شرایط اخذ تامین از اتباع بیگانه

اخذ تامین از اتباع بیگانه

یکی از عناوین مطرح گردیده توسط قانونگذار در قانون آیین دادرسی مدنی عنوانی است به نام ایراد تامین اتباع بیگانه. این ایراد در زمانی مطرح می شود که خواهان دعوا تبعه خارجی و خوانده دعوا ایرانی باشد. در این شرایط اگر خواهان خارجی، علیه خوانده ایرانی طرح دعوا نماید، خوانده می تواند از دادگاه درخواست نماید تا به نحو امانت از خواهان خارجی، تامین اخذ نماید تا در صورت شکست خواهان خارجی در دعوا، خسارات دادرسی وارد شده به خوانده ایرانی، از محل آن تامین جبران گردد.

بیشتر بخوانید: چگونگی مطالبه ارز خارجی از طریق دادگاه

شرایط اخذ تامین از اتباع بیگانه

قانونگذار در مواد 144 الی 148 قانون آیین دادرسی مدنی جهت اخذ تامین از اتباع بیگانه شرایطی را بیان نموده است. این شرایط عبارتند از:

• خواهان دعوا خارجی باشد.
• خوانده دعوا ایرانی باشد.
• بنا به درخواست خوانده این تامین اخذ می شود. (دادگاه نمیتواند راساً اقدام به صدور این تامین نماید)
• این ایراد باید تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح گردد.

مطابق با توضیحات فوق مشخص می گردد در صورت طرح دعوا توسط اتباع خارجی علیه شخص ایرانی، خوانده می تواند تا پایان اولین جلسه دادرسی این درخواست را مطرح نماید. بنا به درخواست ذینفع، دادگاه مکلف است نسبت به این درخواست رسیدگی نموده و مقدار و مهلت سپردن تامین را مشخص نماید. بدیهی است تا زمانی که خواهان خارجی تامین نسپارد، دادرسی متوقف خواهد ماند. نکته قابل ذکر این است که قاضی دادگاه مکلف است این تامین را اخذ نماید و نمی تواند حتی در صورتی که احتمال پیروزی خواهان وجود دارد، از انجام این تکلیف امتناع نماید.

نکته دیگر آنکه ایراد تامین اتباع بیگانه هم در مرحله بدوی و هم در مرحله تجدیدنظر میتواند مطرح گردد. این امر بدین معناست که خوانده در مرحله بدوی و تجدیدنظر خوانده در مرحله تجدیدنظر میتواند چنین تامینی را درخواست نماید. اگر تبعه خارجی (خواهان) در مرحله بدوی تامین سپرده باشد، در مرحله تجدیدنظر نسبت به هزینه های این مرحله نیز تامین می دهد. با توجه به ماده 144 قانون آیین دادرسی مدنی این حکم را میتوان به فرجام خواه، درخواست کننده اعاده دادرسی ‌‌و معترض ثالث بیگانه نیز تسری داد اما واخواه نمی تواند ایراد تامین اتباع بیگانه را مطرح نماید چراکه واخواهی ادامه مرحله نخستین بوده است و‌ واخواه در دادرسی نخستین، خوانده بوده است. ماده 144 قانون آیین دادرسی مدنی بیان داشته است:

"اتباع دولت های خارج، چه خواهان اصلی باشند و یا به عنوان شخص ثالث وارد دعوا گردند، بنا به درخواست طرف دعوا، برای تادیه خسارتی که ممکن است بابت هزینه دادرسی و حق الوکاله به آن محکوم گردند باید تامین مناسب بسپارند. درخواست اخذ تامین فقط از خوانده تبعه ایران و تا پایان جلسه اول دادرسی پذیرفته می شود."

بیشتر بخوانید: طرح ایرادات و موانع رسیدگی به دعوا از سوی خوانده

نکات مهم در ارتباط با صدور قرار تامین اتباع بیگانه

اگر خواهان خارجی در جریان دادرسی، تابعیت ایرانی کسب نماید این ایراد تامین منتفی می گردد و تامین سپرده شده به او بازگردانده می شود. صدور تامین اتباع بیگانه فقط در صورتی است که خوانده ایرانی و خواهان خارجی باشد. این ایراد می بایست تا پایان اولین جلسه دادرسی از سوی خوانده ایرانی مطرح گردد. ناگفته نماند که اگر در طول جریان رسیدگی به دعوا، خواهان تابعیت خارجی کسب نماید، خوانده در اولین جلسه دادرسی بعد از اخذ تابعیت خواهان، میتواند ایراد تامین اتباع بیگانه را مطرح نماید. جز در موارد استثنایی، قاضی رسیدگی کننده به دعوا، مکلف است ایراد تامین اتباع بیگانه را پذیرفته و تامین مقتضی دریافت نماید. قرار تامین اتباع بیگانه هم در مورد خواهان خارجی و هم تجدیدنظر خواه خارجی صادر می گردد. (اعم از شخص حقیقی یا حقوقی)

نکته مهم آنکه ایراد تامین اتباع بیگانه در خصوص هر دعوای اصلی که از سوی خواهان خارجی مطرح می گردد صادر می شود یعنی دعاوی اضافی، ورود ثالث و جلب ثالث. همانگونه که ذکر گردید، ایراد تامین اتباع بیگانه در دعوای ورود ثالث نیز قابل اخذ است اعم از ورود ثالث اصلی و یا تبعی. هم چنین این ایراد در ارتباط با دادخواست ضرر و زیانی که توسط شاکی خارجی برای جبران خسارت ناشی از جرم داده شده است نیز قابل صدور می باشد.

اگر خوانده ظرف مهلت مقرر این ایراد را مطرح نماید، قرار توقیف دادرسی تا زمان سپردن تامین صادر می گردد. میزان تامین نیز بستگی به نظر قاضی رسیدگی کننده به دعوا دارد و در صورت صدور قرار، قرار قابل اعتراض نمی باشد. هم چنین میزان تامین اتباع بیگانه، در جریان دادرسی قابل افزایش می باشد اما به هیچ عنوان قابل کاهش نیست. در صورت افزایش میزان تامین، تا زمانی که خواهان خارجی تامین نسپارد، دادرسی متوقف می گردد.

تامین صادره می تواند بصورت وجه نقد یا غیرنقد باشد و مدت زمان لازم جهت سپردن تامین را قاضی تعیین می نماید. اگر خواهان خارجی ظرف مهلت مقرر تامین نسپارد، بنا به درخواست خوانده، قرار رد دادخواست صادر می گردد.

بیشتر بخوانید: تامین دعوای واهی چیست؟

استثنائات صدور قرار تامین اتباع بیگانه

در موارد ذیل امکان اخذ تامین از اتباع بیگانه وجود ندارد:

1. دعاوی مستند به اسناد رسمی باشند.
2. در دعوای متقابل (در سایر دعاوی طاری امکان اخذ تامین وجود دارد)
3. دعاوی مستند به اسناد تجاری باشند. (اعم از اسناد تجاری واخواست شده یا واخواست نشده)
4. در صورت رفتار متقابل (یعنی اگر در کشور متبوع خواهان خارجی، اتباع ایرانی از دادن تامین معاف باشند)