضرب و جرح عمدی از سوی و. ف. موضوع پرونده ۹۳۱۰۳۷ شعبه ۱۰۲ دادگاه کیفری شهرستان بوکان مورخ 31-02-1393 مصدوم گردیده به رغم محکومیت ضارب نامبرده متواری و هیچ گونه مال و اموالی از وی بدست نیامده است و تلاش برای دستیابی به وی یا بستگان نسبی به نتیجه نرسیده و منتهی به شناسایی مکان متهم نشده است. "دعوا ابتدا به شعبه ۶ دادگاه حقوقی شهرستان بوکان ارجاع می شود. و شعبه فوق با این استدلال که اقامتگاه خواندگان در تهران است قرار عدم صلاحیت صادر می کند و متعاقباً پرونده به شعبه نهم دادگاه حقوقی تهران ارسال می شود. دادگاه با توجه به جمیع اوراق و محتویات پرونده اگرچه در جایی که خواندگان دو نفر هستند خواهان می تواند در اقامتگاه هر کدام از آنان طرح دعوا کند اما این اختیار قانونی در جایی است که دعوا متوجه هر دو خوانده باشد. که این امر از عبارت ابتدای ماده 16 قانون آیین دادرسی مدنی روشن است که اعلام می کند هرگاه یک ادعا راجع به خواندگان متعدد باشد … و الا خواهان نمی تواند شخصی که دعوا متوجه وی نیست را صرفا بخاطر اقامتگاه وی طرف دعوا قرار دهد تا بتواند دعوا را در دادگاه محل اقامتگاه این خوانده مطرح کند. در پرونده حاضر دعوا اصولا متوجه صندوق تامین خسارت های بدنی نیست و شایسته بود دادگاه شهرستان بوکان نسبت به وی قرار رد دعوا صادر کرده و در مورد سازمان ... قرار عدم صلاحیت صادر می کرد. به این ترتیب در پرونده حاضر اقامتگاه صندوق فوق مبنای تعیین صلاحیت قرار نمی گیرد و دادگاه بدون توجه به اقامتگاه وی و نظر به اینکه دعوا متوجه صندوق بیت المال است. با ذکر مقدمات ذیل در مورد دعوای مطروحه اتخاذ تصمیم می کند. بدیهی است. پس از تعیین دادگاه صالح، در مورد صندوق تامین خسارت های بدنی قرار رد دعوا صادر می شود.

1. نظر به اینکه مطابق خواسته خواهان در ستون تعیین خواسته و شرح دادخواست، خوانده اصلی دعوا بیت المال است. و سازمان ... حسب رویه موجود و بخشنامه شماره 100/59146/9000 رئیس قوه قضاییه، وزارت دادگستری به عنوان نماینده بیت المال در دادگاه حضور پیدا می کند و نظر به اینکه بیت المال اقامتگاه معینی ندارد. بنابراین مطابق قسمت پایانی ماده 11 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه صالح، دادگاه محل اقامت خواهان است. و نظر به اینکه سازمان ... از طریق بخش های وابسته به خود در استان ها و شهرستان ها امکان حضور و دفاع در دادگاه را دارد. مستفاد از ماده 23 قانون آیین دادرسی مدنی می توان حضور بخش های وابسته به سازمان ... در استان ها و شهرستان ها را مبنایی برای صلاحیت دادگاه های آن حوزه های قضایی قرار داد. این قیاس با ملاحظات اجتماعی نیز همخوانی دارد و مانع تمرکز دعاوی در تهران می شود و مراجعه زیان دیدگان به دادگاه را تسهیل و هزینه آنان برای طرح دعوا را کاهش می دهد. همچنین تسهیل در انجام تحقیقات محلی و استماع اظهارات گواهان و اخذ نظریات کارشناسی و اشراف دادگاه های محل به ابعاد موضوعی حوادث، موجبات رسیدگی سریع تر و بهتر را فراهم می کند. 2. صلاحیت محلی دادگاهها از قواعد مربوط به نظم عمومی نیست و فلسفه اصل صلاحیت محل اقامتگاه خوانده، اصل برائت خوانده و عدم تحمیل بار اضافه به نامبرده قبل از اثبات ادعای خواهان است که به موجب این اصل، در ابتدای طرح دعوا، خواهان دعوا اولی تر از خوانده برای تحمل این هزینه است. ولی این مبنا در مورد دعوای علیه بیت المال وجود ندارد. و امکان دفاع برای بیت المال در سراسر کشور و مراعات حال زیان دیدگان در عدم تحمل هزینه های اضافی برای طرح دعوا و رعایت ملاحظات اجتماعی که به برخی از آنها اشاره شد و در مجموع به نفع بیت المال است، این نظر را تقویت می کند که دادگاه محل اقامتگاه خواهان، صلاحیت و شایستگی رسیدگی به دعاوی علیه بیت المال را دارد. بنا به مراتب فوق دادگاه به استناد مواد 26 و 27 قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم صلاحیت به صلاحیت و شایستگی شعبه 6 دادگاه عمومی حقوقی شهرستان بوکان صادر و اعلام می گردد. دفتر پرونده جهت حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارسال شود."

با وصول پرونده به دیوان عالی کشور و ارجاع به این شعبه ، هیات قضایی شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید. پس از قرائت گزارش آقای ح. ح. عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده، مشاوره نموده و چنین رای صادر می نماید:

رای شعبه دیوان عالی کشور

با توجه به مراتب فوق، نظر به محتوای پرونده امر و موضوع خواسته به شرحی که در قرار دادگاه ها انعکاس یافته است. توجهاً به پرونده کیفری استنادی، استدلال شعبه 9 دادگاه عمومی حقوقی تهران صحیح و منطبق با موازین قانونی می باشد. توجها به مواد 26 و 28 و تبصره ذیل ماده 27 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ضمن تایید استدلال مذکور، با اعلام صلاحیت شعبه 6 دادگاه عمومی حقوقی شهرستان بوکان استان آذربایجان غربی حل اختلاف می گردد.

شعبه دوازدهم دیوان عالی کشور

توضیح: نمونه رای های منتشر شده در عدالت سرا اعم از نمونه رای بدوی، نمونه رای تجدیدنظر و نمونه رای دیوان عموما از نمونه رای های منتشر شده از سوی قوه قضائیه و مراکز و پژوهشگاه های وابسته به قوه قضائیه برگرفته شده است.