اعتراض شخص ثالث به رای داور چگونه است؟

اعتراض شخص ثالث به رای داور

گاهی اوقات ممکن است این سوال مطرح شود که آیا در دعوای ابطال رای داوری، شخص ثالث می تواند وارد دعوا شود و یا اینکه طرفین دعوا می توانند شخص ثالثی را به دعوا جلب نمایند و یا اینکه در زمان طرح دعوای ابطال رای داور، علاوه بر محکوم له، ثالث را نیز می توان طرف دعوا قرار داد تا دعوا با حضور ثالث رسیدگی گردد؟

نکته قابل ذکر این است که دادگاه در رسیدگی به دعوای ابطال رای داوری، نمی تواند در تمام امور موضوعی دخالت و یا اظهارنظر نماید چراکه دارای محدودیت هایی است. اما در رسیدگی به دعاوی طاری (مانند ورود ثالث) می بایست به تمامی امور موضوعی و حکمی رسیدگی شود. سعی در برقراری ارتباط میان دعوای ابطال رای داور و دعوای ثالث، منطقی بنظر نمی رسد چراکه مسئولیت های دادگاه در این دعاوی به هم می خورد و هر اظهارنظر قاضی ممکن است مطابق با قواعد رسیدگی به دعوای ابطال رای داور، منطقی بنظر برسد اما مطابق با قواعد دعوای ثالث، غیر منطقی باشد. از این رو نمی توان اجازه داد که دعوای ابطال رای داور با حضور شخص ثالث شکل یک دعوای کامل را به خود بگیرد و این مورد فقط با ممنوعیت دخالت شخص ثالث محقق می گردد.

از دیگر جهت ذکر این نکته حائز اهمیت است که دعاوی طاری (تقابل، اضافی، ورود ثالث و جلب ثالث) برای نیل به اهداف مهمی ایجاد شده اند و مطرح نمودن آنها همراه با دعوای دیگر (دعوای اصلی) یکی از قواعد مهم دادرسی است و هر مرحله ای که منعی برای پذیرش این دعاوی باشد، حتما تصریح میگردد مانند آنکه در مرحله اعاده دادرسی، قانونگذار مقرر نموده که به غیر از طرفین دعوا شخص دیگری نمی تواند داخل در دعوا شود. (ماده ۴۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی)

در ارتباط با تفاوت رسیدگی دادگاه در حدود اختیارات، میتوان اینگونه بیان نمود که شخص ثالث اختیار دارد در این دعوا (ابطال رای داور) دخالت نکند و با طرح دعوایی مستقل درخواست نماید که به تمامی امور موضوعی رسیدگی شود اما اگر وارد دعوا شود، می بایست متوجه محدودیت رسیدگی دادگاه باشد و آثار آن را بدلیل اقدامات خود بپذیرد بنابراین دادگاه باید رسیدگی نماید و از محدوده ای که برای ابطال رای داور تعیین شده فراتر نرود.

در واقع بنظر می رسد که این مبانی قابل جمع می باشند چراکه رسیدگی به دعوای ثالث در بسیاری از موارد با دعوای ابطال رای داور در یک جهت قرار دارد و به احراز یکی از جهات مندرج در ماده ۴۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی کمک می نماید. دادگاه می تواند بصورت همزمان مساله دعوای ثالث و طرفین دعوای ابطال رای داوری را روشن و از طرح دعوای اعتراض ثالث نیز جلوگیری نماید اما اگر رسیدگی به دعوای ثالث نیازمند ورود به یکی از مسائلی باشد که در دعوای ابطال رای داور قابل رسیدگی نیست و خروج از جهات قانونی است، دادگاه می بایست دعوای ثالث را تفکیک نموده و بطور مستقل به هر دعوا رسیدگی نماید. بنابراین باید این اختیار را به دادگاه اعطا نمود تا با توجه به ادعای شخص ثالث و جهتی که مبنای ابطال داور است در خصوص رسیدگی توامان یا به تفکیک تصمیم گیری نماید. در مواردی نیز که شخص ثالث بعنوان یکی از خواندگان دعوای ابطال در کنار محکوم له قرار میگیرد دادگاه میتواند اگر صلاح بداند به وضعیت ثالث نیز رسیدگی نماید و یا اینکه نسبت به ثالث قرار رد دعوا صادر نماید.

بیشتر بخوانید: نمونه رای اعتراض شخص ثالث به رای داور

مستندات قانونی مرتبط با اعتراض شخص ثالث به رای داور

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: 7/1400/870 شماره پرونده: 1400-139-870 ح تاریخ نظریه: 1400/10/28

نظر به موجب ماده 418 قانون آیین دادرسی مدنی اشخاص ثالث حق دارند نسبت به حکم داور نیز اعتراض نمایند حال چنانچه در بدو امر از سوی یکی از طرفین داوری دعوی ابطال رای داور مطرح شده و در نهایت حکم به بطلان دعوی ابطال رای داور صادر شده باشد در این فرض شخص ثالث می بایست نسبت به رای داور اعتراض ثالث مطرح نماید و یا می بایست نسبت به رای قطعی صادره از محاکم دادگستری در خصوص دعوی ابطال رای داور اعتراض ثالث مطرح شود با این توضیح که برخی از شعب بر این اعتقادند که در هر صورت می بایست توسط شخص ثالث دعوی اعتراض ثالث نسبت به رای داور مطرح شود و برخی دیگر بر این اعتقادند که چنانچه دعوی ابطال رای داور مطرح و تحت رسیدگی قرار گرفته باشد می بایست دعوی اعتراض ثالث نسبت به دادنامه صادره از محاکم قضائی مطرح شود و در این موارد دعوی اعتراض ثالث نسبت به رای داور را مسموع نمی دانند.

در فرض سؤال که دادگاه در خصوص دعوای ابطال رای داور حکم بطلان صادر کرده است و ثالث در اجرای ماده 418 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب 1379 اعتراض دارد، اعتراض او در واقع نسبت به رای داور و دادگاه است و صرف نظر از آن که معترض کدام یک از آراء را قید کرده باشد، در صورت پذیرش اعتراض علاوه بر الغای رای دادگاه در خصوص الغای رای داور نیز اتخاذ تصمیم می شود.

ماده ۴۱۸ قانون آیین دادرسی مدنی

"در مورد ماده قبل، شخص ثالث حق دارد به هر گونه رای صادره از دادگاههای عمومی، انقلاب و تجدیدنظر اعتراض نماید و نسبت به حکم داور نیز کسانی که خود یا نماینده آنان در تعیین داور شرکت نداشته اند می توانند به عنوان شخص ثالث اعتراض کنند."