تعهد غیرمالی به چه تعهدی گفته می شود؟

تعهد غیرمالی به چه تعهدی گفته می شود؟ 

تعهد به رابطه حقوقی میان دو طرف قرارداد گفته می شود که مطابق با آن، یکی از طرفین می تواند الزام طرف مقابل را به انجام یا عدم انجام موضوع تعهد تقاضا نماید. به فردی که مکلف به انجام یا عدم انجام موضوع تعهد است، متعهد یا مدیون گفته می شود و به فردی که اجرا یا عدم اجرای موضوع تعهد را مطالبه می نماید، متعهدله یا دائن گفته می شود. به این رابطه حقوقی از منظر متعهد که مکلف به انجام یا عدم انجام کاری است، دین و از منظر متعهدله که الزام متعهد به انجام یا عدم انجام موضوع تعهد را مطالبه می نماید، طلب گفته می شود. همچنین موضوع تعهد می تواند مالی یا غیرمالی باشد. 

اسباب ایجاد تعهد به دو دسته قراردادی و غیر قراردادی تقسیم می گردند. تعهدات قراردادی در نتیجه انعقاد قرارداد و با قصد و اراده بوجود می آیند مانند فردی که در نتیجه انعقاد قرارداد و با اراده خویش، مکلف به انجام نقاشی یک ساختمان می شود. در صورتی که این تعهد را انجام ندهد، طرف مقابل می تواند وی را ملزم به انجام تعهد نماید. تعهدات غیر قراردادی در نتیجه اعمال مسئولیت آوری ایجاد می شوند که فردی تعمداً، سهواً یا در نتیجه بی احتیاطی انجام می دهد. در مقاله حاضر در ارتباط با یکی از اقسام تعهد بعنوان تعهد غیرمالی پرداخته خواهد شد. 

مطلب مرتبط: الزام به انجام تعهد به چه معناست؟

تعهد غیرمالی چیست؟

تعهد غیرمالی به تعهدی گفته می شود که برخلاف تعهد مالی، موضوع آن، مربوط به اموال و نقل و انتقال مالکیت مالی نیست بلکه موضوع آن مربوط به اموال نبوده و مرتبط با انجام یا عدم انجام یک عمل می باشد. مانند حضانت فرزند مشترک. 

در زمان ایجاد تعهد غیرمالی، لازم و ضروری است که فرد مشخصی برای انجام یا عدم انجام موضوع تعهد، وجود داشته باشد این فرد می تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد. اگر در زمان ایجاد تعهد غیرمالی، شخص متعهد وجود نداشته باشد، انجام تعهد متصور نخواهد بود. نکته حائز اهمیت آن است که ضرورتی ندارد که شخص ذینفع (متعهدله) نیز در زمان ایجاد تعهد حاضر باشد. فی الواقع میتوان اینگونه بیان نمود که متعهدله می تواند یک عنوان کلی باشد که شامل افراد متعددی باشد بطور مثال فردی که طلای خود را گم نموده است می تواند تعهد دهد که هر کسی که طلای او را پیدا نماید به او مژدگانی دهد. در این مثال متعهد یک فرد مشخص است اما متعهدله یک عنوان کلی است که شامل افراد متعددی می شود. مانند جعاله که ممکن است در آن، طرف جعاله شخص معین یا غیرمعین باشد. آن چنان که مقنن در ماده ۵۶۱ قانون مدنی بیان نموده است:

«جعاله عبارت است از التزام شخصی به ادای اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از اینکه طرف معین باشد یا غیر معین.»

تعهد غیرمالی مبتنی بر تعهد به انجام کار یا تعهد به عدم انجام کاری است. در تعهد به انجام کار، فرد متعهد می شود مطابق با قرارداد فیمابین، یک کار مشخصی را در زمان مورد توافق، برای طرف دیگر انجام دهد مانند قرارداد نقاشی یک ساختمان. اگر متعهد در زمان مشخص ایفای تعهدات قراردادی ننماید، متعهدله می تواند با طرح دعوا، الزام وی به ایفای تعهدات قراردادی را خواستار شود. در تعهد به عدم انجام کار بعنوان یک تعهد غیرمالی، طرفین در قرارداد توافق می نمایند که متعهد کار مشخصی را در طول مدت قرارداد انجام ندهد. بطور مثال در قرارداد اجاره یک منزل ویلایی، موجر از مستاجر تعهد می گیرد که در طول مدت اجاره، میوه های درختان حیاط را نچیند. در این مثال مستاجر متعهد به عدم انجام کاری شده است.