تاثیر جنون هر یک از زوجین در فسخ نکاح

جنون به چه معناست؟

در قوانین ایران تعریف مشخصی از جنون بیان نشده است، اما بطور کلی میتوان اینگونه بیان نمود که جنون به معنای نوعی اختلال و فساد عقل و در عرف به معنای دیوانگی می باشد. در اصطلاح، مجنون کسی است که در انجام امور روزمره خود دچار مشکل بوده و در انجام امور فاقد هدف، انگیزه و تعادل روانی مناسب می باشد. در این مقاله به بررسی تاثیر جنون در فسخ نکاح می پردازیم.

مطابق با قانون مدنی، جنون هر یک از زن یا شوهر به شرط استقرار اعم از اینکه دائمی باشد یا ادواری، باعث ایجاد حق فسخ در نکاح می شود.

در ارتباط با مبتلا شدن زوج به جنون، میتوان اینگونه بیان نمود همانطور که در سند ازدواج نیز عنوان گردیده است، یکی از شروط مندرج در آن جنون زوج است. اگر زوج ذیل این شرط را امضاء نماید، به همسر خود وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر میدهد تا در صورت جنون زوج، در مواردی که فسخ نکاح میسر نباشد، بتواند با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق نماید.

مطلب مرتبط: فسخ نکاح به چه معناست؟

تفاوت میان فسخ نکاح و طلاق

• فسخ نکاح و طلاق هر دو دارای نتیجه یکسان می باشند و آن نتیجه عبارت است از انحلال نکاح.
• مدت عده در هر دو مورد یکسان است اما انجام طلاق معمولا نیاز به تشریفات و مراحل خاصی دارد ولی در فسخ نکاح، انجام آن تشریفات ضرورتی ندارد.
• یکی از تفاوت های بارز میان فسخ نکاح و طلاق، این امر می باشد که در طلاق در مدت عده، مرد حق رجوع دارد اما در فسخ نکاح امکان رجوع وجود ندارد.

یکی از مسائل مهمی که در اعمال حق فسخ در نکاح، می بایست مدنظر قرار گیرد، مساله فوری بودن اعمال حق فسخ می باشد. این امر بدین معناست که هر یک از زوجین بعد از ازدواج به محض اینکه از جنون همسر خود مطلع گردید، می بایست فورا حق فسخ در نکاح را اعمال نماید اما اگر به امید بهبودی و مداوای همسر خود، در اجرای این حق تاخیر نماید، حق فسخ خود را از دست می دهد.

بطور معمول رویه به اینصورت می باشد که در اوایل ازدواج، با اعمال حق فسخ در دادگاه ها موافقت می گردد اما اگر چند سال بگذرد، اصولا این درخواست قابل پذیرش نخواهد بود.

مطلب مرتبط: شرایط جدید انجام طلاق توافقی

نتایج اعمال حق فسخ در نکاح

از منظر شرعی، به محض اعلام فسخ در نکاح، رابطه زناشویی با اعلام فسخ از طرف همسر پایان می یابد علی رغم اینکه زن و شوهر هنوز از نظر قانونی در زوجیت یکدیگر هستند بنابراین اگر در این زمان، فردی که حق فسخ را اعمال کرده به همسر بیمار خود رجوع نماید، این امر به منزله عدول از فسخ تلقی میگردد یعنی حق فسخ خود را از دست میدهد.

ناگفته نماند که اعمال حق فسخ منوط به این امر می باشد که جنون زوج یا زوجه در حین عقد وجود داشته باشد و در شرایطی که بعد از عقد و در دوران زندگی مشترک، مرد یا زن دچار جنون شوند، تفاوت وجود دارد.

جنون زوج بعد از عقد ازدواج، برای زن حق فسخ ایجاد می نماید اما اگر زوجه بعد از ازدواج به جنون مبتلا شود، مرد نمیتواند نکاح را فسخ نماید چرا که اگر زن در دوران زندگی مشترک مبتلا به جنون شود، مرد میتواند با ادامه دادن به کار و فعالیت خود، امرار معاش نماید اما اگر تحمل وضعیت برای مرد دشوار گردد، در اینصورت او میتواند همسر خود را طلاق دهد.

اگر زوج به جنون مبتلا شود، زن میتواند فورا حق فسخ خود را اعمال نماید اما اگر بنا به هر دلیلی امکان اعمال فسخ در نکاح برای زن وجود نداشته باشد، این مورد (جنون زوج) یکی از مصادیق عسر و حرج محسوب می شود و زن میتواند دادخواست طلاق دهد.

یکی از شروط مهم در اعمال حق فسخ در نکاح، این مورد است که هر یک از زن یا شوهر به جنون طرف مقابل در حین عقد نکاح آگاه نباشد چرا که در صورتی که فرد با علم به مجنون بودن طرف مقابل، با او ازدواج نماید، بر طبق قاعده اقدام، حق فسخ خود را از بین برده است مگر اینکه بدلیل عسر و حرج تقاضای طلاق نماید.

لازم به ذکر است که حق فسخ در نکاح در صورت جنون، به شرط استقرار جنون ایجاد میشود یعنی اینکه جنون باید بصورت مستقر اعم از دائمی یا ادواری باشد. چرا که وجود حق فسخ در این مورد، بدلیل جلوگیری از ورود ضرر به همسر مجنون می باشد و این جنون در صورت استقرار از موجبات ایجاد حق فسخ برای زن یا شوهر در عقد دائم یا موقت می باشد.