بررسی و تحلیل یک نمونه تقاضای افزایش خواسته

نمونه تقاضای افزایش خواسته

افزایش خواسته یکی از حقوقی است که قانونگذار برای خواهان دعوا طبق شرایطی، پیش بینی نموده است و در واقع فرصتی است که او می تواند نواقص خواسته خود را ترمیم نموده و در جهت حفظ حقوق و منافع خود، قدرت مانور خود را در مقابل ادعاهای خوانده افزایش دهد فی الواقع موضع خود را با این اقدام تقویت نماید.

ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی در این ارتباط مقرر نموده است:

"خواهان می تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته یا درخواست در صورتی ممکن است که با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشا واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه آن را به دادگاه اعلام کرده باشد."

مطابق با نظریات اکثریت علمای حقوق، محدوده افزایش خواسته صرفا محدود به عین معین نبوده و در غیر مصادیق عین معین نیز کاربرد دارد چرا که اگر قرار بود افزایش خواسته فقط محدود به عین معین و کم یا زیاد نمودن همان خواسته در دادخواست بوده باشد، دیگر نیازی به اعلام صریح قانونگذار در مورد وحدت منشا و ارتباط کامل افزایش خواسته با خواسته سابق نبوده است. پس نوشتن این عبارت در ماده فوق الذکر به این علت می باشد که خواهان دقت نماید زمانی که اختیار افزایش خواسته به وی داده شده است او فقط می تواند خواسته ای را به خواسته سابق اضافه نموده که با آن ارتباط کامل و وحدت منشأ داشته باشد.

بیشتر بخوانید: هزینه دادرسی و اعسار از پرداخت هزینه دادرسی

بطور مثال اگر خواسته اولیه خواهان در دادخواست تقدیمی خود مطالبه اجور معوقه باشد، او می تواند تا پایان جلسه اول دادرسی، مطالبه اجرت المثل ایام تصرف را نیز بعنوان افزایش خواسته مطرح نماید چرا که هر دو خواسته با یکدیگر وحدت منشا و ارتباط کامل دارند. جهت توضیح بیشتر در این مورد، به یکی از آرایی که یکی از محاکم حقوقی تهران در ارتباط با افزایش خواسته صادر نموده است، اشاره می نماییم:

«دادخواست خانم … با وکالت آقای ... به طرفیت سازمان مسکن و شهرسازی … مبنی بر اعاده و انتقال اسناد مالکیت پلاک های … واقع در بخش … تهران بنام خواهان مقوم به … ریال می باشد که در جلسه اول دادرسی وکیل خواهان به استناد ماده ۹۸ قانون آیین دادرسی مدنی تقاضای افزایش خواسته تحت عنوان ابطال سند، به خواسته قبلی نموده است. از نظر این محکمه قطع نظر از ماهیت موضوعات معنونه، نحوه اقدام وکیل خواهان با اشکال قانونی مواجه است چرا که منظور مقنن از افزایش خواسته موضوع ماده ۹۸ قانون یاد شده صرفاً افزایش خواسته مندرج در دادخواست (از همان نوع و جنس) می باشد. به عنوان مثال خواهان در دادخواست مطالبه مبلغ ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال نموده در جلسه اول آن را به مبلغ ۱۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال افزایش می دهد یا خلع ید از ۲۰۰ متر را تا جلسه اول به ۵۰۰ متر افزایش می دهد و در هر حال عنوان کردن خواسته جدید محتاج تقدیم دادخواست جداگانه می باشد و لذا با توجه به اینکه استماع خواسته مندرج در دادخواست بدون طرح دعوای ابطال سند قانونی نیست و این دو دعوا همانگونه که وکیل خواهان بعدا به این موضوع پی برده است لازم و ملزوم همدیگر است لذا مستندا به ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی قرار عدم استماع دعوا صادر می گردد. این قرار ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ نزد محکمه تجدیدنظر استان قابل تجدیدنظر است.»

در ادامه وکلای محترم خواهان از دادنامه فوق تجدیدنظر خواهی نموده و در لایحه خود به موارد ذیل اشاره کرده و چنین استدلال نموده بوده اند:

"الف) دادگاه عمومی متاسفانه مفاد ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی را مورد توجه دقیق قرار نداده و به تفسیر آن پرداخته اند و مرقوم داشته اند: «منظور مقنن از افزایش خواسته موضوع ماده ۹۸ قانون یاد شده صرفا افزایش خواسته مندرج در دادخواست (از همان نوع و جنس) می باشد ...» که این مطلب قطع نظر از این که صحیح به نظر نمی رسد، در واقع تفسیر قانون و در صلاحیت مجلس شورای اسلامی است نه شعبه دادگاه عمومی؛

ب) با توجه به مفاد ماده 98 قانون آیین دادرسی مدنی ملاحظه می شود که قانونگذار تقاضای افزایش خواسته یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته را از حقوق خواهان دانسته و تنها شروطی را که قائل شده این است که: اولاً با دعوای طرح شده مربوط بوده و منشا واحدی داشته باشد، ثانیاً تا پایان اولین جلسه به دادگاه اعلام شود؛

ج) قیود و شروط مورد نظر دادگاه (یعنی نوع و جنس خواسته) به کلی خارج از مصرحات ماده 98 مارالذکر و فراتر از قانون است. مضافاً که اعاده اسناد مالکیت به نام موکل ملازمه با ابطال سند مالکیت به نام دولت دارد و این دو امر با هم مرتبط و دارای منشا واحد می باشند که همان موات شناختن ملک موکل به وسیله سازمان مسکن و تبدیل سند مالکیت پلاک های موصوف است."

النهایه دادگاه تجدیدنظر استان تهران (شعبه ۴۹) به موجب دادنامه شماره 1298 مورخ 16/09/1388 در پرونده کلاسه … استدلال وکلای خواهان را پذیرفته و قرار مذکور را نقض نموده است.

مطلب مرتبط: افزایش خواسته چیست و چگونه انجام می گیرد؟

قانونگذار مقرر نموده است که بدلیل آنکه با افزایش خواسته وضعیت و شرایط جدیدی برای خوانده دعوا ایجاد میشود، او میتواند اگر با این شرایط جدید، امکان دفاع در آن لحظه را نداشته باشد، از دادگاه تقاضای تجدید جلسه را نماید. نکته مهم دیگری که در خصوص افزایش خواسته می بایست مدنظر قرار گیرد، این است که امکان طرح آن فقط تا پایان اولین جلسه دادرسی مقدور می باشد و به هیچ عنوان حتی با فرض توافق اصحاب دعوا نیز، امکان طرح افزایش خواسته در خارج از مهلت وجود ندارد و این امر غیر قابل پذیرش و خلاف قانون می باشد.

مساله دیگری که ممکن است به کرات در میان مردم مشاهده گردد، زمانی است که بطور مثال در دعوایی که موضوع آن یک ملک است، خواهان یا وکیل وی، سهواً شماره پلاک ثبتی را به اشتباه در دادخواست قید می نمایند، اصلاح پلاک ثبتی در این مورد در صورتیکه مالکیت خواهان و تصرفات خوانده در محدوده تصرف، محرز و مسلم باشد، بلا اشکال است و این اقدام تقاضای افزایش خواسته یا تغییر نحوه دعوا یا خواسته نمی باشد.