نحوه اخذ اجازه خروج از کشور

اجازه خروج از کشور 

مطابق با قوانین و مقررات موجود، بعضی از افراد جامعه جهت خروج از کشور، می بایست دارای مجوز یا اجازه از دیگران باشند. قانونگذار مقرر نموده است که بطور مثال خانم های متأهل جهت خروج از کشور می بایست اجازه همسر خود را اخذ نموده باشند و یا کلیه اشخاص زیر ۱۸ سال جهت خروج از کشور نیازمند اخذ اجازه ولی یا قیم قانونی خود هستند. این امر بدین معناست که مقنن اجازه خروج از کشور افراد فوق الذکر را منوط به اجازه افراد نامبرده دانسته است. ناگفته نماند که این اختیار به اشخاص فوق الذکر، بصورت مطلق نمی باشد تا زمینه سوء استفاده این افراد از حق خویش، فراهم نگردد. در مقاله حاضر سعی می گردد به تفصیل در خصوص اجازه خروج از کشور پرداخته شود.

بیشتر بخوانید: اخذ حق خروج از کشور زوجه از همسر خود بصورت دائمی چگونه ممکن است؟

نکات مهم در خصوص اجازه خروج از کشور

مستنبط از مواد ۱۸ و ۱۹ قانون گذرنامه، افراد ذیل جهت دریافت گذرنامه، نیازمند اخذ اجازه خروج از کشور از افرادی می باشند که مقنن تعیین نموده است. این افراد عبارتند از:

۱) همانگونه که در ابتدای مقاله عرض گردید، خروج خانم های متاهل از کشور، نیازمند اجازه همسرشان می باشد. کلیه زنان شوهردار، حتی کمتر از ۱۸ سال، می بایست جهت دریافت گذرنامه، موافقت کتبی همسر خویش را اخذ نمایند. ناگفته نماند که اگر مردی اجازه اخذ گذرنامه را به همسر خود داده باشد، تا پیش از خروج وی از کشور می تواند از طریق پلیس مهاجرت و گذرنامه، همسر خود را ممنوع الخروج نماید. 

حال اگر مردی بدون داشتن توجیه و دلیل منطقی از خروج همسر خود از کشور ممانعت بعمل آورد، زن می تواند به دادستان مراجعه نموده و تقاضای خروج از کشور را نماید. دادستان می بایست پس از بررسی موضوع و دلایل، ظرف سه روز نسبت به این مورد، اعلام نظر نماید. موارد اضطراری اجازه دادستان اعم از این می باشد که مرد در دسترس نباشد و یا آنکه بدون علت موجه از صدور گذرنامه برای همسرش و هم چنین خروج وی از کشور، ممانعت بعمل آورد. قانوناً دادستان اختیاری جهت اخذ تضمین از زنانی که در این شرایط، مجوز خروج از کشور را دریافت می کنند، ندارد و فقط در مورد مجوز صدور گذرنامه برای این افراد اعلام نظر می نماید.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که با توجه به اطلاق زنان شوهردار در ماده ۱۸ قانون گذرنامه، ضرورت دارد تا زن از شوهر خود اجازه خروج از کشور داشته باشد اما این مقرره زمانی قابلیت اجرا دارد که نام زوج در شناسنامه زوجه ثبت شده باشد پس در عقد موقتی که نام زوج در شناسنامه زوجه ثبت نشده است، پلیس گذرنامه اطلاعی از متاهل بودن فرد نخواهد داشت.

۲) دختر و پسر مجرد زیر ۱۸ سال یا مجنون جهت دریافت گذرنامه نیازمند اخذ اجازه ولی قهری یا قیم خویش می باشند. نکته مهم آنکه پسر و دختر مجرد بالای ۱۸ سال، نیازمند هیچ اجازه ای از ولی قهری خویش نمی باشند. پسر بالای ۱۸ سال جهت خروج از کشور می بایست کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از سربازی داشته باشد.

بیشتر بخوانید: خروج فرزند از کشور توسط مادر بدون اجازه پدر

۳) فرزندان طلاق کمتر از ۱۸ سال یا مجنوی که پدر و مادر او از هم جدا شده اند، نیازمند اجازه ولی قهری، قیم، مادر یا کسی که سرپرستی کودک را بر عهده دارد، جهت خروج از کشور می باشند (مستتبط از ماده ۴۲ قانون حمایت خانواده). اما اگر دادگاه خروج کودک یا مجنون از کشور را به مصلحت آنان بداند، در اینصورت اجازه کسی که حضانت کودک یا مجنون را بر عهده دارد، نیازی نیست اما کسی که می خواهد مجنون یا صغیر را از کشور خارج کند، می بایست جهت تضمین بازگرداندن، تامین مناسبی را نزد دادگاهی که در خصوص حضانت و ملاقات رسیدگی کرده، بسپارد. 

نکته مهم آنکه از آنجایی که طلاق زوجین در سیستم اداره گذرنامه، ثبت نمی شود، مادری که حضانت فرزند خویش را بر عهده دارد می تواند ضمن مراجعه به اداره گذرنامه با ارائه مستندات قانونی (حکم حضانت و وجود رابطه مادر و فرزندی) فرزند خود را ممنوع الخروج کند تا اگر پدر، بخواهد فرزند را از کشور خارج کند، حتما مکلف باشد که اجازه مادر را اخذ نماید.

۴) فرزند خوانده ای که کمتر از ۱۸ سال داشته باشد، برای خروج از کشور، نیازمند اجازه سرپرست خود به همراه موافقت دادستان می باشد. اگر دلیل سفر کودک به خارج از کشور، بیماری وی یا حج تمتع باشد، نیازی به موافقت دادستان یا سرپرست نیست اما موضوع باید به اطلاع دادستان رسانیده شود.(مستنبط از ماده ۲۳ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست یا بدسرپرست)

۵) مشمولین وظیفه عمومی با اجازه کتبی اداره وظیفه عمومی می توانند گذرنامه دریافت نمایند.