فسخ نکاح به چه معنا می باشد؟
فسخ نکاح
مهسا باقری | وکیل پایه یک دادگستری
فسخ نکاح چیست؟
قانونگذار در بعضی از موارد، پیش بینی نموده است که اگر یکی از طرفین عقد ازدواج (زن یا مرد) بدلیل وجود عیوبی در طرف مقابل، متحمل زیانی شود، می تواند در موارد مشخص، نکاح را فسخ نماید. در واقع میتوان گفت که فسخ نکاح جهت جلوگیری از ضرر و زیان یکی از طرفین پیش بینی شده است. اعمال حق فسخ در نکاح فوری است که فوریت آن بستگی به تشخیص عرف دارد.
مطلب مرتبط: مجازات عدم ثبت رجوع از طلاق
شرایط فسخ نکاح
در فسخ نکاح رعایت ترتیباتی که برای طلاق مقرر است شرط نیست (ماده ١١٣٢ قانون مدنی). مطابق با ماده فوق مشخص می گردد که برای انجام فسخ ازدواج شروط خاصی وجود ندارد و با اراده صاحب حق انجام می شود و به اطلاع طرف مقابل می رسد. حتی انجام فسخ ازدواج در دوران عادت زنانگی زن نیز ممکن می باشد. صدور رای دادگاه در مورد فسخ نکاح، منوط به وجود مورد فسخ، می باشد و در صورت احراز آن، رای مبتنی بر فسخ نکاح صادر می شود و تشریفاتی مانند ارجاع به داوری و یا مشاوره زوجین، وجود ندارد. فسخ نکاح هم می تواند از جانب زن درخواست شود و هم از جانب مرد و همچنین هم در ازدواج دائم و هم در ازدواج موقت، امکان فسخ وجود دارد اما در فسخ نکاح، حق رجوع وجود ندارد و در صورتی که زن و مرد خواهان بازگشت به زندگی باشند، این امر تنها با ازدواج مجدد امکان پذیر است و هر چند مرتبه، هم که بین زوجین، فسخ اتفاق بیفتد، به یکدیگر حرام نمی شوند. قابل ذکر است که در فسخ پیش از نزدیکی، زوجه حق مهریه ندارد و تنها در صورتی که موجب فسخ، عنن باشد، نصف مهریه به زن تعلق می گیرد. نکته مهم دیگری که در ماده 1126 قانون مدنی آمده است، اگر هر یک از زوجین پیش از عقد به مرض طرف دیگر عالم باشد، بعد از عقد حق فسخی ندارد.
مطلب مرتبط: تقاضای طلاق از سوی زوجه بدلیل ابتلای زوج به بیماری صعب العلاج
موارد فسخ ازدواج از جانب مرد بدلیل وجود عیوب ذیل در زن:
ماده ١١٢٣ قانون مدنی عیوبی را بیان نموده است که اگر آن عیوب در زمان عقد، در زن وجود داشته باشد اما مرد به آن آگاهی نداشته باشد، مرد پس از اطلاع میتواند درخواست فسخ نکاح نماید. آن عیوب عبارتند از:
- قَرَن (استخوانی در فرج که مانع نزدیکی می شود)
- جذام (بیماری خوره)
- بَرَص (از انواع بیماری های پوستی است که عوارض آن ایجاد لکه های بزرگ سیاه یا سفید روی بدن می باشد)
- افضاء (یکی شدن مجرای بول و حیض)
- زمین گیری
- نابینائی از هر دو چشم
شرط ایجاد حق فسخ ناشی از عیوب زن برای مرد، این است که عیب مزبور در حال عقد وجود داشته باشد. چنانچه به جهتی، نظیر درمان و عمل جراحی، عیب زن مرتفع گردد نمی توان به استناد عیب سابق، برای مرد، خیار فسخ قائل شد.
مطلب مرتبط: نحوه رجوع بعد از بخشش مهریه
موارد فسخ نکاح از جانب زن بدلیل وجود عیوب ذیل در مرد:
ماده 1122 قانون مدنی عیوبی را عنوان نموده است که اگر مرد بدلیل وجود آن عیوب، قادر به انجام عمل زناشویی نباشد، و زن در هنگام عقد به آن عیوب مطلع نبوده و بعد مطلع گردد، می تواند نکاح را فسخ نماید. آن عیوب عبارتند از:
- خِصاء (عارضه مربوط به اخته شدن مرد)
- عِنَن به شرط اینکه ولو یکبار عمل زناشویی را انجام نداده باشد. (عنن یک نوع بیماری است که به واسطه آن کمر مرد سست شده و در نتیجه از عمل نزدیکی عاجز می گردد)
- مقطوع بودن آلت تناسلی به اندازه ای که قادر به عمل زناشویی نباشد.
نکته قابل توجه این است که اگر بوسیله عمل جراحی یا وسایل درمانی عیوب از بین برود، حق فسخ نیز از بین خواهد رفت. همچنین در صورتی که زوج قادر به انجام وظیفه زناشویی باشد ولی قادر به حامله نمودن زوجه نباشد، مورد از موارد فسخ نکاح یا تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش نمی باشد. همچنین چنانچه عیب موجد خیار فسخ، پیش از اعمال خیار، مرتفع شود، حق فسخ ساقط می گردد.
مطلب مرتبط: عواقب قانونی ترک منزل توسط همسر
عیب مشترک در فسخ ازدواج برای زوج یا زوجه
ماده ١١٢١ قانون مدنی عنوان نموده است:
"جنون هر یک از زوجین به شرط استقرار اعم از این که مستمر یا ادواری باشد برای طرف مقابل موجب حق فسخ است."
جنون در حین نکاح موجب بطلان آن است و در عقد باطل، حق فسخی متصور نیست؛ بنابراین مجنون بودن یکی از اطراف نکاح حین العقد در صورتی موجد خیار است که جنون ادواری بوده و نکاح در حال افاقه منعقد شده باشد و یا نکاح به نمایندگی از مجنون واقع شده و نماینده، مجنون بودن منوب عنه را افشاء نکرده باشد.
نکته قابل توجه آن است که بر اساس ماده 1125 قانون مدنی، جنون و عنن در مرد هرگاه بعد از عقد هم حادث شود موجب فسخ برای زن خواهد بود. اما در خصوص زن، جنون بعد از عقد، موجب حق فسخ برای مرد نمی گردد.
امیدواریم مطالب برای شما مفید بوده باشد. لطفا مطالب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و با امتیاز دادن به مطالب، ما را در جهت بهبود و تولید هر چه بیشتر مطالب یاری فرمایید. همچنین می توانید نظرات یا سوالات خود را در بخش دیدگاه ها مطرح نمایید در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.
افزودن دیدگاه
دیدگاه کاربران