اعاده دادرسی طاری چیست؟ نحوه رسیدگی به آن‌ چگونه است؟

مفهوم اعاده دادرسی طاری

اعاده دادرسی به معنای رسیدگی مجدد به حکم صادره و قطعیت‌یافته در یک پرونده به دلیل وجود جهاتی است که رسیدگی مجدد را توجیه کند. اعاده دادرسی یکی از طرق فوق‌العاده شکایت از آرا می‌باشد. در یک تقسیم‌بندی کلی اعتراض به آراء به طرق عادی و طرق فوق‌العاده تفکیک می‌شوند. طرق عادی شکایت از رای به معنی آن است که اعتراض علی‌الاصول محدود به موضوعات و جهات خاصی نیست مانند واخواهی و تجدیدنظر اما طرق فوق‌العاده شکایت از رای، محدود به جهات یا موضوعات خاص است مانند فرجام، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث. در یک تقسیم‌بندی دیگر، شیوه اعتراض به رای به دو شیوه عدولی و شیوه اصلاحی تفکیک می‌شوند. شیوه عدولی به آن طریق شکایت از رای گفته می‌شود که همان دادگاهی که رای را صادر کرده است از رای خود عدول نموده و آن را تغییر می‌دهد که عبارتند از اعاده دادرسی، واخواهی و اعتراض ثالث. همچنین در شیوه اصلاحی، مرجع دیگری غیر از دادگاه صادرکننده رای، رای دادگاه را اصلاح می‌کند (تجدیدنظر).

وفق ماده 432 قانون آیین دادرسی مدنی، اعاده دادرسی به اعاده دادرسی اصلی و اعاده دادرسی طاری تقسیم می‌گردد. اعاده دادرسی اصلی عبارت است از آنکه درخواست اعاده دادرسی توسط متقاضی بصورت مستقل مطرح گردد. اما اعاده دادرسی طاری، به معنای آن می‌باشد که در حین رسیدگی به یک دعوا، حکمی بعنوان دلیل توسط یکی از طرفین دعوا مطرح شده و فردی که حکم علیه او ابراز شده است، نسبت به آن درخواست اعاده دادرسی را مطرح می‌نماید. در مقاله حاضر که توسط گروه وکلای عدالت سرا تحریر یافته است، سعی می‌گردد به تفصیل در خصوص اعاده دادرسی طاری و نحوه رسیدگی به آن‌ پرداخته شود.

بیشتر بخوانید: اعاده دادرسی به جهت حیله و تقلب در تحصیل حکم

نحوه رسیدگی به اعاده دادرسی طاری

واژه طاری از منظر لغوی به معنای ناگهانی، غیر منتظره، تبعی و‌ ... می‌باشد. در اصطلاح علم حقوق، اعاده دادرسی طاری، به مرحله‌ای از دادرسی اطلاق می‌گردد که بموجب آن در حین رسیدگی به یک دعوا، حکمی توسط یکی از اصحاب دعوا بعنوان دلیل مُثبِتِ ادعا، ابراز می‌شود و فردی که آن حکم به ضرر او مورد استناد قرار گرفته، برای بی‌اثر نمودن آن دلیل، اقدام به طرح اعاده دادرسی طاری به منظور بطلان آن دلیل یا انتقال مورد حکم و ... می‌نماید. به طور مثال شخص «الف» دعوایی را مبنی بر اثبات مالکیت خود و الزام به تحویل یک دستگاه آپارتمان به طرفیت شخص «ب» در دادگاه عمومی حقوقی تهران مطرح نموده و موفق به اخذ حکم قطعی به نفع خود می‌شود اما بنا به هر علتی، حکم صادره اجرا نمی‌شود. مدتی بعد شخص «الف» دعوایی را تحت عنوان اجرت‌المثل ایام تصرف به طرفیت شخص «ب» در دادگاه شهرستان قم، مطرح می‌نماید و حکم صادره از دادگاه عمومی حقوقی تهران را بعنوان دلیل مالکیت خود، ارائه می‌دهد. حال شخص «ب» در مقام خوانده در صورتی که بخواهد به حکم صادره از دادگاه عمومی حقوقی تهران تعرضی نماید (حسب مورد بطلان حکم صادره را ثابت نماید و یا ...) می‌بایست در صورتی که شرایط اعاده دادرسی طاری فراهم باشد، نسبت به حکم مورد استناد شخص «الف» (=خواهان دعوای حاضر و محکوم‌له حکم قطعیت‌یافته استنادی)، درخواست اعاده دادرسی طاری را مطرح نماید.

مطلب مرتبط: اعاده دادرسی حقوقی چیست؟ شرایط پذیرش آن کدام است؟

مرجع تقدیم دادخواست اعاده دادرسی طاری

مستنبط از ماده 433 قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست اعاده دادرسی طاری، به دادگاهی تقدیم می‌شود که حکم در آنجا به عنوان دلیل ابراز شده است. مقنن در خصوص مهلت تقدیم درخواست اعاده دادرسی طاری، اعلام‌نظر ننموده است اما با توجه به اطلاق ماده 427 قانون آیین دادرسی مدنی، که برای درخواست اعاده دادرسی، حسب مورد مهلت بیست روزه یا دو‌ ماهه تعیین شده است، می‌توان اینگونه بیان نمود که مقنن، اعاده دادرسی طاری را از محدودیت مهلت معاف ننموده است و فردی که خواهان طرح اعاده دادرسی طاری است، علی‌القاعده می‌بایست درخواست خود را تا پایان اولین جلسه دادرسی دعوای اصلی مطرح نماید.

درخواست اعاده دادرسی طاری حسب مورد به موجب یک لایحه، تقدیم دادگاهی می‌شود که رای در آنجا بعنوان دلیل ابراز شده است و ظرف سه روز می‌بایست دادخواست اعاده دادرسی، تقدیم دادگاه صالح (=دادگاهی که حکم قطعیت‌یافته در آنجا بعنوان دلیل ابراز شده است) شود. (وفق تبصره ماده 433 قانون آیین دادرسی مدنی)

پس از طرح دادخواست اعاده دادرسی طاری در دادگاهی که حکم در آنجا بعنوان دلیل ابراز شده است، آن دادگاه مکلف است که دادخواست را به همان صورتی که تقدیم شده است، به دادگاه صادرکننده حکم مورد درخواست اعاده دادرسی، ارسال نماید. شایان ذکر است در فرضی که دادگاه دلایل دادخواست مطروحه را قوی و محکمه‌پسند تشخیص داده و استنباط نماید که حکمی که در ارتباط با اعاده دادرسی صادر شود، موثر در آن دعوا خواهد بود، تا صدور حکم نسبت به اعاده دادرسی، فعلاً رسیدگی به دعوا را متوقف خواهد نمود در غیر این‌صورت به رسیدگی خود ادامه می‌دهد. (به دلالت ماده 434 قانون آیین دادرسی مدنی). لذا درخواست اعاده دادرسی طاری به دادگاه دوم (دادگاهی که حکم قطعیت‌یافته در آنجا بعنوان دلیل ابراز شده است) تقدیم می‌گردد اما رسیدگی به دادخواست اعاده دادرسی در صلاحیت دادگاه صادرکننده حکم قطعی خواهد بود.

امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.