دفاع خوانده در دعوای مسئولیت مدنی چیست؟

دفاع خوانده در دعوای مسئولیت مدنی

دعوای مسئولیت مدنی زمانی مطرح می گردد که فردی در اثر فعل زیان بار دیگری دچار ضرر و زیان شده و با اقامه دعوا، مطالبه جبران خسارت وارده را می نماید. اگر فعل زیان بار عنوان مجرمانه نداشته باشد، دعوای مسئولیت مدنی در دادگاه حقوقی اقامه و رسیدگی می شود. هدف از طرح چنین دعوایی، جبران خسارت است و خواهان دعوای مسئولیت مدنی، زیان دیده می باشد؛ چراکه او ذینفع بوده و اصولا اقامه دعوا در دادگاه توسط فردی که ذینفع نباشد پذیرفته نمی باشد (مطابق با بند 10 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی). ناگفته نماند در مواقعی نیز ممکن است که طرح دعوا از سوی فردی غیر از ذینفع مطرح گردد، آن هم زمانی است که ذینفع، محجور بوده و اهلیت نداشته باشد. بطور مثال اگر یک مجنون در اثر تصادف مصدوم شود، قیم او به نیابت از او طرح دعوا می نماید.

همچنین خوانده دعوای مسئولیت مدنی فردی است که مطابق با قوانین موجود، مکلف به جبران خسارت است اعم از آنکه خود شخصا فعل زیان بار را مرتکب شده باشد ‌‌یا آنکه مسئولیت فعل زیان بار دیگری بر عهده او قرار گرفته باشد. نکته آنکه اگر مقصر حادثه ای محجور باشد، طرح دعوای مسئولیت مدنی بر علیه او با نمایندگی ولی یا قیم او انجام می گیرد.

مساله مهم دیگر آنکه اگر مسئول ورود فعل زیان بار، فوت کند، طرح دعوای مطالبه خسارت بر علیه ورثه او بعمل خواهد آمد. حال اگر چند نفر باعث ورود خسارت به دیگری شوند، طرح دعوای مسئولیت مدنی بر علیه همه آنها خواهد بود و اصل بر مسئولیت نسبی این افراد است نه مسئولیت تضامنی آنها. (این مورد استثنا نیز دارد مانند مسئولیت کارفرما و کارگران در مقابل اشخاص ثالث که در اینصورت می توان همه خسارت را از هر یک از مسئولان مطالبه نمود.)

مطلب مرتبط: شرایط ضرر قابل جبران برای تحقق مسئولیت مدنی چیست؟

نحوه دفاع خوانده در دعوای مسئولیت مدنی

زمانی که دعوای مسئولیت مدنی بطرفیت خوانده مطرح می گردد او در مقابل ادعای خواهان یکی از دو‌ روش دفاعی ذیل را مطرح می نماید:

۱) انکار ادعای خواهان و در واقع انکار تحقق مسئولیت مدنی

۲) اظهار این امر که شرایط مسئولیت مدنی وجود داشته است اما تعهد مورد نظر بنا به وجود یکی از اسباب سقوط تعهد، ساقط گردیده است. بنابراین خوانده در پاسخ به ادعای خواهان، ورود یا بودن ضرر را انکار می کند و یا اینکه ثابت کند علل موجهه فعل زیان بار وجود داشته و یا آنکه ثابت نماید که زیان وارد شده با فعل یا ترک فعل او هیچ رابطه ای نداشته است و بدلیل یک علت خارجی بوده است. خوانده در دفاع از حقوق خود و رد ادعای خواهان می تواند به موارد وفای به عهد، اقاله، ابراء، تبدیل تعهد، تهاتر و مالکیت فی الذمه که اسباب سقوط تعهدات است (ماده 264 قانون مدنی) استناد نموده و با ارائه دلایل مکفی ادعای خود را به اثبات برساند.