مهلت پرداخت دیه در انواع جنایت به چه صورت است؟
مهلت پرداخت دیه در انواع جنایت


مهلت پرداخت دیه چقدر است؟
دیه در لغت بمعنای رد کردن بوده و در اصطلاح حقوقی، به مالی گفته میشود که در مقابل جنایات وارده اعم از عمدی (در مواردی که قصاص منتفی است) یا غیرعمدی به بزهدیده یا اولیای دم او پرداخت میشود (مستنبط از ماده 448 قانون مجازات اسلامی). زمانی که فرد در مقام مرتکب جرم، محکوم به پرداخت دیه میشود، بر حسب نوع جنایات وارده، طی یک بازه زمانی مشخص، موظف به پرداخت دیه خواهد بود. این مهلت توسط قانونگذار در ماده 488 قانون مجازات اسلامی، تعیین گردیده است. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی میگردد به تفصیل در خصوص مهلت پرداخت دیه در انواع جنایت پرداخته شود.
مهلت پرداخت دیه در انواع جنایات
مستنبط از ماده 488 قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه در جنایات عمدی، ظرف یک سال قمری، مهلت پرداخت دیه در جنایات شبه عمدی، ظرف دو سال تمام قمری و همچنین مهلت پرداخت دیه در جنایات خطای محض، ظرف سه سال تمام قمری از زمان وقوع جنایت میباشد. نکته مهم و قابل توجه آن است که ملاک تعیین قیمت دیه، قیمت زمان پرداخت آن خواهد بود بدون آنکه به زمان ارتکاب جرم توجهی شود. در شرایطی که مرتکب جرم، خواستار این باشد که مبلغ دیه را یکباره یا پیش از اتمام مهلتهای مندرج در ماده 488 قانون مجازات اسلامی بپردازد، شاکی موظف به قبول آن خواهد بود. مساله مهم دیگری که در خصوص مهلت پرداخت دیه میبایست بدان اشاره شود آن است که مهلتهای تعیین شده در ماده فوقالاشاره، در خصوص ورود جنایت بر انسان یا جنین است؛ فلذا اگر فردی جنایتی را بر یک میت وارد نماید، مستنبط از ماده 725 قانون مجازات اسلامی، دیه ورود جنایت بر میت، حال بوده و مرتکب باید فوراً آن را پرداخت کند اما اگر توانایی پرداخت بصورت فوری را نداشته باشد، مهلت مناسبی جهت پرداخت به وی اعطا خواهد شد.
بیشتر بخوانید: نحوه محاسبه دیه
نکات مهم در خصوص مهلت پرداخت دیه در انواع جنایات
1- هر چند که مقنن جهت پرداخت دیه مهلتهای مشخصی را برای مرتکب جرم در نظر گرفته است اما وی جهت پرداخت دیه در جرائم شبه عمد و خطای محض، میتواند در صورتی که توانایی پرداخت مبلغ دیه را به یکباره نداشته باشد، درخواست اعسار و تقسیط در پرداخت را مطرح نماید. (مستنبط از تبصره ماده 534 قانون آیین دادرسی کیفری)
2- میتوان دیه تعیین شده را از محل تامین کیفری (اعم از وجهالکفاله، وثیقه و ...) که مرتکب سپرده است برداشت نمود به شرط آنکه مهلتهای مندرج در ماده 488 قانون مجازات اسلامی جهت پرداخت دیه منقضی گشته باشد فلذا تا زمانی که این مهلتها به اتمام نرسیده باشد، امکان برداشت مبلغ دیه از محل تامین ممکن نمیباشد. مضاف بر آنکه در صورتی بعد از اتمام مهلتهای مقرر قانونی جهت پرداخت دیه، میتوان مبلغ دیه را از محل تامین برداشت نمود که فردی که تامین را تودیع نموده است، خود شخص متهم باشد نه فرد دیگر.
3- در فرضی که میان اصحاب دعوا، در خصوص مبلغ مشخصی بعنوان دیه توافق شود و در دادنامه هم قید گردد، ملاک همان قیمت تعیین شده خواهد بود و تورم هیچ تاثیری در مبلغ تعیین شده نخواهد داشت. بنابراین اگر حکم به پرداخت دیه بصورت اقساط صادر شده باشد و دادگاه مبلغ معینی را بر طبق توافق طرفین بعنوان دیه در حکم تعیین نموده باشد و یا آنکه کل دیه به مبلغ معینی تقسیط شده باشد، معیار محاسبه اقساط، همان مبلغی است که تعیین گردیده شده است و نوسانات بعدی در آن تاثیرگذار نخواهد بود، اما اگر دادگاه متهم را به پرداخت عین معین محکوم نموده باشد و در هنگام صدور دادنامه تقسیط، پرداخت اقساط به مبلغ مشخصی، محاسبه و تعیین نشده باشد و دادگاه به تقسیط دیه حکم صادر نماید، از آنجایی که محکومعلیه، میبایست عین محکومبه را بصورت قسطی به محکومله پرداخت کند، در صورت عدم توانایی در پرداخت عین، میبایست وفق ماده 490 قانون مجازات اسلامی، قیمت زمان پرداخت، ملاک محاسبه قرار گیرد مگر آنکه طرفین در خصوص مبلغی با یکدیگر توافق نمایند.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران