تفاوت میان ختم دادرسی و ختم مذاکرات مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی

25 فروردین 1402 0 1638
تفاوت میان ختم دادرسی و ختم مذاکرات مطابق با قانون آیین دادرسی مدنی

تفاوت میان ختم دادرسی و ختم مذاکرات

ختم دادرسی از اصطلاحاتی است که در بعضی از مواد قانون جدید آیین دادرسی مدنی و هم چنین در عرف قضایی بکار می رود. بموجب ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی ختم دادرسی در صورتی محقق می شود که دادگاه بتواند اقدام به صدور رای قاطع نماید. فی الواقع ختم دادرسی مقطعی است که هیچ اقدام قضایی دیگری نیاز نیست و پرونده مُعَدِ صدور رای می باشد. مطابق با ماده ۲۹۵ قانون آیین دادرسی مدنی: «پس از اعلام ختم دادرسی در صورت امکان دادگاه در همان جلسه انشای رای نموده و به اصحاب دعوا اعلام می نماید در غیر این صورت حداکثر ظرف یک هفته انشاء و اعلام رای می‌کند.» مقنن در بند ب ماده ۱۰۷ قانون فوق الذکر، اصطلاح تمام شدن دادرسی در همین مفهوم را بکار برده است.

به بیانی دیگر ختم دادرسی در صورتی محقق می شود که صدور رای قاطع نه تنها مستلزم هیچگونه رسیدگی و یا اقدام دیگری نباشد بلکه نتایج اقدامات و رسیدگی های پیشین دادگاه نیز مشخص شده و در پرونده موجود باشد (مانند آنکه کارشناس نظر خود را اعلام نموده باشد و اعتراضی از سوی طرفین دعوا واصل نشده باشد). فی الواقع دادگاه بعد از اقامه دعوا برای صدور رای قاطع تا آنجایی که لازم بداند مذاکرات طرفین را ادامه میدهد و در این راستا جلسه دادرسی را هر چند بار که لازم بداند با تصریح علت، تجدید می نماید تا به تمامی ادله و ادعاهای طرفین، جهت کشف واقعیت و فصل خصومت توجه و رسیدگی شود. دادگاه در این راستا اگر لازم بداند قرارهایی اعم از کارشناسی، معاینه محل و … صادر می نماید. هم چنین اقداماتی از قبیل استماع شهادت شهود، مطالبه پرونده استنادی و هرگونه تحقیق دیگری را جهت کشف واقع انجام می دهد. نتایج تحقیقات مزبور زمانی که به اطلاع دادگاه برسد، اگر تشکیل جلسه دیگری ضروری باشد، با تصریح علت جلسه تشکیل می شود و بالاخره دادگاه پرونده را در وضعیتی می بیند که تمامی رسیدگی ها انجام شده و آماده صدور رای قاطع است در اینصورت دادگاه ختم دادرسی را اعلام و حداکثر ظرف یک هفته انشاء رای می نماید. تجدید جلسه و انجام هر یک از اقدامات مزبور در صورتی است که پرونده اقتضا داشته باشد بنابراین ختم دادرسی ممکن است در پایان اولین و تنها جلسه دادرسی اعلام شود.

بیشتر بخوانید: مبانی و قواعد رسیدگی به ماهیت دعوا

ختم مذاکرات طرفین

ختم مذاکرات طرفین مقطعی از دادرسی است که تشکیل جلسه دادرسی دیگری لازم نباشد، اگرچه ممکن است که دادگاه آماده نمودن پرونده برای صدور رای قاطع را مستلزم اقداماتی از قبیل صدور قرار کارشناسی بداند. بنابراین ختم مذاکرات طرفین میتواند با مقطع ختم دادرسی منطبق نباشد. در حقیقت پس از ختم مذاکرات طرفین، چنانچه هیچگونه تحقیق و اقدام دیگری از قبیل صدور قرار کارشناسی و … لازم نباشد و بنابراین پرونده آماده صدور رای قاطع باشد مقطع ختم مذاکرات با مقطع ختم دادرسی منطبق می شود اما اگر بعد از ختم مذاکرات طرفین هر یک از اقدامات مزبور لازم باشد که مستلزم تشکیل جلسه نباشد، مقطع ختم مذاکرات محقق اما دادرسی خاتمه یافته شده قلمداد نمی گردد. قانونگذار در بند ج ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی اصطلاح ختم مذاکرات اصحاب دعوا را به کار برده اند. براساس ماده مذکور: «استرداد دعوا و دادخواست به ترتیب زیر صورت می گیرد:

الف - ...

ب- ...

ج - استرداد دعوا پس از ختم مذاکرات اصحاب دعوا در موردی ممکن است که یا خوانده راضی باشد و یا خواهان از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. در این صورت دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد.»

بیشتر بخوانید: طرح ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا از سوی خوانده

ختم رسیدگی

اصطلاح ختم رسیدگی در مواردی بکار برده شده است که دادرسی به مفهوم دقیق واژه منتفی است. بطور مثال بموجب ماده ۱۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه بعد از ایجاد سازش بین طرفین ختم رسیدگی را اعلام نموده و گزارش اصلاحی صادر می نماید، در حقیقیت اگر سازش در دادگاه واقع شود و یا طرفین نسبت به سازش واقع شده در خارج از دادگاه اقرار نمایند، دادگاه تنها براساس ماده ۱۸۴ قانون مزبور، با احراز سازش رسیدگی را ختم و گزارش اصلاحی صادر می نماید، بنابراین در این شرایط دادرسی به مفهوم دقیق واژه انجام نمی شود. البته در عرف قضایی اصطلاح ختم رسیدگی در مفهوم ختم دادرسی نیز بکار می رود. در امور حسبی بدلیل آنکه علی القاعده دادرسی به مفهوم دقیق واژه انجام نمی شود، دادگاه به هرگونه بازجویی و اقدامی که جهت کشف حقیقت لازم است، مبادرت و سپس در طرف دو روز تصمیم خود را اعلام می نماید. در این ارتباط ماده ۲۲ قانون امور حسبی مقرر داشته است: «دادرس پس از تمام شدن بازجویی و رسیدگی، منتهی در ظرف دو روز تصمیم خود را اعلام می نماید.»


امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.

جهت اخذ مشاوره، می توانید به بخش مشاوره حقوقی مراجعه نمایید.

درخواست مشاوره

افزودن دیدگاه

امتیاز شما :

دیدگاه کاربران

دیدگاهی ثبت نشده است.
تماس با وکیل